کاهش مرحله بندی تعهدات برجامی از سوی ایران که به دنبال پایان صبر استراتژیک یک ساله در قبال خروج آمریکا از این توافق بین المللی و نیز بی عملی طرف‌های اروپایی، انجام شده است، حال کشورهای اروپایی از احتمال فعال شدن مکانیسم ماشه و اعمال مجدد تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران سخن می‌گویند. این در حالی است که به گزارش رسانه‌ها سخنگوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز گذشته اعلام کرد که شورای حکام آژانس روز دهم ژوئیه (۱۹ تیرماه) در وین یک نشست ویژه برای بررسی برنامه هسته‌ای ایران برگزار می‌کند. این نشست که به درخواست آمریکا برگزار خواهد شد در حالی است که ایران به تازگی اعلام کرد از حد تعیین شده در توافق هسته‌ای برای ذخیره اورانیوم غنی‌شده خود، یعنی ۳۰۰ کیلوگرم عبور کرده است. میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین در این باره گفت که نشست شورای حکام جای مناسبی برای رسیدگی به این موضوع، یعنی عبور ایران از حد تعیین شده در برجام نیست.
ایسنا در این باره از صدور بیانه‌ای توسط نمایندگی ایران در آژانس در واکنش به تصمیم مذکور خبر داد. در این بیانیه آمده است: در واقع این یک طنز تلخ است که همان رژیمی که در عمل، برجام را به‌واسطه خروج غیرقانونی و یکجانبه از این توافق نقض و به دیگران فشار وارد کرده است تا همین کار را انجام دهند و در نتیجه، اجرای آن توسط جامعه بین‌المللی را از طریق اعمال همان ابزار قهرآمیز با مانع مواجه کرده است، حال نگرانی خود را در مورد اجرای همان توافق بیان می‌کند. این خبر و نیز اخبار مرتبط دیگری همچون معرفی نامزد جدید برای مسئول سیاست خارجی اروپا، تنش میان ایران و آمریکا و گمانه زنی در خصوص احتمال درگیری نظامی میان دو کشور امروز در فضای سیاسی-رسانه‌ای داخلی پیگیری و مورد تحلیل قرار گرفته است.
در این میان رسانه‌های منتسب به جریان اصلاح طلب ضمن بررسی سرانجام برجام و اینستکس در سایه اقدامات اروپایی‌ها، نسبت به نامزد جدید مسئول سیاست خارجی اروپا ابراز خوشبینی کرده اند. این رسانه‌ها همچنین احتمال درگیری نظامی میان دو ایران و آمریکا را رد کرده اند. در مقابل رسانه‌های اصولگرا ضمن پرداختن به اینستکس و اقدامات برجامی ایران، به طرح ادعایی مبنی بر حمایت دولت و اصلاح طلبان از اینستکس و ارتباط اینستکس با FATF پرداختند.
رسانه‌های اصلاح طلب
بخشی از تعابیر و اوصافی که این رسانه‌ها در پرداختن به محورهای مطروحه خود به کاربرده اند، عبارتند از: "برجام با آینده‌ای مبهم و نامعلوم مواجه"، "به همین صورت پیش برود اینستکس شکست خواهد خورد و برجام از بین می‌رود"، "ایران گام به گام و بر مبنای خود برجام به سوی خروج از برجام پیش می‌رود"، "بقا یا فروپاشی برجام به توانایی و تمایل همه طرف‌ها برای سرمایه‌گذاری در این تعهداتشان بستگی دارد"، "هراس بیش از حد دولت‌های اروپا از تغییر و استحاله روابط ۷۵ ساله خود با آمریکا"، "حیات و ماندگاری برجام این روزها به روابط سرد و پرتنش ایران و آمریکا گره خورده است"، "تکلیف سرنوشت رابطه ایران و آمریکا: دور بودن از هم بدون هیچ دوستی و قرابتی" و "ایران نمی‌تواند هیچ‌کدام از دو راه جنگ یا مذاکره را انتخاب کند چرا که هر دو آنها به ضررش تمام می‌شود".
سرانجام برجام و اینستکس
-"آینده برجام در هاله‌ای از ابهام"عنوان گزارشی از روزنامه آرمان است که در بخشی از آن آمده است: تاکنون به گواه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ایران به تعهدات خود در قالب برجام پایبند بوده است. در حالی که آمریکایی‌ها بیش از یکسال است که از برجام خارج شده و تحریم‌های ناجوانمردانه‌ای را علیه ایران به اجرا گذاشته‌اند. اروپایی‌ها نیز که در کلام به برجام پایبندند؛ فقط وعده و وعید می‌دهند و در اجرای تعهدات خود امروز و فردا می‌کنند… اروپایی‌ها صرفاً به سازوکار مالی خود موسوم به اینستکس دلبسته‌اند که شاید با تراکنش‌های این سازوکار؛ ایران دست از اقدامات خود در خصوص کاهش انجام تعهدات در قالب برجام بکشد. البته این مساله مانده به اینکه اینستکس اروپایی چقدر بتواند برای ایران فایده داشته باشد یا به عبارت دیگر چقدر بیارزد. آنطور که کارشناسان و صاحب نظران داخلی و بین‌المللی می‌گویند سازوکار اروپایی نخواهد توانست پاسخگوی مطالبات ایران باشد… حال نوعی خوش خیالی است که فکر کنیم آنها در کنار ایران و در مقابل آمریکا خواهند ایستاد. تعهد به قوانین وتوافقات بین‌المللی به کنار، اما اروپایی‌ها نشان داده‌اند در این طور مواقع منافع خویش را دنبال می‌کنند. لذا به‌نظر می‌رسد که برجام با آینده‌ای مبهم و نامعلوم مواجه است.
