پرونده الکترونیک سلامت سرانجام پس از گذشت سال‌ها و تصریح قوانین پنجم و ششم توسعه در روز چهارم تیر ۹۸ آغاز به کار کرد. فعالیتی چند ماهه برای جمع آوری تمام فعالیت‌های انجام شده در سال‌های اخیر برای استقرار پرونده الکترونیک سلامت بالاخره به نتیجه رسید و قول سعید نمکی برای اجرای آن تا پایان بهار ۹۸ عملیاتی شد.
طرح تا برنامه شدن تحول سلامت
پس از استعفای وزیر سابق بهداشت و مطرح شدن نام سعید نمکی برای هدایت سکان نظام سلامت، تقریباً همه به صحبت‌های نمکی در یک سال پیش از حکم سرپرستی او برای وزارت بهداشت توجه کردند. صحبت‌هایی انتقادی که سعید نمکی در قامت معاون سازمان برنامه و بودجه از نظام سلامت مطرح می‌کرد و ۴ کلید واژه آشنا را همواره با خود داشت. اجرای نظام ارجاع، راهنماهای بالینی، برنامه پزشکی خانواده و استقرار پرونده الکترونیک سلامت همان ۴ موردی بودند که نمکی قبل از وزیر شدن بارها مطرح کرده بود. اصولی که از قانون برنامه پنجم توسعه تاکنون به صورت کامل اجرایی نشده بود و تجربه عزل و استعفای چند وزیر بهداشت را داشت.
پس از اجرای طرح تحول سلامت و بالا رفتن هزینه‌ها در چند سال ابتدایی طرح، مسئولان نظام سلامت کم کم به فکر این افتادند که چطور می‌توان بدون آسیب به پزشکان و بیماران، از افزایش روز افزون هزینه‌ها جلوگیری کرد و چطور می‌توان دست نیاز به سوی دولت برای افزایش بودجه سلامت را کوتاه کرد. آنچه کارشناسان در آن زمان مطرح می‌کردند، اجرای غیر اصولی طرح تحول سلامت و آنچه سعید نمکی پس از تصدی پست وزارت بهداشت مطرح کرد هم اجرای غیر اقتصادی طرح تحول سلامت بود. این اتفاق نشان می‌دهد که اجرای طرح تحول سلامت به گواه کارشناسان و شخص وزیر بهداشت، بدون استقرار ۴ اصل، هزینه‌های زیادی به کشور تحمیل کرد، اما چاره دیگری وجود نداشت. زیرا وضعیت بهداشت و درمان به شکلی نبود که بتوان تحول بنیادین در آن را منوط به گذشت زمان و اجرای اصول اولیه آن کرد. شرایط بیمارستان‌ها و مراکز درمانی و مجموعه نظام سلامت به شکلی بود که نمی‌شد همان وضعیت را بدون هیچ فعالیت جدیدی در این حوزه ادامه داد و میزان نارضایتی عمومی از بهداشت و درمان را نادیده گرفت. به همین دلیل طرح تحول سلامت به عنوان یک آغاز شروع به کار کرد تا به مرور از «طرح» خارج شده و به «برنامه» برسد.
تصوری که محقق شد
شانزدهم بهمن ۹۶ بود که سید حسن هاشمی وزیر سابق بهداشت گفت: در تلاش هستیم پرونده الکترونیک سلامت را برای همه ایرانیان فراهم کنیم و تصورم این است که در یکی دو سال آینده به این هدف خواهیم رسید.
هرچند تصور وزیر سابق بهداشت، یک قانون بود و پیش از آن در قانون برنامه پنجم توسعه مصوب شده بود، اما «یکی دو سال آینده» بر اساس تصور هاشمی به «پایان بهار ۹۸» رسید و در صبح چهارم تیر ۹۸ بالاخره پرونده الکترونیک سلامت با حضور رئیس جمهوری فعالیت خود را آغاز کرد.
ماجرای پرونده الکترونیک سلامت به پیش از هاشمی و طرح تحول سلامت بر می‌گردد. ۲۱ خرداد ۹۱ بود که مرضیه وحید دستجری، وزیر بهداشت وقت در صحن علنی مجلس در این رابطه گفت: وزارت بهداشت بر اساس ماده ۳۵ قانون برنامه پنجم توسعه برای طراحی و استقرار سامانه پرونده الکترونیک سلامت عمل کرده و با امضای تفاهم نامه‌ای با وزارت ارتباطات و فناوری ارتباطات، سیستم‌های اطلاعاتی لازم را طراحی و این سیستم را در ۷ دانشگاه علوم پزشکی مستقر کردیم.
