به گزارش گروه اطلاع رسانی ایرنا؛ خشونت علیه کودکان به عنوان یکی از ناهنجاری‌های اجتماعی به شمار می‌رود. خشونتی که به وسیله والدین یا مراقبان کودک، پدید می‌آید و در حالی که محیط خانه می‌بایست محیطی امن برای پرورش کودک باشد تا افراد خانواده در آن به آسایش و آرامش دست یابند به مکانی عذاب آور و ناامن بدل می‌شود.
شیوع این پدیده در جامعه سبب شد تا «رضا جعفری» رئیس اورژانس اجتماعی سازمان بهزیستی کشور اعلام کند که برپایه آمارها و داده‌ها، کودک آزاری در ایران در رتبه نخست، خشونت‌های خانگی قرار دارد. از این رو خشونت علیه کودکان را باید یکی از مشکلات جدی و دارای اولویت به شمار آورد چرا که کودک آزاری، پیامدهای ناگواری را برای سلامت روانی آینده سازان کشور به همراه دارد، برای نمونه این موضوع می‌تواند در موفقیت‌های تحصیلی، شغلی و خانوادگی آنها تأثیری منفی به جای بگذارد. همچنین عزت نفس پایین، گوشه گیری و انزوای اجتماعی، گرایش به اعتیاد و بروز ناهنجاری‌های رفتاری از جمله آثار بکارگیری خشونت در مواجهه با کودکان است، بنابراین تربیت همراه با خشونت به بروز مشکلات روانی و پرورشی در کودک منجر می‌شود.
بنابراین پرداختن به کودک آزاری و زمینه‌های بروز آن به عنوان یک آسیب اجتماعی در شناخت ریشه‌های این مشکل و ارائه راهکارهای لازم برای پیشگیری و مقابله با آن بسیار مؤثر و راهگشا است.
از این رو پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا در خصوص کودک آزاری با «مطهره ناظری» وکیل دادگستری و رئیس هیأت مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان به گفت و گو پرداخته است.
متن این گفت و گو را در ادامه می‌خوانیم:
ایرنا: با توجه به افزایش پدیده کودک آزاری در ایران علت رشد این خشونت را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
ناظری: به طور کلی خشونت از ۲ منظر قابل بررسی است، خشونت درون ساختار خانواده که از دلایل گوناگونی چون اعتیاد، بیکاری و اختلاف والدین متأثر می‌شود. متأسفانه کودکان به جهت آسیب پذیری، بیش از دیگران از خشونت در خانواده لطمه می‌بینند و این آسیب‌ها به آزارهای جسمی، روانی و گاه جنسی می‌انجامد. بخشی از این پدیده نیز به خشونت خارج از محیط خانواده ارتباط دارد و به جهت فضای خشونت آمیز محیطی، تمام افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. برای نمونه اجرای احکامی چون شلاق و اعدام در ملاعام به گسترش این خشونت‌ها دامن می‌زند.
همچنین برخی قوانین بسترساز وقوع انواع خشونت‌ها به شمار می‌رود، زمانی که قانون مدنی بر تادیب کودکان مشروعیت بخشیده است، علاوه بر آنکه در ارتکاب کودک آزاری، بازدارنده نیست به چنین آزارهایی با قید متعارف بودن، وجهه قانونی نیز می‌دهد و قوانین دیگری که گرفتن طلاق را از طرف زوجه با دشواری‌های بسیاری روبه رو می‌سازد به استمرار این آشفتگی در خانواده و متشنج‌تر و خشونت آمیزتر شدن وضعیت محیط خانه می‌انجامد از طرفی دیگر فشارهای اقتصادی به گسترش خشونت در جامعه دامن می‌زند. بنابراین درباره وقوع و شیوع خشونت‌هایی چون کودک آزاری می‌توان گفت که عوامل بسیاری تأثیرگذار هستند.