یک تحلیلگر مسائل بین‌الملل در گفتگو با آرمان ضمن تاکید بر اینکه اینستکس نمی‌تواند نیاز ایران را در زمینه فروش نفت تأمین کند، اظهار داشت: اروپا از نظر امنیتی نیاز دارد که برجام حفظ شود و ایران با کاهش گام به گام تعهدات برجامی از این توافق بین‌المللی خارج نشود، چرا که خروج ایران از برجام با واکنش آمریکا همراه خواهد شد و واکنش آمریکا تنش‌هایی جدی در خاورمیانه را در پی خواهد داشت. در نتیجه اروپا می‌خواهد با تأمین حداقل‌های اقتصادی برای تهران، جمهوری اسلامی در برجام بماند اما این اراده معطوف به قدرت نیست. چشم‌انداز خوبی هم در این زمینه وجود ندارد به این دلیل که به احتمال زیاد اروپا شکست خواهد خورد و این شکست آنها را آسیب‌پذیر خواهد کرد.
وی افزود: اگر مساله به همین صورت پیش برود و آمریکا محدودیت خرید نفت، فشار حداکثری علیه ایران و تحریم‌های سنگین خود را به همین صورت حفظ کند، اینستکس شکست خواهد خورد و برجام از بین می‌رود. در حال حاضر نیز ایران گام به گام و بر مبنای خود برجام به سوی خروج از برجام پیش می‌رود. از طرفی آن کشوری که می‌تواند برجام را نجات دهد و در راستای حفظ آن تلاش کند، دقیقاً همان کشوری است که به‌صورت یکجانبه از این توافق خارج شده. این آمریکاست که با رفع یا تعلیق تحریم‌ها می‌تواند مانع از بین رفتن برجام شود. آمریکا می‌تواند با بازگشت به برجام آن را حفظ کند که در آن صورت به نفع تمام جهان خواهد بود، اما اراده‌ای برای این کار در واشنگتن وجود ندارد و این به معنی ایستادن در نقطه مقابل اروپا است.
-به گزارش عصرایران به نقل از ایسنا، علی‌اکبر ولایتی، مشاور رهبر انقلاب اسلامی در امور بین‌المللی در در گفتگو با پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR در خصو احتمال خروج ایران از برجام اظهار داشت: قطعاً ما هیچ کاری را ابتدا نخواهیم کرد، مگر اینکه طرف مقابل این کار را بکند. تاکنون طرف مقابل ما قدم به قدم و آمریکایی‌ها مستقیماً و اروپایی‌ها غیر مستقیم برجام را نقض کرده‌اند، لذا به نسبتی که آنها در جهت نقض برجام پیش بروند، ما هم در همان جهت واکنش نشان خواهیم داد؛ یعنی اگر آنها از تعهدات خودشان کم کنند، ما هم کم می‌کنیم. درست در جهت عکس. اما اگر آنها برگشتند به انجام تعهداتی که قبول کرده بودند، ما هم برمی‌گردیم. در غیر این صورت کارها ادامه پیدا می‌کند و یک مجموعه فعل و انفعالاتی با سیر معقول و تدریجی صورت خواهد گرفت.
-به نوشته روزنامه مردمسالاری محمد جواد ظریف در گفت‌وگو با نیویورک تایمز گفت: من معتقدم که برجام بهترین توافق ممکن در مساله هسته‌ای است. هیچیک از طرف‌ها با تمام عناصر توافق موافقت نداشتند، اما به نگرانی‌های اصلی همه توجه می‌کرد. با تمام اینها با چشم باز در مورد آنچه که ممکن بود و نبود، مذاکره شد. ما چیزی را نادیده نگرفتیم. ما واقعیت را قبول کردیم که ما نمی‌توانیم تمام اختلافاتمان را در این توافق حل کنیم و توافق کردیم که آنها را کنار بگذاریم. مهم است که توجه داشته باشید، بر خلاف اعتراض‌های عمومی مخالفان برجام از هر دوطرف، برنامه جامع اقدام مشترک بر اساس اعتماد ایجاد نشده است. در واقع براساس عدم اعتماد صریح متقابل بود. به همین دلیل است که خیلی طولانی و دقیق است. وزیر امور خارجه در پاسخ به این سوال که آیا فکر می‌کنید که توافق هسته‌ای می‌تواند نجات یابد؟ گفت: تا زمانی که طرف‌های باقی مانده (روسیه، آلمان، انگلیس، چین، فرانسه و اتحادیه اروپا) به تعهداتشان عمل کنند، ما به تعهداتمان پایبند می‌مانیم. بقا یا فروپاشی برجام به توانایی و تمایل همه طرف‌ها برای سرمایه‌گذاری در این تعهداتشان بستگی دارد. به طور خلاصه، یک توافق چند جانبه نمی‌تواند یک طرفه اجرا شود.
