در روزگاری که انسان در انحصار ماشین و ابزار است و روزگار خود را با ماشین آلات می‌گذراند و روحش در استیلای این آهن پاره هاست، صنایع دستی به روح آدمی جلا می‌دهد و با یادآوری گذشتگان و هویت زمینه ساز آرامش است؛ ۱۰ ژوئن برابر با بیستم خرداد ۹۸ و آغاز هفته صنایع دستی، فرصتی برای ارج نهادن به این هنر ملی و هویت بخش است و در این بین داشتن نوآوری در تولیدات صنایع دستی و تلفیق هنر دیروز با علم امروز با حفظ اصالت هنر، بسته بندی مناسب و جذاب و کاربردی کردن آن متناسب با نیاز جامعه موجب جلب توجه مردم به این صنعت برای تأمین بازار فروش و رفع دغدغه هنرمندان است.
صنایع دستی، صنعتی ارزان قیمت ولی با ارزش افزوده بالاست که با ایفای نقش در گردش مالی، رونق اقتصادی و ایجاد اشتغالزایی نقش مهم در بهبود معیشت افراد جامعه دارد و لازمه رونق این صنعت حمایت دولت در بخش تسهیلات و بیمه برای از بین بردن دغدغه هنرمندان و رعایت اصل مهم نوآوری و خلاقیت در تولید است.
تشکل سازی یکی از راهکارهای منطقی و اصولی برای انعکاس بهتر مطالبات هنرمندان حوزه صنایع دستی، کاهش هزینه‌های تولید، یکسان سازی و هدفگذاری مناسب برای تولید و کمک به بازاریابی فروش، است.
استان سمنان دارای شاخه‌های صنایع دستی منحصر به فردی است که حتی برخی از آثار هنرمندان دارای نشان سازمان بین المللی یونسکو و ثبت ملی است و لازمه استفاده بیش از پیش از این ظرفیت، وجود انسجام و هم گرایی بین فعالیت صنعتگران صنایع دستی در تولید و فروش آثار هنری خود در قالب تشکل هاست.
اکنون در برخی رشته‌های صنایع دستی گسستگی وجود دارد که بهتر است با ایجاد تشکل، هم گرایی بیشتری در بین هنرمندان آنها ایجاد شود و ضمن یکپارچگی، به ایجاد زنجیره ارزش افزوده در این بخش از تولید تا بازار فروش باثبات کمک شود.
تشکل سازی و داشتن راهبرد صنفی اهرم کمک کننده برای تقویت بازار داخلی صنایع دستی و اتصال به بازارهای بین المللی است و اکنون بیشتر هنرمندان صنایع دستی با بازارهای محلی در ارتباط هستند.
در مسیر تحقق راهبرد تبدیل استان سمنان به مقصد گردشگری، برند شدن صنایع دستی نقش مهمی دارد و ضروری است هنرمندان با داشتن خلاقیت و نوآوری در تولیدات صنایع دستی در تحقق چشم انداز سمنان مقصد گردشگری کمک کنند.
هنرمندان صنایع دستی استان سمنان در ۵۲ رشته صنایع دستی فعالیت دارند و تا کنون ۲۰ اثر از صنایع دستی استان سمنان ثبت ملی شده است.
شاخه‌هایی مانند سفال و سرامیک، انواع بافته‌ها و ساخت ساز، رونق بیشتری دارد و رشته‌هایی مانند چاقوسازی، قفل سازی، گره چینی، ارسی سازی، شیشه گری فوتی، رفوگری، چهل تکه دوزی، پلاس بافی، طراحی سنتی، حجاری، سنگ تراشی سنتی و کلاه نمدی از رشته‌های منسوخ شده و ۱۸ رشته نیز در خطر فراموشی قرار دارد؛ در این بین هنر سفال و سرامیک در استان سمنان حدود ۶ هزار سال قدمت دارد و پیشینه هنر نساجی سنتی، گلیم بافی، رودوزی‌های سنتی و منبت چوب در این استان نیز به حدود ۲۰۰ تا ۵۰۰ سال قبل بر می‌گردد. قدیمی ترین آثار سفالگری در این استان مربوط به حدود ۶ هزار سال گذشته و منطقه تپه حصار دامغان می‌شود و همچنین چاپ قلم کار استان سمنان به دلیل ثبات رنگ و امتیاز وجود آب چشمه علی دامغان، سرآمدتر از این رشته هنری در اصفهان است.
