در مقابل 105 رأی، همه توان فراکسیون امید بود؛ در آخرین سال مجلس دهم و در ایستگاه پایانی انتخابات هیئت‌رئیسه. امیدی ها یک صندلی نایب رئیسی را هم به ولایی ها، فراکسیون نزدیک به جریان پایداری، واگذار کردند تا تلاش سه‌ساله این جریان به نتیجه برسد؛ تلاشی که از یک سو به پایین کشیدن علی مطهری از جایگاه هیئت‌رئیسه و از سوی دیگر به نایب رئیسی مجلس نظر داشت. مسعود پزشکیان بار دیگر نایب‌رئیس اول مجلس شد و دیگر اعضای هیئت‌رئیسه نیز بدون تغییر باقی ماندند. فاطمه سعیدی، سخنگوی فراکسیون امید، نیز کاندیدای دبیری بود، نتوانست حصار مردانه هیئت‌رئیسه بشکند؛ او فقط 79 رأی داشت.
** استدلال‌های شکست یا نتیجه انتخابات
آخرین تلاش امید برای ریاست بهارستان به مقصد نرسید. ائتلاف فراکسیون مستقلین با فراکسیون ولایی برای حفظ لاریجانی و رسیدن به جایگاه نایب رئیسی همان اتفاقی بود که شاید فراکسیون امید در تحلیل‌هایش از وضعیت آن را محاسبه نکرده بود. هرچند مستقلین پیش از انتخابات از ائتلافی سخن گفته بودند که خط قرمز آن ریاست لاریجانی است. در مقابل، پاسخ رئیس فراکسیون امید این بود: ائتلاف با وجود خط قرمز معنا ندارد. حالا نظرات و استدلال‌های نمایندگان امیدی درباره انتخابات را که پیش از این به‌طور علنی مطرح نمی‌شد، می‌توان در رسانه های مختلف شنید؛ از امیدی‌هایی که مخالف نامزدی عارف برای ریاست بودند تا کسانی که نتیجه دیروز را شکستی برای فراکسیون تلقی نمی‌کنند. آنها می‌گویند باید این پیام به مردم منتقل می‌شد که فراکسیون امید در اکثریت نیست.
موضوعی که دقایقی بعد از اتمام انتخابات هیئت رئیسه، مصطفی کواکبیان در تذکری مطرح کرد. کواکبیان گفت: «نتایج انتخابات نشان داد ما اصلاح طلبان اکثریت مجلس نیستیم، پس نباید مسئولیت قضایا به دوش اصلاح طلبان بیفتد». گویا این موضوع در جلسه مجمع عمومی فراکسیون امید که در آن محمدرضا عارف برای نامزدی ریاست انتخاب شد نیز مطرح شده بود. علی مطهری درباره آن جلسه گفته است: درباره انتخابات هیئت رئیسه، در فراکسیون دو گروه با دو نقطه نظر متفاوت وجود داشت. مطهری جلسه را این‌طور روایت کرده است: «استدلال گروه اول این بود که احتمال رأی آوری کاندیدای ریاست که قاعدتا آقای عارف خواهند بود، ضعیف و زیر ۵۰ درصد است و علاوه بر این، در صورت کاندیداشدن ایشان، دو فراکسیون دیگر متحد می‌شوند و توافق می‌کنند که به ازای رأی ولایی ها به آقای لاریجانی، مستقل‌ها نیز به کاندیداهای نایب رئیسی آنها رأی بدهند و در نتیجه خطر از دست رفتن برخی کرسی‌های فراکسیون امید در هیئت‌رئیسه وجود دارد؛ اما استدلال گروه دوم ازجمله جناب آقای عارف این بود که ما باید به جامعه پیام بدهیم این جریان سیاسی بی‌تفاوت نیست و برای ریاست نیز کاندیدا دارد؛ هرچند رأی نیاورد. آنگاه اعلام می‌کنیم تعداد ما در مجلس این مقدار است و در اقلیت هستیم؛ پس انتظار بیش از حد نداشته باشید و این پیام در واقع برای انتخابات اسفند ۹۸ و انتخابات ۱۴۰۰ خواهد بود. البته برخی از این افراد -نمی‌دانم بر چه اساسی- معتقد بودند آقای عارف رأی می‌آورد». در نهایت در رأی گیری‌ای که روی برگه‌های مخفی انجام شد، فراکسیون عارف را نامزد ریاست مجلس معرفی کرد.
** چرا مطهری رأی نیاورد
به نظر می‌رسد مطهری دلیل رأی‌نیاوردن خود را نامزدی عارف برای ریاست می‌داند. او رقابت را به عبدالرضا مصری، وزیر کار دولت نهم واگذار کرد. رأی مطهری 128 و مصری در سال چهارم 148 رأی داشت. جلال میرزایی که عضو کمیته انتخابات هیئت‌رئیسه فراکسیون بود، دلایل این اتفاق را چین توضیح داد: «رأی‌نیاوردن آقای مطهری به دو عامل بستگی داشت؛ یکی فعالیت زیاد آقای مصری بود که به همه نماینده‌ها مراجعه کرد و حتی پیامک فرستاد. مسائل منطقه‌ای یعنی زاگرس‌نشینی را هم پررنگ کرد که تأثیرگذار است.