-به گزارش تارنمای بهارنیوز نیلز آنن، وزیر مشاور در امور خارجی آلمان در مصاحبه با روزنامه "دی ولت" در واکنش به اینکه جمهوری اسلامی ایران می‌رود تا ۱۶ تیر اجرای تعهدات برجامی‌اش را کاهش دهد، می‌گوید انتظارات ایران از اروپایی‌ها واقع‌گرایانه نیست. وی می‌گوید که سرخوردگی ایران را به خاطر برآورده نشدن انتظارات موجود برای کسب منافع اقتصادی از توافق اتمی درک می‌کند و یادآور می‌شود که به همین خاطر هم ساز و کار مالی اینستکس بنیان نهاده شده که دستکم کمک می‌کند تا با وجود تحریم‌های آمریکا ارسال کالاهای دارویی و انسانی به ایران امکان‌پذیر باشد. او در عین حال تاکید می‌کند که اما اگر ایران به این توافق پایبند نباشد برای حامیان این توافق هم مشکل است تا آن را پا بر جا نگه دارند.
معرفی نامزد جدید برای مسئول سیاست خارجی اروپا
-روزنامه ایران درگزارشی با اشاره به معرفی «جوسپ بورل» وزیر خارجه کنونی اسپانیا برای جانشینی فدریکا موگرینی، نماینده عالی اتحادیه اروپا در سیاست خارجی و سیاست‌گذاری امنیتی، نوشت: بورل از معدود سیاستمداران اروپایی است که گرچه سیاست خارجی کشورش به رسم مألوف این کشور در مسیر همگرایی با امریکا قرار داشته اما او شخصاً به عنوان سکاندار دیپلماسی اسپانیا توانسته در خصوص موضوعاتی همچون برجام که نگرش اتحادیه اروپایی و امریکا پیرامون آن دچار شکاف فاحشی شده، نقطه تعادل ایجاد کند و کشورش را در زمین اروپایی و کنار آلمان، فرانسه و انگلیس بنشاند. ناگفته پیداست دیدگاه‌های او درباره تحولات جاری توافق هسته‌ای و کنش و واکنش میان ایران و شرکای این توافق که احتمالاً با متوقف شدن بخش دیگری از تعهدات هسته‌ای ایران وارد فصل تازه‌ای از اختلافات برجامی می‌شود، اهمیتی دوچندان پیدا می‌کند. از این رو طرح این دیدگاه از سوی بورل که چندی پیش اقدام تلافی جویانه ایران برای متوقف کردن بخشی از تعهدات هسته‌ای‌اش را اقدامی صرفاً فنی و در چارچوب بهره‌گیری از حق تعریف شده در برجام دانسته بود، پدیدار کننده واقع‌گرایی او به تحولات کنونی عرصه بین‌الملل و بویژه نسبت به جمهوری اسلامی به شمار می‌آید.
در ادامه این گزارش آمده است: بورل همچنین با بهره‌گیری از شناخت واقع بینانه نسبت به جایگاه منطقه‌ای ایران و پیشینه آن در مواجهه با رویکرد تقابلی امریکا سیاست «نفت صفر» این کشور علیه ایران را سیاستی از پیش شکست خورده توصیف کرده است. با وجود طرح چنین مواضعی از سوی این سیاستمدار کهنه کار اروپایی، شاید از حالا قضاوت درباره عملکرد او به عنوان مسئول عالیرتبه سیاست خارجی اتحادیه اروپا زود باشد اما آنچه پیداست، اینکه با رفتن موگرینی دست کم می‌توان امیدوار به حضور چهره‌ای بود که با ویژگی‌های خاص خود نقش‌آفرینی مؤثری برای نجات برجام و جلب حمایت شرکای غیر اروپایی این توافق در مواجهه با طوفان تحریم‌های امریکایی داشته باشد؛ البته به این شرط که برجام تا اول آبان ماه به حیات خود ادامه داده باشد.
-به نوشته روزنامه آرمان بورل نگاه مثبتی به ایران و به انقلاب اسلامی داشته و مخالف سیاست‌های یک‌جانبه‌گرایانه آمریکا و منتقد صریح دونالد ترامپ است. وی از طرفداران برجام بوده و مخالف خروج یکجانبه آمریکا از این معاهده است. بورل همانند محمدجواد ظریف، وزیر خارجه کشورمان معتقد است که آمریکا نسبت به ایران وسواس دارد…این سیاستمدار اسپانیایی مخالف سیاست آمریکا در به صفر رساندن صادرات نفت ایران است و در ماجرای حمله به نفتکش‌ها در تنگه هرمز گفته بود که شواهد کافی برای متهم کردن ایران وجود ندارد. وی همچنین خواهان اجرایی شدن سریع اینستکس، سازوکاری که اروپا برای تسهیل مراودات مالی با ایران در نظر گرفته، است.
