جمعی از حقوقدانان : كمیته انضباطی فوتبال «استقلال رای» ندارد

به گزارش ایرنا، زد و خورد در جریان دیدار تیم های فوتبال پرسپولیس تهران و سپاهان اصفهان كه در نهایت به فوت یك نفر و رخمی شدن 250 نفر انجامید، خالق صحنه هایی در قاب دوربین رسانه بود؛ صحنه هایی دلخراش كه نگرانی از سرایت این ناهنجاری ها به سطح جامعه و نسل جوان را افزایش داد.
مشكلات زمانی زنگ هشدار را برای جامعه ورزش ایران به صدا در آورد كه رییس اسبق كمیته انضباطی در برنامه زنده تلویزیونی پرده از برخی ناهنجاری هایی برداشت كه شرط بندی، دخالت سیاسون در فوتبال و همجنسگرایی از جمله آنها بود.
در این زمینه گروه ورزش ایرنا برای ریشه یابی چنین ناهنجاری هایی، پرونده های خبری را با حضور كارشناسان حوزه های مختلف قضایی، جامعه شناسی، روانشناسی و ورزشی باز كرده كه در بخش اول آن صحبت های چهار نفر از كارشناسان حقوقی ورزش كشور را خواهید خواند.
در این نشست «عبدالرحمن شاه حسینی» رییس اسبق كمیته انضباطی فدراسیون فوتبال، «غلامرضا رفیعی» وكیل بین المللی ورزش، «محسن بزرگی» معاون پیشین حقوقی باشگاه استقلال تهران و «علی محدثی» رییس اسبق كمیته حقوقی باشگاه پرسپولیس حضور داشتند.
در این نشست ضرورت توجه به كارآمدی و به روز شدن قوانین قضایی فوتبال، اصلاح زیرساخت های فوتبالی، الگو گیری از دیگر كشورها برای كنترل خشونت و ریشه یابی فردی و اجتماعی پرخاشگری در فوتبال ایران مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

** محدثی: عوامل فردی و اجتماعی محرك ناهنجاری های هستند
ریشه بی فرهنگی و قانون گذاری در فوتبال ایران را باید در عوامل فردی و اجتماعی جست و جو و آن را به طور آكادمیك بررسی كرد. هر چند كه در جوامع مختلف به تناسب رفتار اجتماعی و فردی رفتارها متفاوت است اما به نظر من ناهنجاری از این دو علت خارج نیست. این علت ها در بزهكاری و ناهنجاری های اجتماعی و فردی تاثیر فراوانی دارد.
اگر بخواهیم در مقیاس خرد به مساله فردی ناهنجاری در فوتبال نگاه كنیم بدون شك باید به سطح متوسط یعنی خانواده ها برگردیم؛ جایی كه تربیت و شاكله اصلی شخصیت فرد در آن شكل می گیرد.
در كنار این عوامل سن، جنس، پایگاه خانوادگی و ... تاثیر گذار است.
باید بررسی كنیم چه اتفاقاتی در خانواده رخ می دهد كه به جامعه كشیده می شود زیرا اخلاق واقعی در خانواده شكل می گیرد. شخصی كه در خانواده با دروغ آشنا می شود بدون شك این صفت را به جامعه انتقال می دهد و این صفت به دیگر افراد نیز سرایت خواهد كرد.
در صورت بررسی ظرفیت و گنجایش فرد نیز لازم است تا اخلاق بازیكنان مورد بررسی و موشكافی قرار گیرد؛ علاوه بر این سرازیر شدن پول به فوتبال و حساب بازیكنان نیز در این بی اخلاقی ها بی تاثیر نیست.

** شاه حسینی: اجرای مقررات فیفا در ایران سلیقه ای است
فكر می كنم بحث درباره ناهنجاری خسته كننده شده است چون تاكنون بیش از چندین بار بر ریشه های آن تاكید شده اما همچنان برقرار است. اما این خستگی به معنای چشم پوشی از تخلفات نیست بلكه سكوت در برابر این مشكلات موجب خواهد شد مردم ما را به خیانت كاری متهم كنند؛ البته طرح مشكلات فوتبال و ریشه یابی آن در برخی مواقع توسط افراد خاص «عناد با فوتبال» تلقی می شود در حالی كه این گونه نیست.
