«مفهوم سَراب در واقع همان خیال و تصویر آب یا آبادی است که در بیابان به چشم شخص می‌آید و به نوعی به فریب طبیعت نیز معروف است.»
بارندگی‌های خوب سال آبی جاری به ویژه ماه‌های اول سال همزمان با انتشار شایعه‌ای درباره پایان دوره خشکسالی در کشور مساله بحران آب را با چالش تازه ای به نام «توهم آبی» مواجه کرده است که سبب شده مردم کمتر به موضوع صرفه جویی در مصرف آب توجه کنند.
این در حالیست که حدود ۲ دهه با خشکسالی‌های پیاپی مواجه بودیم و به باور مردم با توجه به بارندگی‌های سیل آسا و پر شدن سدها و قنات‌ها دیگر مشکل کمبود آب به پایان رسیده و امسال خشکسالی به ایستگاه آخر رسیده است.
اما این باور بسیار خطرناک‌تر از دوران کم آبی و خشکسالی است چراکه صرفه جویی نکردن در مصرف آب، تنش آبی کشور را بیشتر از گذشته تهدید خواهد کرد.
گویا مردمان استان مرزی، بیابانی و کم آب خراسان جنوبی نیز از غافله شایعات بی حد و مرز «پایان خشکسالی» عقب نمانده‌اند و هر طور دلشان بخواهد مصرف می‌کنند.
امسال ۴۵ درصد ظرفیت سدهای مخزنی استان پر شد و بارندگی‌های سال جاری با وجود خسارت‌های اندک، بخشی از کمبود آب استان را جبران کرد اما این بدان معنا نیست که مشکل کمبود آبی استان رفع شده باشد.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی خراسان جنوبی گفت: اکنون ۴۱۷ تا ۴۲۵ روستای استان به طور متغیر با تانکر سیار آبرسانی می‌شود.
مهدی صفوی نژاد افزود: به ازای هر نفر ۵۰ لیتر آب شرب در شبانه روز با تانکر آب حمل می‌شود اما این میزان برای شهرستان‌های درمیان و زیرکوه ۱۴۰ لیتر به ازای هر نفر است.
وی بیان کرد: در حال حاضر ۷۵ درصد روستاییان استان الگوی مصرف آب را رعایت می‌کنند و در برخی مناطق از آب شرب برای کشاورزی و مصارف غیرمجاز استفاده می‌شود.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی خراسان جنوبی اظهار داشت: در روزهای تعطیل مردم مناطق شهری به روستاها رفته و برای آبیاری ویلاها و باغسراهای خود از آب شرب استفاده می‌کنند که این موضوع نگران کننده است و سبب کمبود یا قطعی آب در این روستاها می‌شود.
وی ادامه داد: یک درصد از مشترکان آبفار استان نیز به اندازه ۱۵ درصد از مشترکان، آب مصرف می‌کنند.
صفوی نژاد یادآور شد: یکی از روش‌های جلوگیری از هدررفت آب استفاده از شیرآلات کاهنده است که در این زمینه هنوز هیچ طرحی در مناطق روستایی استان اجرا نشده و امسال نیز برنامه‌ای نداریم که امید است در برنامه‌های آتی مورد توجه قرار گیرد.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خراسان جنوبی گفت: از حدود ۲۰۰ هزار مشترک آب در استان ۷۵ درصد مشترک خانگی هستند و در مجموع ۷۷ درصد مشترکان آب شهری استان کمتر از الگوی مصرف و ۲۱ درصد ۲ برابر الگوی مصرف، آب مصرف می‌کنند.
مهدی هاشمی مقدم با بیان اینکه الگوی مصرف آب تعیین شده متغیر است افزود: در مرکز استان سرانه مصرف آب به ازای هر نفر ۱۸ متر مکعب در ماه بوده در حالی که مصرف منطقی ۱۶ متر مکعب است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی گفت: اگر چه حجم بارش‌ها در سال آبی جاری نسبت به مدت مشابه افزایش مناسبی داشته است، اما از آن جایی که استان ما در یک محدوده خشک و نیمه بیابانی قرار دارد، می‌طلبد که صرفه‌جویی و سازگاری با کم‌آبی مورد توجه قرار گیرد و این بارش‌ها نباید دلیلی بر ایجاد توهم پرآبی و فراموش کردن مدیریت مصرف باشد.