نمدمالی جز قدیمی ترین هنرهای سنتی است که در اثر فشار و رطوبت دست سازه‌های نمدی تولید می‌شود و در گذشته از این روش در صنعت نساجی که از پشم به عنوان مواد اولیه استفاده می‌شد کاربرد داشت و اکنون استان سمنان قطب تولید نمد در کشور محسوب می‌شود و ۷۰ درصد نمد مورد نیاز کشور در روستای ابرسج واقع در شهرستان شاهرود تولید می‌شود و مکاتبه‌های لازم برای ثبت این هنر از صنایع دستی به عنوان اثر فرهنگی غیرملموس با سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور انجام شده است تا ابرسج توسط این سازمان به عنوان روستای جهانی نمدمالی معرفی شود.
هنر نمدمالی در روستای ابرسج شاهرود ۲۰۰ فرصت شغلی ایجاد کرده و هنرمندان در ۵۰ کارگاه ایجاد شده در این روستا مشغول به فعالیت هستند و این آمار حاکیست صنایع دستی صنعتی درآمدزا و اشتغال زا به شرط توجه به نیاز جامعه امروز و تولید کاربردی است.
اصالت باید بالاترین دغدغه هنرمند صنایع دستی باشد
هنرمند جاجیم و گلیم بافی استان سمنان در گفت و گو با ایرنا، ابراز داشت: برای رونق صنایع دستی دولت باید از ایده‌های نو حمایت کند و هنرمندان به جای دغدغه و درگیری در پیچ و خم اداری، به فکر عملی کردن ایده حفظ اصالت هنر باشد.
علی اکبر جعفری افزود: در گذشته تمام اعضای خانواده در تولید صنایع دستی فعالیت داشتند و معیشت خانواده نیز از همین راه تأمین می‌شد اما اکنون به دلیل مشکلات بیمه‌ای، درآمد پایین و نبود درآمد ثابت تضمین شده، خانواده‌ها علاقه‌ای به ادامه این شغل ندارند و بسیاری از رشته‌های صنایع دستی منسوخ شده است.
وی خاطرنشان کرد: هنر هنوز جایگاه واقعی خود را در کشور پیدا نکرده است و همه به فکر کار ارزان قیمت هستند در حالی که کار بااصالت که نمایانگر هنر باشد به دلیل مواد اولیه گران، قیمت بالا دارد، هر چند قیمت آن در برابر زحمت‌هایی که برای خلق آثار کشیده شده بیش از این است.
وی اظهار داشت: برای حفظ جایگاه هنر و جذب مخاطب و مشتری، باید اصالت هنر حفظ شود و نباید با استفاده از رنگ‌های شیمیایی و مواد اولیه بی کیفیت ارزش هنر را زیر سوال برد.
هنرمند جاجیم و گلیم بافی سمنان بیان اینکه اکنون دست بافته‌های داری مانند جاجیم و گلیم با رنگ‌های شیمیایی و مواد اولیه بی کیفیت تولید می‌شود، گفت: به دلیل نبود رونق اقتصادی و مقرون به صرفه نبودن صنایع دستی، اتباع خارجی با دستمزد کم و استفاده از مواد اولیه با کیفیت پایین، جای هنر و هنرمندان اصیل و باکیفیت ایرانی را گرفته‌اند.
احیای مشاغل کهن گامی برای تحقق اقتصاد مقاومتی
مدیرعامل اتحادیه صنایع دستی و فرش سمنان در گفت و گو با ایرنا، گفت: احیا و حفظ مشاغل کهن در استان سمنان، در واقع توجه به منویات رهبر انقلاب در بحث اقتصاد مقاومتی است.
ابراهیم باقری در گفت وگو با ایرنا افزود: با برنامه ریزی های منسجم می‌توان با حفظ و احیای مشاغل کهن در حوزه صنایع دستی گام‌های اساسی برای افزایش اشتغال و رونق کسب و کار و تحقق اقتصاد مقاومتی برداشت.
وی ادامه داد: نبود بازار فروش، نقدینگی و بی‌توجهی دستگاه‌های اجرایی به نیازهای فرشبافان چالش هنر فرش دستبافت این استان است.
