به گزارش ایرنا، تغییرات اقلیم در فلات ایران تاكنون خسارت های جبران ناپذیری وارد كرده كه انجام كارهای تحقیقاتی و پژوهشی و اقدام ملی برای مقابله یا سازگاری با این چالش جدی اقدامی مهم و اجتناب ناپذیر است.
اقلیم یك سامانه جامع متشكل از پنج مولفه آب كره، هوا كره، زیست كره، سنگ كره و یخ كره، است كه در هم افزایی با یكدیگر هستند و ایجاد اختلال در عملكرد هر یك از مولفه ها به دلیل فعالیت های انسانی موجب بر هم خوردن این توازن و بروز تغییرات اقلیمی و پیامدهای ناشی از آن می شود و اولین جرقه تغییرات اقلیمی از زمان شروع انقلاب صنعتی و آغاز فعالیت های صنعتی بشر آغاز شد.
تغییرات اقلیم حد و مرز سیاسی و جغرافیایی نمی شناسد و تغییری جهانی محسوب می شود كه تمام كره زمین درگیر آن است و راهكار مقابله یا سازگاری با تغییرات اقلیم اصلاح فعالیت های انسانی است.
به گفته كارشناسان 95 درصد علت اصلی تغییر اقلیم فعالیت انسانی مانند افزایش استفاده از سوخت های فسیلی و افزایش گاز دی اكسید كربن و به دنبال آن گرمایش جهانی است.
جوامع امروزی دچار روزمرگی شده و هم چون ماشینی از صبح تا شب مشغول فعالیت است، غافل از این كه با برخی فعالیت های غیراصولی و خودخواهانه خود در توازن طبیعت اختلال ایجاد می كند و وقوع سیلاب های خشمگین، طوفان و خشكسالی های پی در پی را به خود هدیه می دهد.
آگاهی بخشی به مردم برای رفتار درست، منطقی و دلسوزانه با طبیعت نقش مهمی در پیشگیری خطرهای ناشی از تغییرات اقلیم دارد.
به گزارش ایرنا، در دوره بلند مدت 30 ساله میزان بارش های ملایم استان سمنان بیش از 20 درصد كاهش پیدا كرده كه این امر باعث خشكی سفره های آب زیرزمینی و گسترش كانون های فرسایش بادی در فلات مركزی كشور شده است.
تغییر اقلیم یا قهر طبیعت در چند سال گذشته باعث افزایش سیلاب ها و خسارت های مالی و جانی در منطقه های شهری و روستایی كشور شده است.
سیلاب ناشی از بارش های ابتدای سال 98 در استان سمنان یك كشته برجا گذاشت و یكهزار و 700 میلیارد ریال به بخش های مختلف كشاورزی، تاسیسات و زیرساخت هایی مانند راه، برق و آب در استان خسارت وارد كرد.
به گفته مسئولان امر، 90 درصد جغرافیای استان سمنان در خطر تغییر اقلیم قرار دارد و این پدیده در این منطقه نسبت به دیگر نقاط كشور بیشتر مشاهده می‌شود.
** تغییرات اقلیم یك پدیده خزنده
یكی از سه نویسنده گزارش های تغییر اقلیم سازمان ملل متحد در ایران اظهارداشت: تغییرهای اقلیم یك تغییر جهانی و یك پدیده خزنده است و با توجه به این كه تمام كره زمین درگیر آن است و اثرهای آن به دلیل تدریجی بودن ملموس نیست، اگر اقدام راهبردی برای مقابله با اثرهای آن انجام نشود در درازمدت دچار مشكل خواهیم شد.
محمد رحیمی در گفت و گو با ایرنا با بیان این كه میزان گازهای گلخانه ای موثر در تغییر اقلیم است، ادامه داد: آب و هوا مرز سیاسی ندارد و گازهای گلخانه ای كه در هر كشور تولید می شود بر كشورهای دیگر هم اثرگذار است.
وی افزایش دما، افزایش تبخیر، تغییر الگوهای وزش باد، تغییر كیفیت آب و تغییر نوع بارش ها از نوع برفی به رگباری و به دنبال آن كاهش سطح آب های زیرزمینی و فرونشست زمین را نمونه ای از تغییر اقلیم و اثرگذاری مولفه ها بر روی یكدیگر برشمرد.
**سازگاری با تغییر اقلیم نیازمند اقدام ملی و نگاه پژوهشی
دانشیار و عضو هیات علمی دانشگاه سمنان گفت: از سال 1750 میلادی همزمان با انقلاب صنعتی و آغاز فعالیت های انسانی در صنعت جرقه تغییر اقلیم زده شد و با انباشت اثرات ناشی از فعالیت انسان بر شدت تغییرات اقلیم در سال های اخیر افزوده است.