-تارنمای نامه نیوز ضمن معرفی بورل به عنوان "سوسیالیست ضد ترامپ" افزود: در شرایطی که رابطه ایران و اتحادیه اروپا به بدعهدی آمریکا در برجام، اجرایی شدن اینستکس و نیز کاهش تعهدات برجامی ایران گره خورده، انتخاب جوسپ بورل به عنوان مسؤول جدید سیاست خارجی اتحادیه اروپا که به رویکرد همدلانه با انقلاب اسلامی ایران شناخته می‌شود، می‌تواند در معادلات آینده روابط ایران و اروپا تعیین کننده باشد.
-فرارو در این باره نوشت: او ضمن انتقاد از خروج یکجانبه آمریکا از توافق هسته‌ای ایران، این اقدام را زمینه ساز تصمیم ایران برای کاهش تعهدات خود اعلام کرد.
برخورد اروپا با ایران تحت تأثیر آمریکا
-رضا نصری، حقوقدان بین‌المللی و کارشناس سیاست خارجی در گفتگو با ایسنا تصریح کرد: در یک سال اخیر، مهم‌ترین مانع بر سر راه مقابله با تحریم‌های آمریکا احتیاط و هراس بیش از حد دولت‌های اروپا از «تغییر» و استحاله روابط ۷۵ ساله خود با آمریکا بوده است. اروپایی‌ها بر این باورند که رویارویی مستقیم با آمریکا آنها را وارد مرحله جدیدی از روابط فرا آتلانتیک خود با آمریکا خواهد کرد و این مرحله جدید هنوز برای آنها یک سرزمین ناشناخته و پر مخاطره است. علیرضا شیخ‌عطار، سفیر پیشین ایران در آلمان در تشریح ابعاد و دلایل تغییر سیاست‌های این کشور علیه تهران در گفتگو با ایلنا عنوان کرد: تمام پارادوکس‌هایی که در قبال ایران و حتی سایر کشورهای منطقه از سوی آلمان صورت می‌گیرد، به این دلیل است که این کشور مجموعه‌ای از غرب به حساب می‌آید و نمی‌تواند مقابل آمریکا بایستند. در این مسیر نفوذ عمیق اسرائیل هم تأثیرگذار است اما دلیل دیگر ستیز با ایران، تقویت و رشد جریان راست افراطی در آلمان و سایر کشورهای اروپایی است.
تنش‌های میان ایران و آمریکا
-روزنامه همدلی در گزارشی با تیتر"جنگ مجازی" ضمن اشاره به مجادلات توئیتری میان مقام‌های ایران و آمریکا نوشت: حیات و ماندگاری برجام این روزها به روابط سرد و پرتنش ایران و آمریکا گره خورده است، روابطی که روح مجادلات لفظی بر آن حاکم است؛ هرچند تحرکات و فعالیت‌های سخت علیه دو کشور و از سوی همدیگر را شاهد هستیم. مانند تحریم‌های گسترده آمریکا علیه ایران که «تاریخ مانند آن را ندیده» و سرنگونی پهپاد آمریکایی که نشان از اقتدار نظامی ایران دارد و حمله نظامی را در اولویت چندم گزینه‌های روی میز بدل کرده است. در علم سیاست، دو چیز همیشگی نیست؛ «دوستی‌ها» و «دشمنی‌ها». سیاست ایران در قبال تحولات و تحرکات میان دو کشور ایران و آمریکا از زبان رهبر انقلاب مطرح شده است؛ «جنگ نخواهد شد» و «مذاکره نخواهیم کرد.» بنابراین می‌توان تکلیف سرنوشت این رابطه را آن حالا ترسیم کرد؛ دور بودن از هم بدون اینکه هیچ دوستی و قرابتی وجود داشته باشد.
-داوود هرمیداس‌باوند، استاد روابط بین‌الملل در یادداشتی در روزنامه شرق پیشنهاد می‌دهد: استراتژی ایران در مواجهه با تحریم‌های نفتی آمریکا می‌تواند بردن مسئله به سمت جنبه‌های انسانی و حقوق‌بشری باشد. باید از طریق دستگاه دیپلماسی و دیپلماسی عمومی، افکار جهانیان به نفع مردم ایران تغییر کند و دنیا را از آسیب‌هایی که به سبب تحریم‌ها به توده مردم وارد می‌شود، مطلع کنیم.
ایستادن بر محوریت برجام و اعلام ضد حقوق‌بشری بودن رفتارهای آمریکا، یک راهکار روشن در شرایط فعلی است. خروج ایران در این شرایط به نفع ما نیست. اروپایی‌ها نیز خوشحال می‌شوند؛ چراکه آنها تعهدات خود را انجام ندادند و این سبب می‌شود که آنها اعلام کنند در رابطه با برجام و ایران، هیچ مسئولیتی ندارند. اروپایی‌ها حین خروج ایران از برجام، دلیل عمل‌نکردن به تعهدات خود را خروج ایران از برجام اعلام خواهند کرد.
