رمضان المبارك، تنها نهمین ماه قمری و یك ماه از میان ماه ها و زمانی مانند دیگر زمان ها نیست؛ بلكه به نص صریح آیات قرآن، (شهر رمضان الذی انزل فیه القرآن/ آیه 184 سوره مباركه بقره) زمان نزول كتاب مقدس مسلمانان است و به گفته پیامبر اكرم (ص) در خطبه شعبانیه «أَیهَا النَّاسُ إِنَّهُ قَدْ أَقْبَلَ إِلَیكمْ شَهْرُ اللَّهِ بِالْبَرَكةِ وَ الرَّحْمَةِ وَ الْمَغْفِرَة؛ شَهْرٌ هُوَ عِنْدَ اللَّهِ أَفْضَلُ الشُّهُورِ وَ أَیامُهُ أَفْضَلُ الْأَیامِ وَ لَیالِیهِ أَفْضَلُ اللَّیالِی وَ سَاعَاتُهُ أَفْضَلُ السَّاعَاتِ». ای مردم به درستی كه ماه خدا با بركت، رحمت و آمرزش به شما رو كرده است، ماهی كه نزد خدا بهترین ماه ها و روزهای آن بهترین روزها و شب هایش بهترین شب ها و ساعاتش بهترین ساعت‌هاست (عیون اخبار رضا، ج 1، ص 358).
در این ماه علاوه بر روزه كه بر اساس آیه قرآن بر مسلمانان واجب است (یَا اَیُّهَا الَّذینَ ءَامَنُوا كُتِبَ عَلَیكُم الصِّیَام كَما كُتِبَ عَلی الَّذینَ مِن قَبلِكُم لَعَلَّكُم تَتَّقُون، آیه 183 سوره مباركه بقره)، اعمال دیگری وارد است.
خواندن قرآن و تدبر در مفاهیم آن به دلیل اهمیت این كتاب همچنین تاسی به سنت پیامبر، امامان و علمای مسلمان مهم ترین عمل بعد از انجام واجبات است. چنانكه سنت جزء خوانی یا ترتیل خوانی در این ایام همچنان در مساجد و اماكن متبركه رواج دارد و بنابر اقوال متقن امامان شیعه این سنت را زنده نگه می داشته اند و برای نمونه امام رضا (ع) هر سه روز از ماه مبارك رمضان یكبار قرآن را ختم می كردند.
به مناسبت رمضان المبارك 1440 هجری قمری، گفتارهایی را در باب چرایی اهمیت خواندن قرآن، چگونه خواندن و تدبر در آن با هم می خوانیم.
**شفا و رحمت برای اهل ایمان
«و ننزل من القران ما هو شِفاء و رحمة للمومنین و لایزید الظالمین الا خسارا»
(سوره مباركه اسراء، آیه ١٧)؛ آنچه از قرآن می فرستیم، شفا و رحمت براي اهل ایمان است؛ لكن كافران را جز زیان نخواهد بود.
اخلال در نظام جسمي انسان باعث مرض هاي جسمي و در نظام روح او باعث مرض هاي روحي؛ از قبیل شرك، كفر، شك، جهل، غفلت و فراموشی می شود.
قرآن كریم شفا برای رفع تمام مریضی های روحی انسان است. شفا بودن قرآن كریم همواره با رحمت همراه است؛ زیرا كمبودها جبران شده و حوائج براورده می شود. به این صورت كه قرآن كریم دل آدمی را به نور علم و یقین روشن می كند و تاریك های جهل و شك را برطرف می سازد و روح انسان را به زیور ملكات فاضله و شریف آراسته می كند.
بنابراین قرآن كریم از آن جهت شفاست كه اول، صفحه دل را از انواع مرض ها (شرك و جهل) پاك می كند و از آن جهت رحمت است كه سعادت واقعی (استقامت و یقین) را به روح انسان می دهد.
