تنهایی نواب

به گزارش ایرنا، حسینیه «نواب» از جمله بناهای تاریخی شهر بیرجند است كه بنا به آنچه مورخان بر سنگ نبشته سردر آن نگاشته اند نخستین خشت بنای آن در سال 1001 هجری قمری به دستور امیرزاده خاتون ملقب به بی بی نواب كه از بانوان معتقد در خاندان خزیمه بوده بنا شده است.
این بنا در تاریخ اگرچه همواره از طبقات گوناگون رجال سیاسی، نظامی و كسبه پذیرایی كرده اما آنچه بی بی نواب در نیت خیر خود به دنبال آن بوده، ساختن فضایی برای برپایی عزای امام حسین (ع) است.
یكی از قدیمی ترین ساكنان محله چهاردرخت كه نزدیك به نیم قرن از زندگی خود را در جوار این بنای با ارزش تاریخی سپری كرده در خاطرات دوران كودكی اش دو نوع كاربری را از این مكان به یاد دارد.
سید محمد لامعی در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: حسینیه نواب موقوفه ای است كه در طول سال كودكستانی برای اطفال بوده و در ایام محرم نیز به عنوان تكیه برای عزاداری استفاده می شده است.
وی ادامه داد: عصر روزهای هفتم، هشتم و نهم محرم همه دسته های عزاداری شهر به این حسینیه آمده و در میانسرای آن سوگواری می كردند.
نام وقف ما را به دنبال پرونده هایی از آن در اداره اوقاف و امور خیریه شهرستان بیرجند می كشاند. مثنوی هفتادمن كه وقتی گشودیم چله ای از اجاره نامه ها بین اوقاف و اشخاص متعدد دیده می شد.
كسانی كه به اذعان مسئولان مربوطه در برهه هایی از زمان با اظهار فقر و نداری اجازه سكونت در این مكان تاریخی را یافتند مشروط به اینكه از بنا محافظت كنند، اما بی ملاحظگی آنها در سال های طولانی نه تنها برای بنای تاریخی حسینیه نواب سودی نداشته بلكه اثرات تخریب هم در آن به طور كامل مشهود است.

** حسینیه نواب در سایه بی توجهی ها
بنای حسینیه نواب در محله چهاردرخت روبه روی محبان قدیم بیرجند واقع شده است معماری منحصر به فرد این بنا حاكی از ساخت خانه ای با معیارهای اصیل ایرانی - اسلامی دارد.
زندگی سال هاست كه در این بنا مرده و امروز می توان در تنهایی نواب، جای خالی كودكانی كه روزگارهای دور برای كسب علم و دانش وارد آن می شدند؛ یا زنان و مردانی كه ساعت ها در ایوان های زیبا می نشستند و چشم به تعزیه خوان های میانسرا می دوختند و اشك ماتم می ریختند را به وضوح دید.
امروز اما حسینیه نواب را سكوت وهمناكی فراگرفته و ترس از فروریختن را در خشت خشت این بنای چند صد ساله می توان به تماشا نشست.
گرچه حسینیه نواب عنوان یك اثر تاریخی ثبت ملی را به یدك می كشد اما درب آن همیشه بسته است و حدود یك ساعت بازدید میدانی خبرنگار ایرنا از وضعیت فعلی بنا حاصل هماهنگی هایی است كه از قبل با اداره اوقاف و امور خیریه شهرستان بیرجند انجام شده بود .