اعتماد در تحلیلی از سایه تنش میان ایران و آمریکا بر اجلاس جی ۲۰ می‌نویسد: در روند مناسبات ایران و امریکا، تلاش‌های ترامپ در سطح سیاسی و اقتصادی در چارچوب راهبرد فشار حداکثری به منظور کشاندن ایران به میز مذاکرات بی‌نتیجه مانده است. در سطح روانی و ژست‌های نظامی و واکنش ایران به اقدامات حفاظت از مرزهای خود به علت هوشمندی رویکردهای تهران و استحکام موضع ایران در بخش نظامی، واشنگتن به هضم و اتخاذ رویکردهای احتیاط‌آمیز مجبور شده است.
ترامپ سعی داشت در نشست جی ۲۰ زمینه فعال‌سازی میانجیگران غربی و شرقی (فرانسه و هند) برای تحرک در شرایطی که ایران زمان را با طرح ابتکار عمل ضرب‌الاجل‌های ۶۰ روزه به نفع خود فعال کرده است، فضای جدیدی را در راستای اهداف خود ایجاد کند. دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران می‌طلبد، موضوع میانجیگران جدید را در چارچوب قاعده فایده و هزینه مورد بازبینی قرار دهد و چنانچه رویکرد خلق میانجیگران یک‌سویه و دارای منافع کافی نباشد، تدابیر پیش‌دستانه برای نافع سازی یا مدیریت سازنده بر اساس شرایط مناسب جمهوری اسلامی ایران را متبلور کند. این امر ایجاب می‌کند در مراجع مربوطه تمامی مؤلفه‌های آن به گونه سنجیده، محاسبه و طراحی شود.
احتمال درگیری نظامی میان ایران و آمریکا
-یک تحلیلگر مسائل بین‌الملل در گفتگو با آرمان ضمن رد احتمال جنگ میان ایران و آمریکا چنین پیش بینی می‌کند: در حال حاضر عملاً نوعی بن‌بست ایجاد شده است. بسیاری سوال می‌کنند اگر نه جنگ می‌شود و نه مذاکره می‌کنیم پس چه اتفاقی خواهد افتاد؟ مساله این است که ایران نمی‌تواند هیچ‌کدام از این دو راه را انتخاب کند چرا که هر دو آنها به ضررش تمام می‌شود. ایران می‌گوید مقاومت می‌کنیم تا زمان مناسب فرا برسد. یعنی یا چشم مقامات ایرانی به تغییر دونالد ترامپ در انتخابات آینده دوخته شده یا اینکه می‌خواهند برگ‌های برنده‌ای داشته باشند و بعد مذاکره کنند. این بن‌بست محصول سیاست‌های نادرست دولت آمریکا است. ایران منطق و بینش خود را نشان داده و اگر آنها حتی اعتماد نصفه‌نیمه‌ای هم ایجاد می‌کردند، ایران وارد گفت‌وگو می‌شد. کسی در ایران با نفس گفت‌وگو مشکلی ندارد و آن را رد نمی‌کند، اما هدف آمریکایی‌ها به زانو در آوردن ایران است و در نتیجه کار به اینجایی رسید که امروز شاهد هستیم. به‌طور کلی نتیجه راهبرد نه جنگ نه مذاکره، مقاومت از سوی ایران و فشار اقتصادی از سوی غرب است. ما در بحث اقتصادی آسیب خواهیم دید اما نه چین و روسیه به خواست خود می‌رسند، نه آمریکا اهدافش را در دسترس می‌بیند و نه اروپایی‌ها از این وضع رضایت خواهند داشت. یک بازی باخت-باخت برای همه طرف‌ها شکل می‌گیرد که حاصل پشت کردن به بازی برد-برد برجام است. این بازی باخت-باخت باید تمام شود.
سوزان مالونی، معاون برنامه سیاست خارجی در مؤسسه بروکینگز در گفتگو با ایلنا با تاکید بر این در واقعیت ترامپ به دنبال اقدام نظامی نیست، افزود: درگیری میان ایران و آمریکا باعث نگرانی‌های زیادی می‌شود؛ چراکه ایران قدرتمند است و نیروهای زیادی دارد. ایران ارتش بزرگی دارد و از سوی دیگر نیروهای زیادی تحت حمایت ایران در منطقه هستند، بنابراین این درگیری می‌تواند بسیار نگران‌کننده باشد. ایرانیان آماده هستند که هر زمان به تهدیدهای آمریکا واکنش قاطعانه و قوی نشان دهند، از سوی دیگر ایران با پیمان منع تعرض به همسایگان عدم تمایل خود به درگیری را نشان داده است اما در واقع آمادگی درگیری نظامی را دارد.
-به گزارش خبرآنلاین به نقل از شبکه تلویزیونی الجزیره مارک اسپر، سرپرست وزارت دفاع آمریکا در ادعایی بی‌اساس گفته است آمریکا به رغم اقدامات خصمانه ایران به دنبال جنگ با این کشور نیست!