خشونت فوتبالی خاص ایران نیست بلكه در گذشته در كشور صاحب فوتبالی مانند انگلیس هم كسی جرات رفتن از یك شهر به شهر دیگر برای تماشای فوتبال را نداشت اما با كمك كارشناسان حقوقی و اجتماعی امروزه لیگ این كشور یكی از امن ترین لیگ ها به شمار می رود.
این كشور با مطالعه روی ریشه این خشونت ها، مشكلات و ریشه آن را در سه دسته شناسایی و برطرف كرد. این سه بخش شامل ایمنی و سخت افزاری، نرم افزاری و مدیریتی و آموزش و هماهنگی ماموران برگزاری مسابقات است.
امكانات رفاهی، طراحی درب های مناسب برای ورود و خروج هواداران، طراحی جایگاه تماشاگران و امكانات ویژه و سرویس دهی به تماشاگران، مهمترین كارهایی بود كه در لیگ جزیره در بخش ایمنی سخت افزاری انجام شد و همچنان در حال به روز رسانی است.
همچنین مسوولان ورزشی این كشور در بخش نرم افزاری از مدیرانی بهره گرفتند كه از تجربه و تخصص لازم برخوردار بودند و این یك موئلفه مهم به شمار می رفت. این قاعده در ایران براساس ارتباطات است نه تخصص و تجربه كاری.
در بخش سوم تمام دست اندركاران برگزاری بازی ها، برقرار كنندگان نظم، داوران، مربیان و بازیكنان آموزش های لازم را برای لحظات حساس مسابقه می دیدند. در این كشور به مربیان و بازیكنان آموزش های لازم در جهت انجام وظیفه داده می شود كه طبق قرارداد باید در چه كارهایی دخالت كنند. اما در ایران نه مربی نه بازیكن در این زمینه آموزش لازم داده نمی شوند. همچنین برخورد قاطع با آشوبگران و كنترل ورود و خروجی استادیوم ها از دیگر اقداماتی است كه در كشور انگلیس انجام می شود.
در بخش اجرای قوانین مصوب فدراسیون جهانی فوتبال مسوولان فوتبال ایران به كرات نقض مقررات می كنند؛ حال پرسش هایی كه مطرح می شود این است كه چرا فیفا هیچگاه به این سرپیچی ها ورود نكرده و چرا كمیته قضایی فیفا كه سپ پلاتر به عنوان بالاترین عضو تصمیم گیرنده را بركنار كرد به فوتبال ایران ورود نمی كند؟
یكی دیگر از مشكلات پیش روی اجرای قانون كامل دستورات فیفا اشاره این فدراسیون به اجرای كامل این قوانین و تطبیق داشتن آن با قوانین جاری است. فیفا به خوبی می داند كه فوتبال ایران حرفه ای نیست و نمونه آن را هم می شود در مالكیت واحد باشگاه، نقض قوانین و .... مشاهده كرد.
در فدراسیون فوتبال ایران مقررات فیفا دو گونه است؛ بخشی از آن مانند دخالت دولت كه به ضرر آنها است برجسته می شود و بخش دیگر دیده نخواهد شد.
بدون شك تنها نهادی كه در فیفا بر استقلال آن تاكید شده است كمیته اخلاق و كمیته های قضایی است و این مهم باید در فدراسیون ایران مورد بررسی قرار گیرد. وقتی كه معاون رییس جمهوری پیشین برای شكستن حكم قضایی فوتبال اعلام می كند در هیات دولت تحت فشار است و این فشار را به ما تحمیل می كند نمی توانیم از استقلال قضایی صحبت كنیم.
مشكل از قانون و به روز شدن قانون در ایران نیست آنچه در كمیته انضباطی فدراسیون فوتبال در دوره های گذشته وجود داشته، این است اگر تمام قوانین 2018 فیفا را در فدراسیون ترجمه و در دستور كار قرار دهیم باید گفت كه شخصی كه توان اجرای آن را داشته باشد یا اجازه اجرا داشته باشد مهم است. باید اشخاصی كه اهلیت اجرای كامل قانون داشته باشند در جایگاه قرار بگیرند.
