علاالدین قاسمی روزیکشنبه در گفتگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا؛ هنر تعزیه را کهن ترین شیوه نمایش‌های سوگ در رفتارهای کهن آیینی ایرانیان دانست و گفت: امروز در جهان وقتی صحبت از نمایش می شود همگی پژوهشگران و کارشناسان تاکید خود را بر تاریخ ۲۵۰۰ ساله رفتارهای نمایشی و پیشینه تئاتر دریونان باستان متمرکز می کنند؛ در حالی که در کشوری مانند ایران با تمدنی عظیم می توان سنن آیینی و نمایشی را در قامت مراسم سوگواری با قدمتی بیش از شش هزار سال رصد کرد.
وی ادامه داد: هنر تعزیه به عنوان کهن ترین شیوه سوگواری مردم مسلمان در رفتارهای آیینی و نمایشی به نام ایران در تمام جهان شناخته می‌شود؛ اما نباید فراموش کرد که پیشینه و زمینه پیدایش هنر تعزیه به مراسم آیینی و نمایشی کهن ایرانیان در طول تاریخ تمدن و سیر تحول آنها پیش از ورود اسلام به ایران باز می گردد که تجلی آن رفتارهای آیینی و نمایشی سوگ را بعد از ظهور اسلام در آیینی بزرگ و جهانی ماننده تعزیه شاهد هستیم.
قاسمی با بیان آنکه بخش مهمی از متن ها و نسخ مکتوب تعزیه کمتر توسط هنرمندان این عرصه در کشورمان مورد استفاده قرار می گیرد خاطرنشان کرد: متاسفانه ضعف پژوهش میان هنرمندان تعزیه در کشورمان به عنوان آسیبی مهم به شمار می‌رود. در این میان باید عنوان داشت آنچه به عنوان میراث تعزیه و نسخ این هنر آیینی طی چند دهه اخیر به مخاطبان ارائه شده است تنها قطره ای از دریای بی انتهای متون تعزیه در کشورمان به شمار می رود.
وی با اشاره به جایگاه هنر تعزیه در کشورمان گفت: در سده های پیشین سنت نمایشی که به نام ایران در تمام جهان شناخته می‌شود دارای چنان جایگاهی در کشورمان بود که ما در تک تک روزهای سال شاهد اجرای نمایش های تعزیه به گونه ای بودی که در تمام 365 روز سال متنی تکراری توسط هنرمندان اجرا نمی شد.
این پیشکسوت تعزیه یادآورشد: امروزه تنها در ایام مذهبی مانند ماه محرم، صفر و یا لیالی قدر به دلیل نگاه مناسبتی شاهد اجرای تعزیه هستیم. در حالی که تاریخچه این هنر به ما نشان می دهد که نمایش تعزیه به عنوان بخشی از هویت تئاتر و نمایش ایرانیان در تمام روزهای سال قابلیت اجرا داشته است.
این موافق خوان نسخ تعزیه به برگزاری ویژه برنامه در لیالی قدر امسال به عنوان نخستین دوره برگزاری این مراسم اشاره کرد و گفت: این تماشاخانه به عنوان پایگاه نمایش های آیینی و سنتی ایرانی شناخته می‌شود. به همین سبب امسال برای نخستین بار با همکاری این تماشاخانه در شبهای 19،21 و 23 رمضان مصادف با چهارم، ششم و هشتم خردادماه ویژه برنامه ای با عنوان «شب تعزیه سنگلج» را در محوطه بیرونی این تماشاخانه اجرا می‌کنیم.
کارگردان و برگزار کننده اجراهای تعزیه ویژه برنامه «شب تعزیه سنگلج» درباره ویژگی های این مراسم، گفت: در طول یک دهه اخیر همواره تلاش کرده‌ام به عنوان کوچکترین عضو خانواده هنرمندان تعزیه در کشورمان برای معرفی متن های مهجور و غریب تعزیه به عموم مخاطبان و علاقمندان این حوزه تلاش کنم. در این ویژه برنامه نیز متونی که کمتر در اجراهای تعزیه مورد استفاده قرار گرفته است را به مخاطبان ارائه خواهیم داد.
قاسمی با اشاره به مخاطبان جهانی هنر تعزیه ایران با استناد به تجربه اجراهای گروه تعزیه خود در آمریکا و اروپا گفت: قدرت اثرگذاری و جذابیت های پیدا و پنهان هنر تعزیه به عنوان هنری آمیخته با نام ایران در جهان همواره با اقبال مخاطبان بین المللی مواجه بوده است. بر همین اساس است که باید امیدوار بود تا نگاه مسئولان برای حفظ این میراث مذهبی در کشورمان بیش از پیش توسعه و گسترش یابد. چرا که اگر ما مدعی شناخته شدن به واسطه هنرهای آیینی و نمایشی خود هستیم باید در شیوه حمایت، تولید و اجرای این آثار نیز شاهد جریان مستمر و نه نگاه مناسبتی باشیم.
تعزیه های حاضر در ویژه برنامه «شب تعزیه سنگلج» عبارتند از «فضل و فتاح»؛ «جوانمرد قصاب» و «مجلس شهادت مولای متقیان علی (ع)» که طی شب های چهارم، ششم و هشتم خرداد ماه 1397 ساعت 21 در محوطه تماشاخانه اجرا می شوند.
مجلس «فضل و فتاح» روایت فتاح است که عاشق دختر عمویش - اشکبوس - می‌شود و هنگامی که به خواستگاری او می‌رود، دختر شروطی دارد که مهم‌ترین آن کشتن علی(ع) است.
مجلس «جوانمرد قصاب» شفاعت حضرت علی (ع) از کنیزکی را روایت می کند که از ملامت و آزار ارباب خود از می‌ترسد.
فراهنگ **9266 ** 1355
نظر شما