**حسینیه نواب موقوفه ای بدون درآمد
مدیركل اوقاف و امور خیریه خراسان جنوبی گفت: موقوفه حسینیه نواب هیچ منبع درآمدی ندارد كه اوقاف صرف مرمت و بازسازی آن كند.
حجت الاسلام پرویز بخشی پور در گفت وگو با خبرنگار ایرنا افزود: حسینیه های زیادی داریم كه درآمدی ندارد و واقفین نیز اجازه تبدیل به احسن و یا تغییر كاربری آنها را نداده اند، لذا به دلیل نبود اعتبار برخی از این حسینیه ها كه ارزش تاریخی نیز دارند به حال خود رها شده و در حال تخریب هستند.
وی با تاكید بر اینكه حسینیه نواب به لحاظ تاریخی و معماری حتی از حسینیه امام رضا(ع) نیز بسیار قابل توجه تر است ادامه داد: حسینیه دارای آب و برق بوده اما به لحاظ قانون وقف هیچ گونه درآمدی ندارد و از سال 59 برای جلوگیری از تخریب، در اختیار خانواده های نیازمند و فاقد مسكن قرار گرفته تا هم سكونت كرده و هم از بنا مراقبت كنند.
مدیركل اوقاف و امور خیریه خراسان جنوبی اضافه كرد: این افراد توجه كافی به نگهداری از بنای با ارزش تاریخی را نداشتند لذا از حدود 9سال پیش اجازه سكونت به كسی دیگر در حسینیه نواب داده شد و ساكنان قبلی نیز مجبور به تخلیه شدند.
وی با این اعتقاد كه هنوز برای مرمت بنای حسینیه نواب دیر نشده است گفت: هیات های مذهبی زیادی تمایل دارند كه با در اختیار گرفتن این قبیل حسینیه ها مراسم های مختلف خود را در آن انجام دهند و از سویی بنا را هم مرمت كنند اما قوانین سخت گیرانه میراث فرهنگی آنها را از این كار منصرف می كند.
حجت الاسلام بخشی پور با تاكید بر اینكه بناهایی از قبیل حسینیه نواب شناسنامه استان است ادامه داد: گرچه مرمت آن هزینه های زیادی دارد اما به هر صورت باید جزو اولویت ها باشد تا به سرنوشت برخی بناهای تاریخی كه كاملا فرو ریخته دچار نشود.

** مرمت نواب چشم به راه اعتبار
مدیر پایگاه بافت تاریخی بیرجند هم به ثبت ملی شدن این بنای تاریخی در سال 76 اشاره كرد و گفت: با توجه به موقوفه بودن بنای حسینیه نواب و همچنین لزوم حفظ، نگهداری و مرمت و احیای این بنای ارزشمند تاریخی، در تفاهم نامه ای اواخر سال گذشته مرمت بنا به اداره كل میراث فرهنگی استان واگذار شد.
علیرضا نصرآبادی ادامه داد: پیشنهاد تخصیص اعتبار در سال مالی 98 برای مرمت این بنا به تهران ارسال شده و در صورتی كه موافقت انجام شود بر اساس اولویت مرمت و بازسازی انجام خواهد شد.
وی استحكام بخشی دیوارها، را از اولویت های مرمت در بنای حسینیه نواب ذكر كرد و گفت: كف سازی، بام سازی مناسب برای جلوگیری از نفوذ رطوبت و مرمت تزئینات و گچبری ها نیز در اولویت های بعدی قرار دارد.
مدیر پایگاه بافت تاریخی بیرجند، میزان اعتبار مورد نیاز برای مرمت این بنا را حدود 500 تا 600 میلیون تومان برآورد كرد و افزود: اگر اعتبارات كافی از محل اعتبارات استانی یا ملی اختصاص یابد ظرف مدت یكسال مرمت آن انجام خواهد شد.
وی یادآور شد: البته تا زمان شروع مرمت با پایش بنا از تخریب بیشتر آن مراقبت می شود.
امید می رود كه تخصیص به موقع اعتبارات در برنامه 10 ساله، میراث فرهنگی بتواند حسینیه نواب این بنای با ارزش را از تنهایی و غربت رها كرده تا همچون گذشته مكانی در خور شأن برای اجرای نیت واقف نیك اندیش باشد.
گزارش میدانی از عصمت برزجی
9893 * 6054