یكی از مهمترین لازمه های برخورد با ناهنجاری، اجرای زودهنگام حكم است. اگر حكم زود و قاطع اجرا شود نخستین تیمی كه با متخلف مسابقه دارد از حكم بهره مند خواهد شد اما اگر چند هفته اجرای حكم طول بكشد ممكن است تیم «ب» منفعت ببرد و تیم «الف» دچار خسران شود و این اتفاق بیشتر از آنكه عدالت باشد، بی عدالتی است.

** بزرگی: پسوند «فرهنگی» در باشگاه های ایران زائد است
تمامی باشگاه های ایران با پسوند فرهنگی در سطح ورزش فعالیت دارند اما در باشگاه های ایران كار فرهنگی، نصب بنر به مناسب های مختلف است و كمتر بحث فرهنگی و توسعه فرهنگی در دستور كار قرار می گیرد. اگر قرار است از نقطه كنونی به جایگاه مطلوب برسیم نیاز به كار آموزشی داریم و آموزش فرهنگی مولفه اصلی آن است.
در انتخاب لیدر برای باشگاه بحث فرهنگ مورد توجه قرار نمی گیرد بلكه بلندی صدا و درشتی هیكل ملاك انتخاب لیدر است. در حالی كه الگو قرار گرفتن لیدر نیازمند یك سری رفتار و وجنات خاص است؛ ویژگی های كه شخص منتخب بتواند با استفاده از آنها رفتارهای هنجارمند را به تماشاگران انتقال دهد.
یكی دیگر از مسائل، تعریف مسوولیت قانونی برای هواداران است. یكی از دلایلی رفتارهای ناهنجار در ورزشگاه ها شلوغی این مكان ها و مشخص نبودن جایگاه افراد است لذا افرادی كه برای تماشای فوتبال به ورزشگاه می روند باید جایگاه تعریف شده ای داشته باشند.
اگر چنین باشد هویت فرد در هر حالت قابل شناسایی است و می شود بر رفتار او نظارت كافی داشت. اگر این فرد دچار تخلف شد باید مجازاتِ فردی برای وی در نظر گرفته شود.
برای اصلاح رفتارهای ناهنجار در فوتبال باید ساختار و زیر ساخت ها با معیارهای بین المللی هماهنگ شود. اگر از لحاظ ساختار در پی اصلاح فدراسیون برآییم دیگر نیازی به قانون بازنشستگی نیست و باید تمام افراد حاضر منصب های خود را تحویل دهند.
وقتی كه اصلاح از ركن قضایی فدراسیون فوتبال شروع شود بدون شك اصلاح اساسی صورت خواهد گرفت اما تا زمانی كه رییس فدراسیون از احكام باخبر باشد بدون شك اصلاحی صورت نخواهد گرفت. لازمه اجرای قانون استقلال است. زمانی كه كمیته انضباطی حكم صادر كرد و علی كفاشیان رییس وقت فدراسیون حكم را اجرا نكرد اعضای كمیته برای مقابله با دستور كفاشیان استعفا كردند در حالی كه اگر به طور مستقل عمل می كردند بدون شك می توانستند رییس فدراسیون را تعلیق كنند.
اگر اصلاح صورت گیرد و استقلال در ركن قضایی شكل گیرد بدون شك قاضی از جایگاه خود نگرانی ندارد بلكه می تواند قاطعانه رای صادر كند و در صورت سرپیچی رییس فدراسیون، وی را معلق كند.
سازمان لیگ یك موسسه خصوصی است كه هیچ نظارتی بر آن انجام نمی شود و ماده ای در اساسنامه است كه امكان تقسیم سود به اعضا می دهد این مشكلات عمده فوتبال ایران است كه باید در مسیر اصلاح قرار گیرد.