کمااینکه این وضعیت درباره آقای پزشکیان صادق است. اما آقای مطهری این کار را نکرد. مسئله بعدی این است که اراده‌ای از سال دوم وجود داشت که آقای مطهری را پایین بکشند. اراده‌ای که از بیرون مجلس بود و قابل کتمان نیست. این اراده امسال سعی کرد که این دو فراکسیون [مستقلین و ولایی] را منسجم کند. اینها باعث رأی نیاوردن آقای مطهری شد. عامل سوم هم این بود که آقای مطهری فعالیت زیادی نداشت. نماینده‌ها دوست دارند که شخصا به آنها مراجعه شود. هرچند این کار درست نیست». میرزایی با تعبیر شکست از انتخابات هم موافق نیست: «آمدن آقای عارف محصول اراده جمعی مجمع عمومی فراکسیون امید بود. در تشکیلات نظر اکثریت مهم است. آقای عارف خود را در معرض رأی مجلس قرار داد و رأی آورد. نتیجه این طور رقم خورد و مردم بدانند که اعضای فراکسیون امید در اکثریت نیستند. نهایت رأی ما رأی آقای عارف است و سقف آن با اضافه‌کردن رأی مستقلین آرای مطهری است». هرچند میرزایی گفت که اوضاع انتخابات هیئت رئیسه مطابق فرض آنها روی کاغذ پیش نرفت: «ما برای برد تلاش کردیم و این نتیجه به دست آمد. فرض ما روی کاغذ این بود که صد و ده تا پانزده نفر خودمان هستیم. 20 تا 30 رأی دیگران را هم می‌گیریم اما این اتفاق نیفتاد».
** از انتقادها به لیست ائتلافی تا فراکسیون که اکثریت نیست
چند ساعت بعد از انتخابات، عارف در جلسه شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح طلبان حاضر شد. عارف درباره انتخابات پیش‌رو سخن گفت اما جملات او بی‌ارتباط با انتخابات چند ساعت پیش در مجلس، نبود. او گفت که در انتخابات مجلس یازدهم راه خود را از کسانی که می‌خواهند از اعتبار جریان اصلاح طلب سوءاستفاده کنند، جدا خواهیم کرد. اشاره عارف به کسانی است که با لیست امید وارد مجلس شدند. در مجلس اما برخی آرام آرام و بعضی به سرعت به جریان نزدیک به لاریجانی یعنی فراکسیون مستقلین نزدیک شدند. غلامعلی جعفرزاده ایمن‌آبادی نماینده رشت از جمله همین نماینده‌ها بود که دو سال بعد از انتخابات در پاسخ به انتقادات گفت که «کارکرد لیست امید تا پشت در مجلس بود». این چرخش‌ها باعث شد فراکسیون امید نتواند در اکثریت مجلس باشد. هرچند به گفته منتقدان مواضع اعتدالی و حتی اصولگرایی برخی از نامزدهای لیست امید پیش از انتخابات هم مشخص بود. بنابراین به گفته آنها می‌شد از همان شروع کار اعلام کرد که در لیست ائتلافی چه کسانی اصلاح طلب هستند و در نتیجه فراکسیون امید هم اکثریت مجلس را در اختیار نخواهد داشت و نباید توقع‌ها را از آن بالا برد. محمدرضا عارف هم دو سال پیش در همین زمینه و موضوع ائتلاف با اصولگرایان میانه‌رو گفته بود: «صراحتا بگویم برای شکل‌گیری این ائتلاف هزینه های زیادی را متحمل شدیم و مورد انتقادات شدید جوانان اصلاح طلب قرار گرفتیم. البته در همان زمان پیش بینی می‌کردیم که بعضی ها در داخل مجلس راهشان را از ما جدا کنند ولی توقع نداشتیم کسانی که با برند «امید» وارد مجلس شدند رودرروی ما قرار بگیرند». این مواضع به مرور از زبان اصلاح طلبان مجلس شنیده و در انتخابات هیئت رئیسه هم از پشت تریبون صحن تکرار شد. غلامرضا تاجگردون یک سال بعد از انتخابات گفته بود: «توقعات اصلاح طلبان خارج از مجلس نیز باید در حد تعداد اصلاح‌طلبانی باشد که وارد مجلس شدند. من فکر می‌کنم با توجه به این تعداد، عملکرد فراکسیون امید قابل قبول است». به نظر می‌رسد اصلاح طلبان مجلس حالا جمله‌ای را فریاد می‌زنند که می‌توانستند در آغاز کار روی آن تأکید کنند.
** لیست اعضا منتشر می‌شود؟
در این بین هنوز لیست اعضای فراکسیون امید منتشر نشده است. نمایندگان امیدی زیادی خواهان منتشرشدن این لیست هستند اما به گفته آنها هیئت رئیسه ملاحظاتی برای عدم انتشار آن دارد. بعد از گذشت سه سال حالا به گفته جلال میرزایی وعده‌ها برای انتشار این لیست به عملی‌شدن نزدیک است: «در جلسه‌ای که داشتیم برای روشن‌شدن افکار عمومی و اینکه چه کسانی در فراکسیون امید ثابت‌قدم بودند این موضوع را بررسی کردیم و احتمال منتشرشدن آن جدی است». باید منتظر منتشرشدن لیست اعضای فراکسیون امید ماند. لیستی که شاید تعداد اعضای آن بین آرای محمد عارف و فاطمه سعیدی متغیر باشد؛ یعنی از 105 تا 79.
منبع: روزنامه شرق؛ 1398،03،07
گروه اطلاع رسانی**9117**9131
نظر شما