حسین امامی به چالش‌های ناشی از بحران آب در استان اشاره کرد و افزود: یکی از این چالش‌ها، افت کمی و کیفی منابع آب است که در این راستا کاهش میزان بارندگی مؤثر در کنار افزایش متوسط دما در استان، کاهش میزان آب تجدیدشونده را در پی داشته که این موضوع در کنار افزایش میزان برداشت از سفره‌های آب زیرزمینی به دلیل نیاز توسعه استان، افت شدید سطح آب آبخوان‌ها و کاهش کیفیت آب آنها را به دنبال داشته است.
وی با تاکید بر اینکه مدیریت مصرف آب باید همچنان جدی گرفته شود اظهار داشت: کارگروه سازگاری با کم آبی در کشور و همچنین در استان تشکیل شده است که بهترین راهکار برای مقابله با کم آبی است و اجرای برنامه‌های آن بایستی با جدیت دنبال شود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی تصمیمات نادرست در گذشته در خصوص مدیریت سفره‌های آب زیرزمینی و حفر چاه‌های غیر مجاز در کشور را از دیگر دلایل بوجود آمدن بحران آب برشمرد و گفت: با افزایش آگاهی و نیز تعامل و همکاری همگانی می‌توان بر مشکلات موجود غلبه و از این بحران گذر کرد.
وی به اقدامات انجام شده در خصوص احیا و تعادل بخشی سفره‌های آب زیرزمینی اشاره کرد و افزود: در این زمینه اقدامات خوبی انجام شده است اما کافی نیست و با مشارکت همه بخش‌ها به ویژه بخش کشاورزی به عنوان بزرگترین مصرف کننده آب، بایستی از منابع موجود به خوبی حفاظت و آن را برای نسل‌های بعدی حفظ کنیم.
وی گفت: با اجرای این طرح کسری مخزن دشت‌های استان به کمتر از ۱۲۰ میلیون متر مکعب رسید که نشان می‌دهد با وجود بارندگی کم در سال‌های قبل به میزان قابل توجهی کسری مخزن جبران شده است.
امامی اظهار امیدواری کرد: در برنامه پنج ساله کسری مخزن به صفر برسد و در افق ۲۰ ساله نیز کسری مخزن انباشته جبران شود.
وی تاکید کرد: صرفه جویی در مصرف آب نباید منحصر به مقطع زمانی یا بخشی خاصی باشد بلکه همه بخش‌ها و دستگاه‌ها تلاش کنند که بیشترین بهره وری از آب را داشته باشند و با صرفه جویی و جلوگیری از هدر رفت آب، مصرف آب در شهرها و روستاهای استان کاهش یابد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی همچنین با تاکید بر اهمیت صرفه جویی در مصرف آب، از رسانه‌ها و به خصوص صدا و سیما خواست با آگاهی بخشی به جامعه، مردم را به مشارکت در مدیریت مصرف ترغیب و تشویق کنند زیرا با وجود بارندگی‌های خوب اخیر همچنان باید به مدیریت مصرف دقت نظر داشته باشیم و نباید تصور شود که استان از تنش آبی عبور کرده است.
مردم استان کم آب خراسان جنوبی بایستی در نظر داشته باشند بارش‌های اخیر نتوانسته مشکل انباشت خشکسالی را در این استان برطرف کند لذا باید توهم پرآبی را کنار گذاشته و روال سازگار با کم آبی را پیش بگیرند لذا ین امر می‌طلبد تمهیدات ویژه ای برای مدیریت منابع و مصرف آب صورت بگیرد.
همچنین با توجه به اینکه ممکن است خشکسالی در استان به قوت ادامه داشته باشد باید تمهیدات ویژه ای برای بخش کشاورزی و مصارف خانگی در نظر گرفته شود ضمن آنکه افراد باید با تغییر فرهنگ مصرف آب و استفاده از شیرآلات در صرفه جویی بیشتر مصرف آب کوشا باشند.
۷۵۵۷ * ۶۰۵۴