** رفیعی: به روز كردن قوانین ضرورتی انكار ناپذیر است
من با توجه به تجربیات بین المللی كه دارم نسبت به ناهنجاری ها در فوتبال ایران می گویم فوتبال یك ورزش و تابع قوانین و مقررات جهانی است كه توسط فیفا تایید شده و در دنیا به صورت یكسان اجرا می شود. این قوانین مانند قوانین راهنمایی و رانندگی ثابت است.
برای كاهش خشونت های فوتبالی باید به بزرگترین مبدا قانون گذاری فوتبال رجوع كنیم كه چگونه با ناهنجاری های فوتبال در هزاره سوم میلادی رفتار می كند.
در این زمینه فیفا چهار راهكار برای اجرای قانون تعیین كرده است.
راهكار نخست قانون گذاری صحیح و روز آمد: جرم به مانند تمام رفتارهای انسانی به روز انجام می شود و متفاوت از برخی از اعمال خلاف قانون گذشته است لذا نیاز به قانون به روز دارد. فیفا در 2 سال گذشته، اساسنامه، آیین نامه انضباطی و آیین نامه اخلاقی خود را به روز كرده است و تمام فدراسیون و كنفدراسیون ها موظفند اساسنامه را براساس آنها تغییر دهند.
این تغییرات در حالی است كه آیین نامه اخلاق و اساسنامه فدراسیون فوتبال ایران از سال 90 دست نخورده باقی مانده و قابلیت نگه داری در موزه ها را دارد!
البته تشكیك های فراوانی در زمینه تصویب اساسنامه ایران وجود دارد.
گام دوم : اجرای قانون توسط مجریان حائز شرایط: آیا مجریان قانون در اركان قضایی فوتبال این قوانین را خوانده اند. حائز شرایط یعنی چه؟ آیا از لحاظ شیوه انتخاب، مدت انتصاب و اختیارات دارای شرایط درج شده در قوانین سه گانه فیفا هستند؟
بدون شك سئول نشینان از این سه كتابچه فقط دخالت دولت در فوتبال را برجسته كردند و آن را برای ماندگاری خود به كار می گیرند. در این قوانین بندی وجود دارد كه اعلام كرده است اعضای اركان قضایی نباید وامدار رییس یا هیات رییسه باشند. اگر این قانون نبود كمیته قضایی توانایی بركنار كردن سپ پلاتر را نداشت.
گام سوم: سرعت در رسیدگی: در قوانین فیفا آمده است اگر كسی توانایی حضور در كمیته تحقیق را نداشت باید ركن تحقیق به آن شهر مسافرت كند. اگر چنین چیزی باشد بدون شك مساله كوچك یك بازیكن به شورش خیابانی كشیده نخواهد شد. اگر هواداران از اجرای سریع عدالت ناامید شوند بدون شك رفتاری خلاف قانون در پیش خواهند گرفت.
درست است برای تحقیق بیشتر و دقیق نیاز به تحقیقات پلیسی بیشتر است اما در ایران چند پرونده تخلف و تبانی داشتیم كه به سرانجام رسید و افكار عمومی قانع شدند. آیا همه پرونده ها این همه زمان و محرمانه بودن نیاز دارند؛ نباید پشت این پرونده ها سنگر بگیرند.
قوانین سه گانه فیفا تصویب و به فدراسیون ها اعلام شده است اما چرا مسوولان ایرانی كه در زمان تصویب این سه قانون و آیین نامه به آن رای مثبت دادند هیچگاه به آن عمل نمی كنند. به نظرم اجرای كامل این قوانین می تواند ناهنجاری های فوتبال ایران را تا حدود زیادی كاهش دهد.
گام چهارم: شفافیت در رسیدگی یكی دیگر از قوانین چهارگانه فیفا برای كاهش ناهنجاری ها است. همانگونه كه نظریه كارشناسی باید اعلام شود در قوانین فیفا آمده است باید اعلام شود كه دلیل رسیدگی چه چیزی است؟ خیلی خوب است كه افكار عمومی از دلیل رسیدگی و استماع شهادت شهود باخبر باشند البته باید برخی از حقوق شهروندی را از این قواعد جدا بدانیم .