میانجیگری برخی کشورها میان ایران و آمریکا
-به گزارش روزنامه ابتکار به نقل از ایسنا رئیس‌جمهوری ترکیه از آمادگی کشورش برای میانجیگری به منظور کاهش تنش‌ها و یافتن راه حلی برای پایان دادن به مشکلات میان تهران و واشنگتن خبر داد. رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه پس از دیدارش با شینزو آبه، نخست‌وزیر ژاپن با اشاره به این مسئله که هیچ‌کدام‌شان مشتاق به صحبت درباره راه‌حل‌های پایان داد به بحران ایجاد شده میان ایران و آمریکا نبودند، عنوان کرد: آبه از من پرسید که آیا می‌خواهم با وی بر سر این مسئله همکاری کنم یا خیر، من نیز پاسخ دادم «چراکه نه». من هم می‌توانم با آیت‌الله خامنه‌ای و هم با روحانی گفت‌وگو کنم. سپس توافق کردیم تا بر سر اقداماتی که می‌خواهیم اتخاذ کنیم به گفت‌وگو بپردازیم.
رسانه‌های اصولگرا
"روحانی و ظریف، اگرچه می‌پذیرند که اینستکس تأمین‌کننده منافع ملّت ایران نیست، امّا حاضر نمی‌شوند دست رد به سینه اروپایی‌ها بزنند"، "دیروز خسارت محض را آفتاب تابان جا زدند، امروز هم برای اینستکس که اوج تحقیر جمهوری اسلامی است، به ذوق و شوق می‌افتند"، "بزک شدن و مساوی سازی تمام منافع ایران از برجام با اینستکس است" و "اینستکس مکمل FATF است نه اقدامی ذیل برجام" از جمله عبارت‌های کانونی این رسانه هاست که امروز در طرح محورهای خود به کاربرده اند.
اینستکس و اقدامات برجامی ایران
-به نوشته روزنامه جوان اینستکس چیزی بیش از یک آبنبات در مقابل بخش گسترده‌ای از تحریم‌های اقتصادی امریکا نیست. این نظر غالب دولتمردان ایرانی در مورد ابتکار اروپایی‌ها برای ایجاد یک خط اعتباری بین دو طرف است؛ ابتکاری که تازه بعد از یک سال به نتیجه رسید و به هیچ عنوان آن چیزی نبود که ایران انتظار آن را داشت، از همین رو و از فردا گام دوم ایران برای کاهش تعهداتش در برجام با قاطعیت آغاز خواهد شد. این گام شامل کاهش محدودیت‌های موجود درخصوص درصد غنی‌سازی و همچنین بازگشت رآکتور اراک به قبل از برجام است؛ قدمی که تکمیل‌کننده گام اول ایران است که از اردیبهشت ماه سال جاری آغاز شده بود. جوان افزود: پیشنهادهای مطرح شده برای به راه افتادن اینستکس آنچنان محدود بود که حتی یک‌دهم ضررهایی که خروج امریکا از برجام به ایران تحمیل کرده بود را نمی‌توانست جبران کند. طبیعی بود که پاسخ ایران به این اقدام برداشتن گام دوم برای کاهش تعهدات ایران در برجام بود؛ اقدامی که قرار است از فردا ۱۶ تیرماه آغاز شود.
-به گزارش کیهان مدیرمسئول این روزنامه در نشستی در شهر قم به دیدار چند روز گذشته خود با سفیر یکی از کشورهای اروپایی اشاره کرد و گفت این آقای سفیر پرسید، آیا ایران قصد دارد بعد از پایان اولتیماتوم ۶۰ روزه به روند کاهش تعهدات برجامی خود ادامه دهد؟ که به وی گفته شد، جنابعالی از کدام برجام سخن می‌گوئید؟! برجام را با اینستکس عوض کرده‌اید که ده‌هابار خسارت‌بارتر از برجام است. او می‌گفت اینستکس می‌تواند شروع یک کار مشترک باشد که گفته شد؛ کار مشترک مانند مذاکره نیاز به کف مشترک دارد ولی اینستکس کف و مبنایی است که شما اروپایی‌ها تهیه کرده‌اید بنابراین دعوت به کار مشترک نیست بلکه از ما می‌خواهید دیکته‌ای را بنویسیم که اروپا تحمیل می‌کند.
-به نوشته رجانیوز سازوکار مالی اتحادیه اروپا موسوم به اینستکس که قرار بود تضمین کننده منافع اقتصادی ایران از برجام باشد، عملاً به یک کانال تسویه حساب برای خرید دارو و غذا تقلیل یافته است. این کانال همچنین شامل کالاهای تحریمی آمریکا از جمله نفت ایران نمی‌شود. اینستکس از سویی هیچ عملیات بانکی بجز «تسویه» را انجام نداده و از سویی دیگر هیچ تضمینی برای خرید «نفت» ایران صورت نمی‌دهد. علاوه بر این خواسته‌های فرابرجامی از جمله رعایت استانداردهای FATF نیز در آن گنجانده شده بود. در شرایط فعلی اروپا هیچ خواسته‌ای از ایران را برآورده نکرده و صرفاً به اقدامات نمایشی بسنده کرده است. در چنین شرایطی با نزدیک شدن به پایان ضرب الاجل جمهوری اسلامی به اتحادیه اروپا، لزوم برداشتن محکم‌تر گام‌های بعدی کاهش تعهدات برجامی کشور، بیش از پیش اهمیت و ضرورت می‌یابد.