به گفته وی، نیاز است اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سمنان با اتخاذ ساز و کارهایی برای بازار فروش محصولات تولیدی فرشبافان استان بیشتر تدبیر کند.
وی خاطرنشان کرد: بیش از چهار هزار نفر در بخش فرشبافی استان سمنان فعالیت می‌کنند که به دلیل نبود نقدیندگی در بازار و ناتوانی در خرید اجناس اولیه برای تولید، از این حرفه سنتی و ایرانی فاصله گرفتند.
باقری خاطرنشان کرد: مسؤولان دستگاه‌های اجرایی استان سمنان در بسیاری از آئین‌ها، نشست‌ها و جشن‌های محلی، استانی، ملی و خارجی می‌توانند تابلوفرش های تولید این استان را به مهمانان هدیه کنند، اما در چند سال گذشته با وجود مکاتبه‌های فراوان، استقبال مطلوب نبوده است.
مدیرعامل اتحادیه صنایع دستی و فرش استان سمنان گفت: برگزاری نمایشگاه‌های صنایع دستی و فرش از مطالبات فرشبافان استان است و در چهار سال گذشته هیچ‌گونه نمایشگاهی برای عرضه محصولات تولیدی در استان برگزار نشده است.
وجود فروشگاه‌های زنجیره راهکار رونق صنایع دستی
رئیس هیأت مدیره اتحادیه صنایع دستی استان سمنان در گفت و گو با ایرنا، گفت: ایجاد فروشگاه زنجیره‌ای ثابت مانند گذشته برای صنایع دستی، موجب رونق دوباره این صنعت می‌شود.
سیامک کارگران افزود: ۳۰ سال پیش صنایع دستی وضعیت خوبی داشت و بعد از نفت دومین وارد کننده ارز به کشور بود اما با اجرای اصل ۴۴ و واگذاری امور به بخش خصوصی، صنایع دستی دچار مشکل شد و ایجاد فروشگاه زنجیره‌ای برای فروش مشکل گشاست.
وی تصریح کرد: صنایع دستی در گذشته متناسب با شیوه زندگی سنتی بوده و اکنون باید صنایع دستی متناسب با شرایط روز تولید شده و کاربردی باشد.
وی اضافه کرد: یکی از راهکارهای جذب برای خرید صنایع دستی، تولید کاربردی و متناسب با نیاز روز است.
کارگران ابراز داشت: هنرمندان صنایع دستی ۴۰ سال است که با یک نوع نقوش کار می‌کنند و فقدان به روز شدن و فقدان تولید متناسب با شرایط امروز جامعه موجب شده صنایع دستی ممتاز و پیشاهنگ بودن خود را از دست بدهد.
کارگران، سرقت نقوش اسلیمی و نگارگری اصیل ایرانی توسط کشورهای دیگر را یکی از معضل‌های صنایع دستی عنوان و خاطر نشان کرد: برخی کشورها با سرقت هنر اصیل ایرانی به رقیبی برای صنایع دستی کشور تبدیل شدند.
رئیس هیأت مدیره اتحادیه صنایع دستی استان سمنان گفت: بیش از ۳۵۰ رشته صنایع دستی در کشور و بیش از ۱۲۰ رشته صنایع دستی در استان سمنان وجود دارد و ین با جمعیت یک میلیارد نفری چنین تنوعی ندارد.
سمنان بیش از پنج هزار هنرمند صنایع دستی دارد
سرپرست معاونت صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان سمنان گفت: پنج هزار و ۴۲۳ هنرمند صنایع دستی دارای مجوز در استان سمنان فعالیت دارند که از این تعداد یک هزار و ۴۹۱ نفر در شهرستان‌های شاهرود و میامی، یک هزار و ۸۲ نفر در شهرستان سمنان، ۹۵۷ نفر در شهرستان‌های گرمسار و آرادان، ۸۵۹ نفر در شهرستان دامغان، ۷۴۳ نفر در شهرستان مهدیشهر و ۲۹۱ نفر در شهرستان سرخه فعالیت دارند.
همایون جورابلو با بیان اینکه چهار هزار و ۷۳۹ نفر از هنرمندان استان را بانوان تشکیل می‌دهند، گفت: ۹۴۰ نفر از هنرمندان استان نیز تحت پوشش بیمه قرار دارند.