ایرنا: با توجه به این مطالب که اشاره کردید، برای کاهش خشونت خانگی، چه راهکارهایی وجود دارد؟
ناظری: آنچه که در خانواده می‌تواند موجب کاهش خشونت شود، آموزش به والدین است زیرا فراگیری مهارت‌های زندگی و فرزندپروری در بهبود ارتباط زوج‌ها و ارتباط آنان با کودکان بسیار مؤثر خواهد بود.
ایرنا: قانون در بحث حمایت از کودکان تا کجا قدرت اجرایی دارد و نظر شما درباره قانون و طرح حمایت از کودکان و نوجوانان چیست و بازدارندگی این طرح در چه حدی است؟
ناظری: اکنون بسیاری از قوانین تنها بر جرم انگاری و کیفر نظارت دارد. اگر چه که بسیاری از مجازات‌ها بسته به نوع آن تا حدودی بازدارنده هستند اما قانونی کارآمد و مؤثر است که همه جانبه و پیشگیرانه باشد. برای نمونه قانون حمایت از کودکان و نوجوانان مصوب ۱۳۸۱ خورشیدی فقط جرایم و مجازات‌ها را در برمی گیرد و به جنبه‌های دیگر قانون توجه‌ای ندارد اما قانون جدید حمایت از کودکان و نوجوانان با تمرکز بر کودکان در معرض خطر، سعی می‌کند تا به شناسایی کودکانی بپردازد که در وضعیت مخاطره آمیز قرار دارند و در راستای حمایت از این کودکان، دستگاه‌های اجرایی را به فراخور وظایف ذاتی به پاره‌ای اقدام‌ها مکلف می‌کند. برای نمونه کودکی که والدین معتاد دارد، نیازمند حمایت جهت خروج از وضعیت مخاطره آمیز است زیرا خشونت ناشی از اعتیاد والدین به کودک آزاری منجر می‌شود. در این وضعیت والدین کودک در مراکز بازپروری تحت درمان قرار می‌گیرند. از طرف دیگر قانون می‌تواند در سیستمی منطبق بر عدالت ترمیمی با تمرکز بر افراد بزه دیده در راستای التیام آلام آنها اقدام کند.
ایرنا: عملکرد صدا و سیما در جلوگیری از کودک آزاری را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
ناظری: از رسالت‌های خطیر رسانه ملی، فرهنگ سازی است. صدا و سیما با توجه به ویژگی‌های خاص مخاطبان، می‌تواند با تمرکز بر آموزش با هزینه به مراتب کمتری زمینه ساز کاهش بروز خشونت در خانواده و جامعه شود اما اکنون چنین آموزش‌هایی بسیار محدود و گاه غیر تخصصی هستند و جهت کاهش کودک آزاری در این رسانه، برنامه مشخصی وجود ندارد.
ایرنا: راهکار شما برای مقابله و کاهش خشونت علیه کودکان در ایران چیست؟
ناظری: بخشی از راهکارها به مدیریت کلان بازمی‌گردد که در دست حاکمیت و دولت قرار دارد. نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز با وضع قوانین مناسب می‌توانند به این فرآیند کمک کنند. علاوه بر آن نقش آموزش که متولی اصلی آن را باید آموزش و پرورش دانست قابل کتمان نیست. این قابلیت را مدرسه‌ها در اختیار دارند تا با برنامه ریزی و آگاهی بخشی برای ایجاد ارتباط مؤثر و کارآمد در خانواده تلاش کنند اما مدرسه‌ها، اکنون کمتر به تقویت این ارتباط اهتمام می‌ورزند و گاه خود زمینه ساز وقوع انواع کودک آزاری‌ها می‌شوند. در حالی که با حضور مشاوران و مددکاران در مدرسه‌ها می‌توان از وقوع بسیاری از خشونت‌ها پیشگیری کرد. امیدواریم که مسؤولان و همچنین خانواده‌ها با ایجاد فضایی مناسب برای کودکان، زمینه سلامت جسم و روان آنان را فراهم آورند.
نظر شما