-روزنامه رسالت نیز در یادداشتی به لزوم اجرای سه اقدام مشخص از سوی دستگاه دیپلماسی کشورمان مقابل اروپایی‌ها تاکید کرده است:
۱- عدم پذیرش ساختار معیوب و قطره چکانی اینستکس (حتی به عنوان گام نخست از سوی اروپا)
۲- اصرار و قاطعیت در خصوص کاهش تعهدات ایران در برجام
۳- حذف حداکثری مجاری دیپلماسی پنهان با اروپا و هدایت بازی اروپا به سطح آشکار
ادعای حمایت دولت و اصلاح طلبان از اینستکس
-تارنمای مشرق نیوز به نقل از خبرگزاری فارس نوشت: حال، اگرچه آمریکا از برجام خارج شده و تحلیل‌گران و حتی حامیان این توافق، مدت‌هاست در ثمردهی آن به تردید افتاده‌اند، امّا رایزنی و نشست و برخاست با طرف‌های اروپایی برجام، همچنان ادامه دارد و روحانی و ظریف در پی یافتن روزنه‌ای برای تزریق امید به کالبد بی‌رمق برجام هستند. در این میان، کانال اروپایی موسوم به «اینستکس» که برای جبران بدعهدی‌های آمریکا از سوی اروپا راه‌اندازی شده، بار دیگر اظهارنظرهای کارشناسی مختلفی را در داخل کشور به‌راه انداخته است. بسیاری از کارشناسان اقتصادی و سیاسی معتقدند که اینستکس، سایه‌ای بیش نیست از درختی که قرار بود میوه‌های برجام را در سبد ایران قرار دهد، و دل خوش کردن به آن، فرو رفتن هرچه بیشتر در مرداب برجام است. امّا در مقابل، روحانی و ظریف، اگرچه می‌پذیرند که اینستکس تأمین‌کننده منافع ملّت ایران نیست، امّا حاضر نمی‌شوند دست رد به سینه اروپایی‌ها بزنند و آن را مقدمه‌ای برای رسیدن به منافعی می‌دانند که قرار بود برجام تأمین کند. بار دیگر ماجرای برجام البته با شکل و شمایلی متفاوت در حال تکرار است و باز هم انبوهی از نظرات کارشناسی و نقدهای خیرخواهانه و دلسوزانه در مقابل روحانی قرار دارد.
اکنون سوال این است که آیا روحانی حاضر خواهد شد از تجربه برجام عبرت بگیرد و با اتکا و اعتماد به عقبه کارشناسی کشور، دوئل با اروپایی‌ها را ادامه دهد یا مانند برجام ترجیح می‌دهد به تیم محمّدجواد ظریف اکتفا کند؟ حسن روحانی تنها ۲ سال از ۸ سال فرصت ریاست‌جمهوری خود را در کف دارد.
کیهان در بخشی از ستون "نگاهی به دیروزنامه‌های زنجیره‌ای"مدعی شده است :۱۴ ماه از خروج آمریکا از برجام سپری شده است و مدعیان اصلاحات تازه به حرف منتقدان رسیده‌اند. پس از خروج آمریکا از برجام، منتقدان تاکید کردند که با توجه به سابقه اروپا در توافق سعدآباد و همچنین سابقه اعضای اروپایی برجام از سال ۹۴ تا ۹۷، به هیچ عنوان نمی‌توان به آنها اعتماد کرد و طرف اروپایی با آمریکا همصدا است. اما مدعیان اصلاحات با حمله به منتقدان مدعی شدند که اروپا با ماست و میان اروپا و آمریکا شکاف ایجاد شده و موگرینی گفته است که هر چه تهران بگوید! طیف مدعی اصلاحات در شناخت مسائل مربوط به سیاست خارجی و روابط بین‌الملل، حداقل یکسال از منتقدان عقب است. رسانه‌های زنجیره‌ای دیروز خسارت محض را آفتاب تابان جا زدند، امروز هم برای اینستکس که اوج تحقیر جمهوری اسلامی است، به ذوق و شوق می‌افتند.
-همچنین رجانیوز در این باره می‌نویسد: اما راه‌اندازی همین کانال نیم‌بند مالی، توسط برخی رسانه‌های حامی دولت در حال بزک شدن و مساوی سازی تمام منافع ایران از برجام با اینستکس است! این در حالی است که در بیانیه شورای عالی امنیت ملی کشور که طی آن مهلت ۶۰ روزه به اروپا برای انجام تعهدات خود داده بود، اصلی‌ترین خواسته ایران تضمین منافع «بانکی» و «نفتی» ایران عنوان شده بود. خواسته‌ای که با واقعیت موجود اینستکس فاصله‌ای نجومی دارد.