وی ابراز داشت: سال گذشته اطلاعات ۴۵۵ هنرمند صنایع دستی استان سمنان در سامانه رصد اشتغال ثبت شد.
وی افزود: در زمان حاضر ۳۲ کارگاه صنایع دستی در استان سمنان فعال و کارآفرین هستند و ۱۹ کارگاه صنایع دستی در سال ۹۷ و ۳۲ کارگاه صنایع دستی در سال ۹۶ گواهی کیفیت کارگاهی دریافت کردند.
وجود تنها ۲ بازارچه دائمی صنایع دستی در سمنان
سرپرست معاونت صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان سمنان گفت: ۲ بازارچه دائمی و پنج فروشگاه صنایع دستی در استان سمنان فعال و یک بازارچه نیز در حال ساخت است.
وی یادآور شد: هفت خانه و بنای تاریخی به معرفی و فروش صنایع دستی استان سمنان به مزایده گذاشته شد و ۲ فقره قرارداد واگذاری خانه ترابی و دروازه ارگ سمنان نیز منعقد شده است.
افتتاح ۶ فروشگاه صنایع دستی در سمنان در هفته صنایع دستی
سرپرست معاونت صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان سمنان گفت: ۶ فروشگاه صنایع دستی به مناسبت هفته صنایع دستی در استان به بهره برداری می‌رسد.
جورابلو با بیان اینکه سه کارگاه بزرگ صنایع دستی در دامغان افتتاح می‌شود، اظهار داشت: یک فروشگاه صنایع دستی در شهرستان شاهرود و پنج فروشگاه صنایع دستی در اقامتگاه‌های بوم گردی استان سمنان افتتاح می‌شود.
وی، برگزاری گرامیداشت هفته صنایع دستی و تجلیل از هنرمندان صنایع دستی استان سمنان را از دیگر برنامه‌های این هفته عنوان کرد.
جورابلو با اشاره به حضور هنرمندان صنایع دستی استان در رسانه‌های مختلف به منظور معرفی آثار و توانمندی‌های این حوزه در هفته صنایع دستی، گفت: فراهم کردن شرایط بازدید دانش آموزان از کارگاه‌های صنایع دستی استان از دیگر برنامه‌های گرامیداشت هفته صنایع دستی است.
صدور بیش از یک هزار مجوز مشاغل خانگی در حوزه صنایع دستی سال ۹۷ در سمنان
سرپرست معاونت صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان سمنان گفت: یک هزار و ۳۳ مجوز مشاغل خانگی سال گذشته در حوزه صنایع دستی توسط این اداره کل صادر شد.
جورابلو با اشاره به اعطای تسهیلات کم بهره مشاغل خانگی به هنرمندان صنایع دستی استان سمنان، گفت: به ۲۸۲ طرح در این حوزه مبلغ ۲۱ میلیارد و ۳۸۰ میلیون ریال تسهیلات پرداخت شد.
سرپرست معاونت صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان سمنان با اشاره به اینکه حمایت از مشاغل خانگی از برنامه‌های مهم این معاونت است، گفت: یک هزار و ۳۳ مجوز مشاغل خانگی در سال ۹۷ و در حوزه صنایع دستی صادر شد.
وی افزود: در سال گذشته ۱۱۸ پروانه تولید انفرادی صادر و ۴۳۴ پروانه تولید انفرادی نیز تمدید شد.
سرپرست معاونت صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان سمنان تصریح کرد: سال گذشته ۱۹ پروانه تولید کارگاهی صادر و ۲۰ پروانه تولید کارگاهی نیز تمدید شد.
سرپرست معاونت صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان سمنان گفت: هنرمندان صنایع دستی برای پیگیری، تسریع و تسهیل در امور صنفی، خود تشکل ندارند.
جورابلو افزود: هنرمندان صنایع صنایع دستی استان سمنان برای انجام کارهای صنفی خود، تعاونی تشکیل داده اند.
به گفته، سرپرست معاونت صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی استان سمنان، در استان ۳۲ تعاونی در حوزه صنایع دستی وجود دارد که از این تعداد ۱۸ تعاونی فعال است.
بیستم خرداد مصادف با ۱۰ ژوئن به عنوان روز جهانی صنایع دستی نامگذاری شده و آغاز هفته صنایع دستی است.
۷۳۴۲/۶۱۰۳