وحید دستجردی در آن جلسه گفته بود: امسال (سال ۹۱) باید پرونده الکترونیکی سلامت را برای ۵۰ درصد جمعیت کشور انجام دهیم. البته سعی کردیم از ظرفیت کارت ملی هوشمند هم استفاده کنیم و هم اکنون با سازمان ثبت احوال کشور پایلوتی را برای تشکیل پرونده الکترونیک سلامت انجام دادیم.
قصه هزار و یک شب پرونده الکترونیک سلامت
هفتم دی ماه ۹۱ حکم برکناری وحید دستجردی صادر شد و قصه هزار و یک شب پرونده الکترونیک سلامت باز هم به آینده موکول شد. آینده‌ای که ابتدا به دست محمد حسن طریقت منفرد و بعد سید حسن هاشمی افتاد. هرچند طریقت منفرد فرصت زیادی برای اجرای برنامه‌های پایه‌ای نظام سلامت نداشت، اما توصیه‌های او نیز بر اجرای برنامه پزشکی خانواده و به واسطه آن، تشکیل پرونده الکترونیک سلامت بود. طریقت منفرد در نشست خبری ۷ تیر ۹۲ گفته بود: پزشک خانواده مزایای بسیار زیادی دارد که نخستین مزیت آن تشکیل پرونده الکترونیک سلامت و انجام ویزیت پایه است.
ایرج حریرچی در ۲۳ فروردین ۹۶ به عنوان سخنگوی وزارت بهداشت در مناظره‌ای با طریقت منفرد گفته بود: سامانه‌های پرونده الکترونیک سلامت امروز ۶۶ میلیون و ۲۴۳ هزار نفر را تحت پوشش دارد.
هاشمی هم ۶ خرداد ۹۶ گفته بود: تا امروز برای حدود ۸۳ درصد مردم ایران پرونده الکترونیک سلامت تشکیل داده‌ایم.
خواست مردم و رسانه‌ها از وزارت بهداشت
اجرای پرونده الکترونیک در دوره‌های مختلف به عنوان یکی از برنامه‌های مورد درخواست مردم و رسانه‌ها از وزارت بهداشت مطرح بود و بارها و بارها خبرنگاران درباره آخرین وضعیت این طرح ملی سوال کردند و هر بار پاسخی گرفتند. شرایط به شکلی پیش رفت که با روی کار آمدن نمکی، تمرکز اصلی وزارت بهداشت بر این طرح ملی استوار شد و وزیر بهداشت کلید واژه «پایان بهار ۹۸» را در ذهن همه جا انداخت. ۲۸ فروردین ۹۸ بود که نمکی به خبرنگار سلامت ایرنا گفت: قولم برای تکمیل پرونده الکترونیک سلامت تا پایان بهار پابرجاست و هر قولی که بدهیم انجام می‌دهیم، زیرا پرونده الکترونیک سلامت مهمترین ریل برای عبور خدمات سلامت مانند نظام ارجاع و پزشکی خانواده است.
به هر حال نمی‌توان فعالیت‌های انجام شده برای تکمیل پازل پرونده الکترونیک سلامت را نادیده گرفت و از طرفی باید به تکمیل و بهبود وضعیت زیرساخت‌های فناوری اطلاعات برای اجرای این پروژه ملی هم توجه کرد. اقدامی که در ماه‌های اخیر با پای کار آمدن وزیر ارتباطات جدی‌تر از گذشته انجام شد.
پرونده الکترونیک سلامت به گواه سعید نمکی، حرکت نمایشی نیست. وزیر بهداشت در مراسم رونمایی از این پروژه گفت: استقرار پرونده الکترونیک سلامت اقدام بسیار عظیمی است که می‌تواند به عنوان انقلابی در نظام ارائه خدمت تلقی شود و خوشبختانه این طرح در مدت کوتاه و با تلاش شبانه روزی همکاران ما به نتیجه رسید، به گونه‌ای که حداقل ۷۵ میلیون ایرانی با کد ملی قابلیت تشکیل پرونده الکترونیک سلامت را دارند.
نظر شما