به گزارش گروه دانشگاه ایرنا، استاد در معنی به معلم عالی رتبه دانشگاه و آموزنده اطلاق می شود. فردی كه پس از معلم، دریچه تازه تری از علم را به روی دانشجویان می گشاید و پرورش و آموزش را در مقطع حساسی از زندگی آنان بر عهده دارد؛ دانشجویی كه در ابتدای مسیرِ علم اندوزی قرار دارد و خود را رو درروی عالمی می بیند كه قرار است مسیر راه زندگی او را با چراغ علم و پژوهش روشن سازد و از وی شخصیتی دانا و عالم در وهله اول برای او و سپس جامعه و كشورش بسازد.
استادی مقام شامخی است كه به سبب قرار گرفتن در راس هرم آموزش عالی، اصلی ترین نقش را در ساختار آموزشی و دانشگاهی ایفا كرده و از كلیدی ترین عناصر هرم آموزشی به شمار می رود.
توسعه پایدار و پیشرفت جوامع از مولفه هایی است كه تنها در بستر آموزش عالی و رشد علم و فناوری به دست می آید؛ بستری كه استاد و اعضای هیات علمی به عنوان آموزش و پرورش دهندگان دانشجویان اصلی ترین بازیگران صحنه آن هستند.
آموزش عالی در ایران دارای سابقه ای طولانی است و بسیاری آن را به تاسیس كهن ترین دانشگاه جهان یعنی «جندی شاپور» در دوره پیش از اسلام نسبت می دهند. اكنون با گذشت هفده قرن از پایه گذاری آموزش در سطح عالی، ایران از نظر رشد و پیشرفت علمی جایگاه قابل قبولی را میان كشورهای منطقه خاورمیانه و همچنین جهان از آن خود كرده است. اگرچه هنوز از تمامی ظرفیت های علمی و انسانی در این زمینه بهره برداری نمی شود، اما كم نیستند دانشمندان و استادان ایرانی كه در سرتاسر جهان با علم آموزی و علم ورزی خود، آوازه ای دارند.
وجود اندیشمندان و اساتیدی چون شیخ الرئیس ابوعلی سینا، ابوحامد محمد غزالی، خواجه نصیرالدین طوسی و خواجه نظام الملك در تاریخ علمی و فرهنگی ایران و همچنین بهره مندی از چهره های ماندگار در عرصه های گوناگون علمی در دوره كنونی، شاهدی بر این گواه است.
اما مقام استادی بر سه عنصر علم، روش و منش استوار است. یك استاد دانشگاه باید از معیارهای شخصیتی و علمی مطلوب و شایسته برخوردار باشد چرا كه قرار است متخصصان و شاگردانی تربیت كند كه آینده و جامعه را ساخته و آن را به سوی تعالی و توسعه رهنمون سازند.
از این رو، اخلاق شان اصلی استاد به شمار می رود، استاد باید از مرتبه علمی بالا برخوردار باشد تا با علم خود دانشجویان سرشار از پرسش را سیراب كند، استاد باید شیوه زندگی درست و آزادمنشانه را به شاگردان خود بیاموزد، استادی مقامی است كه ارزش های فرهنگی و اجتماعی را رعایت كرده و برای بسط آن ها در جامعه می كوشد، استاد باید ناهنجاری را به هنجار تبدیل كند، استاد كسی است كه مشكلات و كاستی های جامعه را دیده و با توسل به علم و آگاهی خود برای حل آن راه یافته و سپس به جامعه ارائه می دهد، استاد آنی است كه مصلحت اندیشی را به كناری نهاده و آزاد و آزادمنش رفتار می كند، استفاده از رانت و فساد و عمل بر اساس منافع شخصی در قامت استادی نمی گنجد، استاد دانشگاه قانون حق نشر را رعایت می كند و از سرقت علمی و ادبی دور است، استاد بر الزامات اخلاقی پایدار است.
شهامت، معرف شناسی، لیاقت، وظیفه گرایی، حكمت و به روزآمدی علم در كنار ده ها ویژگی دیگر، استادی را خلق می كند كه می توان آینده جامعه را بدان سپرد. اگر استادی در برخورداری از هر یك از ویژگی های لازمه دچار كاستی و سستی شود ساختار حاكم بر دانشگاه و نظام آموزش عالی نه تنها از اهداف خود دور شده بلكه وارد فضایی بیمارگونه می شود كه از دل آن نه تنها نسلی با اخلاق و فرهیخته بیرون نمی آید، بلكه توسعه كشور نیز با مانع روبه رو می شود.
از آنجا كه علم و اخلاق دو مولفه ای هستند كه توامان می توان آن را در دانشگاه یافت، بنا بر این دانشگاه محلی است كه از آن می توان حل چالش و مشكلات اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جامعه را انتظار داشت؛ موضوعی كه بسیاری از كشورهای توسعه یافته به آن پی برده و نهادهای علمی و دانشگاهی خود را در راس مراكز تصمیم گذار و برنامه ریز قرار داده و از دانش موجود در این فضا برای حل چالش ها و دستیابی به توسعه یاری گرفته اند.
فاصله عمیق دانشگاه و جامعه در ایران، چالش عمده ای است كه در یكی دو سال اخیر مسئولان و جامعه دانشگاهی به آن اذعان داشته و در جهت رفع آن گام برداشته اند. بهره برداری از ظرفیت های علمی، انسانی و تخصصی دانشگاه ها و همچنین شایسته سالاری كلید اصلی كاهش مشكلات است.
ارج نهادن به مقام استادان و نخبگان دانشگاهی و به كارگیری آنان در امور كشور بنابر تجربه كشورهای توسعه یافته، سر نخ گمشده كلافی است كه اكنون مسئولان كشور آن را یافته و تنها كافی است تا بسترهای لازم برای به كاربردن این ظرفیت ها فراهم شود.
امید است اكنون كه مسئولان اصلی نظام بر استفاده از ظرفیت های علمی و دانشگاهی كشور برای خروج از چالش ها تاكید ورزیده و دست یاری به سوی جامعه دانشگاهی دراز كرده اند، استادان و نخبگان كشور نیز بیش از گذشته كوشش خود را در راستای توسعه علمی و صنعتی كشور به كاربندند.
اهمیت مقام استادی را نمی توان در یك روز و یك هفته گرامی داشت و نشان داد بلكه تنها با توجه به شرایط این قشر به ویژه مشكلات معیشتی، می توان از ظرفیت های آموزشی و علمی آنان در جهت ارتقای آموزش عالی، توسعه پایدار و تربیت نیروی انسانی متخصص در كشور بهره برد چرا كه استادان آنانی هستند كه در طول سال ها به رغم تمامی ناملایمتی ها و مشكلات معیشتی هنوز دانشگاه را خانه اول خود نامیده، بر سر كلاس های درس حاضر می شوند و دانشجویان را با امید به آموزش و علم اندوزی سوق می دهند.
**9283**1601**
تهران- ایرنا- شاگرد پروری و تربیت نسلی عالم و فرهیخته در عرصه علم همواره از دغدغه های اصلی دانشمندان و استادان است؛ آنجا كه برای پرداختن زكات علم خود از هیچ كوششی دریغ نكرده و روح و ذهن خود را تنها در راه تعالی علم و پرورش شاگردان صرف می كنند.