ارتباط اینستکس با FATF
-"اینستکس مکمل FATF است"عنوان یادداشتی است که امروز در روزنامه کیهان به چشم می‌خورد. در بخشی از آن آمده است: داستان اروپا و اینستکس، حکایت آن فرد متقلب و فریبکاری است که کلاغ را رنگ می‌زد و جای قناری می‌فروخت.این روزها مقامات اروپایی در اظهارات جداگانه بارها با آب و تاب از راه‌اندازی اینستکس خبر داده و اینگونه وانمود کرده‌اند که این اقدام در راستای تعهدات برجامی اروپا و امتیازی بزرگ برای ایران است. اما اصل ماجرا، تفاوت فاحشی با ادعای اروپایی‌ها دارد… در کنار بیانیه‌ها و اظهارات طرف اروپایی، نگاهی مختصر به سازوکار اینستکس نیز نشان می‌دهد که این کانال پرداخت، مکمل FATF است و نه اقدامی ذیل برجام… کارویژه اینستکس شناسایی مسیرهای خرید نفت ایران و شفاف سازی آن برای آمریکاست. به عبارت دیگر اینستکس بخشی از پازل FATF در رصد تراکنش‌های مالی ایران- در چارچوب تحریم‌ها- برای وزارت خزانه‌داری آمریکا-اتاق جنگ اقتصادی واشنگتن علیه ایران- است.
-در یادداشتی از روزنامه وطن امروز می‌خوانیم: اقتصاد ایران بر خلاف تصوری که در چند سال گذشته مدام از سوی برجامیون تبلیغ شده، با وجود پاره شدن برجام، فرو نپاشیده است… مسأله فشار تحریم‌های آمریکا یک موضوع حاشیه‌ای در سرفصل اولویت‌های کنونی کشور است و برای حل معضلات، باید بیش از هر چیز به اصلاح رویکردهای مدیریتی در داخل پرداخت. مسأله اما ظاهراً از نظر دولت به صورت دیگری است و حل معضلات، با وجود تجربه تلخ برجام، همواره منوط به انعقاد قراردادی است که یک طرف آن غرب باشد. پس از آنکه «محمدجواد ظریف» در دفاع از پیوستن کشور به الزامات FATF برخی نهادهای نظام را به هزاران میلیارد پولشویی سالانه متهم کرد، «حسن روحانی» نیز اخیراً گفته است: «فردا اگر روابط بانکی ما دچار مشکل شد، مردم نگویند دولت ناکارآمد است». در کارآمدی دولت البته بعید است کسی شک کند(!) این مسأله اما حتماً شک‌برانگیز است که وزیر خزانه‌داری آمریکا هم در نشست اخیر FATF، کارکرد آن برای دور زدن تحریم‌ها توسط کشورهای یاغی(!) را ستوده است…واقعیت خنده‌دارتر این است که اروپایی‌ها هم پیش از این، اجرایی شدن اینستکس را منوط به پیوستن ایران به تعهدات ذیل کارگروه ویژه اقدام مالی کرده بودند.
احتمال حمله نظامی آمریکا به ایران
-روزنامه جوان در یادداشتی نوشت: با فروکش کردن رجزخوانی‌ها و تهدیدات تیم افراطی حاکم بر کاخ سفید برای جنگ گسترده و تمام‌عیار که با التماس برای مذاکره و پیدا کردن میانجی شکل فانتزی به خود گرفته‌است، خط احتمال جنگ محدود و کوتاه‌مدت به‌صورت برنامه‌ریزی شده و یا ناشی از یک حادثه و عملیات و حمله نیابتی توسط برخی ذی‌نفعان جنگ بین امریکا و ایران اسلامی در فضای رسانه‌ای دنبال می‌شود که گرچه خاستگاهی در آن‌سوی مرزها دارد، اما در پوشش هشدارهای دلسوزانه و کارشناسانه توسط معدودی از عناصر مدعی عقلانیت و خردورزی سیاسی در داخل نیز تکرار می‌گردد. حال آنکه مواضع سینوسی و بیان علنی انصراف از حمله نظامی تلافی‌جویانه، پس از ساقط شدن هواپیمای بدون سرنشین و جاسوسی امریکا توسط امریکایی‌ها، گویای محاسبه دقیق آنان نسبت به پیامدها و هزینه‌های سنگین هرگونه حمله محدود و نقطه‌ای به جمهوری اسلامی ایران است. این در حالی است که امروز خبرگزاری تسنیم به انتشار مقاله‌ای از یک تحلیلگر مصری پرداخته که در آن نگارنده با وجود ارائه دلایلی برای رد احتمال وقوع جنگی فراگیر توسط ترامپ علیه ایران، احتمال برخوردهای پراکنده یا اقدام آمریکا به حملاتی گزینشی و محدود را در صورت بروز نوعی «خشم بی کنترل در اعصاب ترامپ» وارد می‌داند که به عقیده وی، ممکن است ناشی از فشار روانی به خاطر عسر و حرج خوارکننده «اهانت‌های مستمر ایران» باشد.
نظر شما