اما قرآن كریم برای ظالم ها و كفار فقط خسارت است. زیرا با نازل شدن قرآن كریم و عمل نكردن كفار به آیات الهی، حجت برای آنان تمام و سبب سقوط بیشترشان در كفر و تاریكي می شود. (المیزان، علامه طباطبایی، ج 13، ص 308-307).
**خسران و زیان برای كفار
در واقع انسان مومن با عمل به قرآن هدایت می شود و در صراط مستقیم حركت می كند و از آنجا كه كفار به اوامر و نواهي قرآن عمل نمی كنند، نزول هر آیه و دستور، جرمشان را بیشتر و خسارتشان را افزون تر می كند. (تفسیر نور، قرائتي، ج ٧، ص ١١٠)
- «قل هو للذین آمنوا هديً و شفاءٌ و الذین لایومنون في آذانهم وقرٌ و هو علیهم عميً اولئك ینادون من مكان بعید» (سوره مباركه فُصِلَت، ٤٤) بگو این كتاب براي كساني كه ایمان آورند، هدایت و درمان است و كساني كه ایمان نمي آورند، در گوش هایشان سنگیني است و قرآن برایشان نامفهوم است، اینها را از جاي دور ندا می دهند.
در این آیه به هدایت و شفا اشاره شده است؛ یعني عمل به آیات قران كریم اهل ایمان را به سوي حق هدایت می كند و بیماري دروني شك و اضطرابش را بهبود می بخشد. اما براي آنها كه ایمان نمي آورند (همان ها كه در گوش خود پنبه گذاشتند كه صداي پیامبر اكرم (ص) را نشنوند) باعث می شود راه حق را تشخیص ندهند و به گمراهي بیافتند.
این فراز 'ینادون من مكان بعید' تمثیلي از حالت واقعي كفار است كه موعظه را نمی پذیرند و در حجت هاي الهي تعقل نمی كنند. (علامه طباطبایی، المیزان، ج ١٧، ص ٦٤١-٦٤٠).
قرآن كریم تمثیل زیبایی از حال كفار بیان كرده است و می فرماید: آنها پنبه در گوش گذاشته اند و از جاي دور آنها را صدا می زنید. یعني نه اینكه حقي بیان نمی شود، بلكه آنان نمی خواهند حق را بشنوند، زیرا به حق عمل نمی كنند، نتیجه عمل نكردن به حق این است كه بین شما و آنها فاصله ایجاد می شود به صورتي كه گویی از جاي دور آنها را صدا می زنید و آنها صداي شما را نمی شنوند.
امام علي (ع) می فرمایند؛ إن فیه شفاءً من أكبر الداء و هو الكفر و النفاق و الغي و الضلال. (میزان الحكمة، ري شهري، ج ٩، ص٣٣٣)؛ قرآن كریم درمان بزرگ ترین دردهاست: درد كفر، نفاق، تباهي و گمراهي.
همچنین ایشان می فرمایند: علیكم بكتاب الله فإنه الحبل المتین و النور المبین و الشفاء النافع... مَن قال به صَدَقَ و مَن عَمِلَ به سَبَقَ. (همان) كتاب خدا را بخوانید كه آن ریسمان محكم، نور روشنگر و شفابخش سودمند است. هر كه به آن سخن گوید راست می گوید و هر كه به آن عمل كند، سبقت گیرد.
در واقع نتیجه عمل به آیات قران كریم سبقت گرفتن بر انسان هاي دیگر است. گویی انسان ها در این حیات مادي در میدان مسابقه هستند و فقط كساني در این مسابقه بر بقیه پیروز می شوند كه به آیات قرآن كریم عمل كنند. این تعبیر از دنیا، باطن دنیا را به انسان ها نشان می دهد.
فراهنگ ** 9157 ** 1355
تهران - ایرنا - قرآن كریم برای مومنین شفا و رحمت است؛ صفحه دل را از انواع مرض ها پاك می كند و سعادت واقعی را به روح انسان می بخشد، اما چرا برای كفار خسران و زیان است؟