اما برخی افراد قواعد عمومی و اخلاقی را با حریم خصوصی و شخصی اشتباه گرفته اند. درست است نام اخلاق بر آن گذاشته شده اما تعریف فیفا از اخلاق متفاوت از اخلاق ارشادی است. زمانی كه به عنوان شاكی وارد این كمیته ها می شوید ترس از جابجا شدن شاكی و متشاكی وجود دارد و ترس از دستگیر شدن وجود شما را فرا می گیرد.
در زمینه چرایی ورود نكردن فیفا به تخلفات فوتبالی در ایران باید گفت فیفا قوانین و مقررات داخلی و بین المللی فدراسیون و كنفدراسیون های تحت نظر را با قوانین خود انطباق می دهد؛ در مورد مسائل داخلی تا زمانی كه نامه ای از یك شخص خاص یا فوتبالیست به فیفا ارسال نشود این نهاد به بحث اجرای قانون ورود نخواهد كرد.
كمیته ملی المپیك و وزارت ورزش كه امور حاكمیتی ورزش را انجام می دهند باید از تمام فدراسیون ها بخواهند كه آخرین قانون و مقرارت خود را با قانون و مقررات فدراسیون جهانی تطبیق دهند و با صراحت اظهار نظر كنند كه آیا قوانین و مقررات با قوانین جهانی همخوانی دارد یا خیر؛ اگر همخوانی نداشت كمیته اخلاق می تواند رییس و اعضای هیات مدیره را مورد بازخواست قرار دهد.
اما مساله اصلی كمیته اخلاق و اركان قضایی است كه خود منتخب رییس هستند و نمی توانند ایرادی به دستورات آنان داشته باشند. به نظر من كمیته ملی المپیك، قوه مقننه، وزارت ورزش و سازمان بازرسی ایران باید به فدراسیون ها نامه بدهند كه پاسخگوی عملكرد خود باشند؛ عملكردی كه منطبق بر قوانین بین المللی است.
در تمامی جلساتی كه منجر به تصویب قوانین فیفا شده است رییس و چند تن از اعضای فدراسیون فوتبال ایران حضور داشتند و به آن رای داده اند. اما چرا به آن عمل نمی كنند؟ آیا این مصداق همان ضرب المثل است كه می گوید «خانه شما الحمدالله و خانه ما استغفرالله»؟!
فدراسیون بر اساسنامه داخلی تاكید می كند و این در حالی است كه فیفا به عنوان مرجع عالی فوتبال در سال 2018 اساسنامه خود را به روز كرد؛ آیا فیفا در اشتباه بوده؟ چرا اساسنامه فدراسیون ایران به روز نمی شود؟ اساسنامه باید به گونه ای باشد كه رییس را مستبد نكند.
در قوانین فیفا تمام الزامات برای برخورد با ناهنجاری ها تعیین شده است و اگر به صورت كامل اجرا شود بدون شك تاثیر فراوانی دارد اما كمیته قضایی فدراسیون فوتبال ایران به گردابی تبدیل شده و در دور باطل قرار گرفته است.
وقتی كه مجری قانون جهل به قانون دارد چگونه می تواند اجرا كننده همان قانون در فدراسیون فوتبال باشد؟! چرا دوره های آموزشی برای مدیران و بازیكنان فوتبال ایران تشكیل نمی شود؟ در واقع بی توجهی به این كار موجب شد تا در جام ملت های 2019 آسیا در امارات، ما در بازی برابر ژاپن هم اخلاق و هم نتیجه بازی را واگذار كنیم.
برای كاهش خشونت در فوتبال اصلاح ساختار و الگو قرار دادن كشورها یكی از راهكارها محسوب می شود.
به عنوان مثال در شهر لیورپول انگلیس خیابانی وجود دارد كه نماد خشونت در فوتبال انگلستان شده و مردم آن خیابان به خاطر پرخاشگری تماشاگران خانه ها را ترك كرده اند. این خیابان پس از پایان خشونت ها هچنان نماد خشونت در فوتبال انگلستان است.
ورزشی**2052**3991**9118**