رحیمی یادآور شد : انسان توان مقابله با طبیعت را ندارد و ناچار است خود را با طبیعت در بخش های مختلف سازگار كند.
دانشیار و عضو هیات علمی دانشگاه سمنان گفت: همه كشورها برنامه اقدام ملی و در سطح محلی با نگاه پژوهشی برنامه سازگاری برای مقابله با اثرات تغییرات اقلیم دارند و در كشور ایران هم باید این برنامه تدوین شود.
وی افزایش سطح زیركشت، زیر آب رفتن برخی مناطق نزدیك به دریا، ذوب شدن خاك یخ زده و نابودی برخی شهرها را تعدادی از فرصت ها و تهدیدهای تغییر اقلیم برشمرد.
وی تصریح كرد: قبول تغییر اقلیم نباید زمینه ای برای فرار از مسئولیت یا كم كاری برخی از سازمان ها و توجیهی برای منافع برخی اشخاص و شركت ها ایجاد كند.
رحیمی اضافه كرد: خوشبینانه ترین پیش بینی های تغییر اقلیم هم افزایش دما و كاهش بارندگی را در 30 سال آینده نشان می دهد كه ضروری است در سطح ملی اقدام های سریع، جامع نگر و دقیق برای مقابله كم بارشی و افزایش دما تعریف و عملیاتی شود.
** فراوانی سیلاب از پیامدهای تغییر اقلیم
یكی از سه عضو نویسندگان گزارش های تغییر اقلیم سازمان ملل متحد در ایران اضافه كرد: مطالعه ها نشان می دهد تغییرات اقلیم بر فراوانی وقوع سیلاب و خشكسالی اثر گذاشته است.
رحیمی افزود: برآیند بررسی مدل های اقلیمی بیانگر آن است كه در آینده و تا سال 2100 میلادی مناطق خشك، خشك تر و مناطق مرطوب بر رطوبت شان افزوده می شود.
یكی از سه نویسنده گزارش های تغییر اقلیم سازمان ملل متحد در ایران گفت: بهار امسال میزان بارش ها استثنایی بود و در سال های آینده با شدت كمتر در همین بازه زمانی در كشور بارندگی رخ خواهد داد.
وی ادامه داد: ایران دارای اقلیم خشك و نیمه خشك است و با وجود بارندگی های اخیر، تابستان گرم در پیش داریم.
وی افزود: به دلیل تبخیر و تعرق بالا در تابستان میزان آب در دسترس كاهش می یابد و از هم اكنون مدیریت مصرف آب و صرفه جویی باید مدنظر قرار بگیرد.
وی تصریح كرد: بر اساس مطالعه های انجام شده بارندگی های روزهای گذشته نشان از وارد شدن كشور به ترسالی نیست و احتمال تابستان گرم و خشك نیز وجود دارد.
یكی از سه عضو نویسندگان گزارش های تغییر اقلیم سازمان ملل متحد در ایران اظهار داشت: در سال های آینده خشكسالی ادامه خواهد داشت ولی از شدت آن كاسته می شود.
**خشكسالی از پیامدهای تغییر اقلیم
دانشیار حوزه اقلیم شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمنان با بیان این كه خشكسالی از پیامدهای تغییر اقلیم است، افزود: كشور در سال های گذشته به دلیل كاهش میزان بارندگی دچار خشكسالی های پی در پی شد، بارندگی در بهار امسال تنها نقش موثری در كاهش شدت خشكسالی داشت و این میزان بارندگی جبران كننده خشكسالی در كشور نیست.
سعید كامیابی با بیان این كه خشكسالی های پی در پی خطرساز است، ادامه داد: بارندگی در سراسر كشور در روزهای گذشته از خشكسالی های پی در پی جلوگیری كرده و این روند امیدواركننده است، چرا كه خشكسالی های ممتد و چندساله خطرآفرین است.
كامیابی تصریح كرد: خشكسالی به زمانی تلقی می شود كه میزان بارندگی از میانگین و حد استاندارد كمتر باشد و میزان بارندگی در استان سمنان در سال های گذشته به كمتر از 140 میلیمتر رسیده بود و امسال به دلیل بارش های اخیر وضعیت بهینه شده است.
وی با اشاره به كاهش سطح سفره آب های زیرزمینی، اظهار داشت: حجم بارندگی در روزهای گذشته تا حدودی سطح آب های زیرزمینی را تقویت كرده و نویدبخش است.
دانشیار حوزه اقلیم شناسی دانشگاه آزاد سمنان با بیان این كه عوامل انسانی بیشترین نقش را در تغییرات اقلیم دارند، گفت : عوامل طبیعی مانند لكه های خورشیدی و فعالیت آتش فشان ها بر روند گرم شدن كره زمین و تغییرات اقلیمی اثرگذارند.
