آبه به گفته خودش در شرایطی با رهبر معظم انقلاب اسلامی و رئیس جمهوری اسلامی ایران مذاکرات صریحی داشت که "کونو تارو" وزیر خارجه این کشور نیز در حاشیه سفر، ملاقاتی با "محمد جواد ظریف" همتای ایرانی خود انجام داد و طرفین در این ملاقات‌ها مهمترین مسائل دو جانبه، منطقه‌ای و بین المللی از جمله همکاری‌های اقتصادی دو کشور را مورد رایزنی قرار دادند همکاری‌های که بیانگر روابط قوی دو کشور در ابعاد سیاسی و اقتصادی است.
بسیاری بر این باور بودند آبه که دارای روابط بسیار نزدیکی با شخص دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا است حامل پیامی از سوی او برای مقام‌های ایران باشد، گفته می‌شد او با این هدف راهی تهران شد که بتواند از تنش‌ها بکاهد و برای این منظور موافقت واشنگتن را نیز کسب کرده بود اما برایند دیدارهای وی از تهران نشان داد که وی نه به عنوان سفیر آمریکا بلکه به عنوان نخست وزیر زاپن راهی تهران شده است.
**استقلال در سفر به ایران
نخست وزیر ژاپن در سفر به تهران تلاش کرد نشان دهد نه به عنوان یک میانجیگر بلکه به عنوان یک صلح خواه به ایران آمده است نخست وزیر ژاپن با این کار خود می کوشد تا از ثبات و امنیت منطقه‌ای حراست کند که نزدیک به ۹۰ درصد از نفت این کشور از آن عبور می‌کند و این منطقه برای توکیو یک شاهراه حیاتی محسوب می‌شود.
البته وزارت خارجه و دیپلمات‌های ژاپنی هر چه به سفر آبه نزدیکتر می‌شد تلاش می‌کردند که راهبرد مستقل این کشور را در حل منازعات منطقه مطرح کنند چرا که انتخابات مجلس اعلی در ژاپن در پیش است و این کشور در پایان ماه جاری میلادی نیز میزبان اجلاس سران گروه ۲۰ است و انتظار می‌رود که سیاست فعال منطقه‌ای آبه برای ژاپن اعتبار آفرین باشد.
افزون بر این مقام‌های ژاپن به گونه‌ای درباره این سفر ارزیابی انجام دادند و اعلام نظر کردند که اگر به نتایج دلخواه نرسد باز هم نشانه‌ای از شکست سیاست دیپلماسی نخست وزیر ژاپن نباشد.
** ژاپن و امنیت نفت
آبه در چهار دهه گذشته همواره خریدار بزرگ نفت ایران بوده است این کشور زمانی ۷۰ درصد از نفتش را از ایران تأمین می‌کند اما این رقم تا سال‌های ۲۰۱۰ میلادی به ۱۵ درصد، بعداً ۵ درصد و در نهایت بعد از تمدید نشدن معافیت خرید نفت ایران برای توکیو به صفر رسید.
انفجار نفتکش‌های مرتبط با ژاپن در شرایطی که نخست وزیر این کشور در جریان دیدار از ایران بود بار دیگر نشان داد طبیعی است توکیو نگران تأمین امنیت نفت باشد زیرا این کشور همانطور که اعلام کرده است نمی‌تواند فقط به عربستان و امارات برای خرید نفت اتکا کند.
آبه در تلاش است اگر نمی‌تواند باعث مذاکرات میان ایران و آمریکا شود، دستکم راهی برای خریدهای نفتی از تهران پیدا کند این پیش بینی هست که ژاپن پس از پایان این سفر کماکان به رایزنی‌های خود با آمریکا برای خرید نفت از ایران ادامه دهد زیرا اگر این روند از سرگرفته نشود و تنش‌ها اوج بگیرد، ژاپن برای تأمین نفت با مشکلات زیادی مواجه خواهد شد و بالا رفتن بهای نفت برای سومین اقتصاد دنیا خطرآفرین است.
**تلاش نخست وزیر برای حفظ برجام
نخست وزیر ژاپن از اهداف دیگر سفرش این بود که بتواند پایبندی کشورها از جمله ایران و دیگر طرف‌ها را به برجام خواسار شود توافق هسته‌ای پس از یک سال و اندی که آمریکا از آن خارج شد به دلیل کم کاری‌های اروپا به خطر افتاده است.
جمهوری اسلامی ایران در برابر فشارهای اقتصادی و تحریم‌های حداکثری آمریکا، خویشتنداری حداکثری نشان داده است اما ژاپن اگرچه عضو این توافق نیست اما می‌داند که ایران باید از منافع این توافق بهره مند شود در غیر این صورت تضمینی برای بقای آن نخواهد بود و به هر صورت مقام‌های ایران به آبه اعلام کردند که ایران کماکان به برجام پایبند است.
**امنیت در خاورمیانه
امنیت خاورمیانه با امنیت ژاپن پیوند خورده است نه فقط موضوع تأمین انرژی و نفت در میان است بلکه هر بی ثباتی در این منطقه می‌تواند بالا رفتن بهای نفت را به دنبال داشته باشد و باعث مناقشاتی فراگیر تر از منطقه شود و اینها برای توکیو خوشایند نیست.
نخست وزیر ژاپن امیدوار است که با تلاش برای کاستن از تنش‌ها میان ایران و آمریکا و همچنین ایران و برخی از کشورهای عربی، باعث شود تا منطقه خاورمیانه به ثبات ازگردد. اما به هر صورت هنوز تضمینی وجود ندارد که این اهداف محقق شده باشد.
آنطور که مقام‌های ژاپنی هم گفته‌اند رسیدن به هدف کاهش تنش‌ها دشوار است زیرا چالش‌های زیادی وجود دارد ایران می‌گوید که آمریکا تروریسم اقتصادی را راه انداخته است و تحریم‌ها را متوقف نمی‌کند و در این شرایط نمی‌توان مذاکره کرد و اینها کار نخست وزیر ژاپن را سخت‌تر کرد.
**موفقیت سفر آبه به ایران
نخست وزیر ژاپن در ایران تلاش کرد تا از حسن روحانی رئیس جمهوری ایران بخواهد که کشورش کماکان به برجام پایبند باشد و خویشتنداری نشان دهد تا خطر رویارویی نظامی کاهش یابد آبه همچنین ابراز امیدواری کرد که تنش‌ها کاهش یابد و خطری نیز تنگه هرمز را تهدید نکند.
در بعد اقتصادی نیز آبه تمایل خود را برای خرید نفت ایران نشان داد و از سرمایه گذاری در مناطق جنوبی ایران به ویژه بندر چابهار استقبال کرد این حرکات او نشان داد که سفر آبه از نظر توسعه و تقویت روابط دو جانبه سیاسی و اقتصادی موفق بوده است.
با این حساب به نظر می‌رسد که اگر نخست وزیر ژاپن توانسته باشد دستکم تا اندازه‌ای باعث کاهش تنش‌ها در منطقه خاورمیانه و بین ایران و آمریکا شود، سفری موفق به تهران داشته است اما نباید فراموش کرد که چالش‌های ایجاد شده از سوی آمریکا و فشارهای اقتصادی و تحریم‌های گزنده این کشور علیه ایران باعث شده است تا همه درهای گفت و گوبه روی طرفین بسته شود و بعید به نظر می‌رسد که تنها یک دیدار بتواند همه این مشکلات را یکباره حل و فصل کند.
نظر شما