** ارتباط بارش های اخیر و تغییر اقلیم در هاله ای از ابهام
دانشیار حوزه اقلیم شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمنان گفت: بین بارندگی هفته های گذشته و تغییرات اقلیم رابطه مستقیم وجود دارد اما وجود ارتباط معنایی بین بارش های اخیر و تغییرات اقلیم در هاله ای از ابهام است و نیاز به بررسی تحقیقات دارد.
كامیابی با بیان این كه بین متخصصان اختلاف نظر وجود دارد، اضافه كرد: برخی كارشناسان و پژوهشگران بارندگی هفته های گذشته را ناشی از تغییر جریان های فصلی می دانند كه ارتباط معنایی با تغییر اقلیم ندارد و روند خشكسالی در كشور استمرار می یابد.
وی ابراز داشت: برخی دیگر از پژوهشگران بارش های اخیر را ناشی از تغییرات اقلیم و جابه جایی مراكز فشار می دانند كه نتیجه این تغییرات، بارندگی در سال های آینده به ویژه در فصل بهار است.
به گفته كامیابی، رفتار انسان در بروز تغییرات اقلیم موثر است و زمانی كه بشر با فعالیت های خود شرایط طبیعی و نظم طبیعت را برهم می زند بروز تغییرات اقلیمی دور از انتظار نیست.
دانشیار حوزه اقلیم شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمنان با بیان این كه حجم بارندگی در روزهای اخیر تنها از شدت خشكسالی كاسته است، گفت: جبران خشكسالی در گرو تداوم بارندگی در چند سال آینده است.
**مقابله با تغییر اقلیم با اقدامات فرابخشی در سطح بین المللی
به گفته دانشیار دانشگاه آزاد سمنان برای مقابله با تغییر اقلیم باید اقدامات فرابخشی صورت گیرد چرا كه تغییر اقلیم در تمام ابعاد توسعه كشور اثرگذار است.
وی بیان داشت : برای مقابله با تغییر اقلیم باید در سطح بین المللی اقدام شود ولی برخی دولت ها و سیاست مداران بزرگ چون از سرمایه گذاران بخش سوخت فسیلی جهان هستند مانع برنامه ریزی برای مقابله با تغییر اقلیم می شوند.
** افزایش پدیده های جوی از پیامدهای تغییر اقلیم
سرپرست اداره كل هواشناسی سمنان گفت: افزایش دما و پدیده های جوی و حدی مانند ثبات شدیدترین شرایط گرما و سرما و تغییرات ناگهانی دما از جمله پیامدهای تغییر اقلیم است كه تبعات مختلفی در بخش های مختلفی برای زیست انسان دارد.
ایرج مصطفوی در گفت و گو با ایرنا در خصوص پیش بینی شرایط دمایی تابستان 98، افزود: گرمترشدن یك تا یك و نیم درجه سانتیگرادی دمای هوا در تابستان امسال با توجه به مقیاس متوسط بلندمدت، چشمگیر و متاثر از تغییرات اقلیم است كه افزایش مصرف آب و تبخیر بیشتر را در پی دارد.
وی به افزایش دمای هوا نسبت به بلندمدت در سال های اخیر اشاره و بیان كرد: متوسط دمای هوای استان سمنان از ابتدای مهر 97 تا بیست و ششم فروردین 98 نیم درجه نسبت به متوسط بلندمدت افزایش داشته است.
سرپرست اداره كل هواشناسی سمنان اظهارداشت: افزایش دما سبب افزایش تبخیر و نیز مصرف آب در بخش های آشامیدنی و كشاورزی می شود.
وی تصریح كرد: میانگین دمای استان سمنان در سال آبی گذشته 12.1 درجه سانیگراد بود كه با كاهش یك درجه سانتیگرادی به 11.1 درجه سانتیگراد در سال آبی 97-98 رسیده است.
سرپرست اداره كل هواشناسی استان سمنان یادآور شد: مردم استان برای مواجه نشدن با مشكل كم آبی در فصل تابستان باید صرفه جویی در مصرف آب را سرلوحه خود قرار داده و بهینه سازی مصرف آب در بخش كشاورزی نیز همچنان مدنظر قرار گیرد.
7342/6103/7408
سمنان- ایرنا- وقوع سیلاب های مخرب، تغییر نوع بارش ها، فرونشست زمین و افزایش دما از پیامدهای تغییر اقلیم است و تدوین آمایش سرزمین بر اساس توان بوم شناسی هر منطقه، استفاده از انرژی های نو، توجه به پژوهش كاربردی و تدوین برنامه ملی، از جمله راهكارهای مقابله با این پدیده است.
