ثروتی که دفن می شود

امروزه مدیریت پسماند یکی از ضروری‌ترین محورهای توسعه پایدار محسوب می‌شود. تولید انواع پسماند در زندگی انسان‌ها امری اجتناب‌ناپذیر بوده و بی‌شک عدم توجه کافی به این موضوع می‌تواند تاثیر بسیاری در تخریب محیط زیست و طبیعت داشته باشد. مدیریت پسماندهای شهری به عواملی همچون تولید زواید، جمع‌آوری، حمل و نقل، دفن زباله و بازیافت آن بستگی دارد. از همین رو محدوده مدیریت این مقوله بسیار وسیع و متغییر است و برای چنین موضوعی راهی جز مدیریت و برنامه راهبردی وجود ندارد.

در ایران تنها ۸ درصد از زباله‌های شهری بازیافت، کمپوست و مجدداً استفاده می شوند و ۹۲ درصد آن دفن می‌شود که به نظر می‌رسد مشکلات فرهنگی و اجرایی دو مشکل اصلی مدیریت پسماند شهری در کشور است.

مدیریت جامع پسماند دارای سه بعد کلی اقتصادی، اجتماعی و محیطی است از همین رو داشتن برنامه و نگاه راهبردی به مساله و شناخت جنبه‌های مختلف آن برای حل مشکل در بطن شهر و شهرداری از ضروریات شهرداری‌ها به شمار می رود تا با شناخت توان شهر و شهرداری برنامه‌های عملیاتی و اجرایی مدون که خروجی برنامه راهبردی است برای حل مساله پسماند تهیه شود.

امروزه در بسیاری از کشورهای جهان نه تنها مشکلی به نام زباله وجود ندارد بلکه با بازیافت و مصرف آن در بخش‌های مختلف اقتصادی زباله به منبع درآمد جدیدی تبدیل شده و از آن به عنوان طلای کثیف نام برده می‌شود.

این مهم در شهرکرد سالهاست مغفول مانده و گرچه در سال‌های اخیر شاهد تلاش‌هایی برای مدیریت موضوع از سوی شهرداری بودیم اما تجربه ناموفقی بود و هیچ تاثیر و تغییری در روند مدیریت پسماند و بازیافت در این شهر نداشت ضمن اینکه به تازگی پدیده زباله گردی در شهر بیش از هر زمان دیگری خودنمایی می‌کند و نه تنها چهره شهر را مخدوش کرده بلکه به آلوده شدن کوچه‌ها و خیابان‌ها نیز منجر شده است.

معاون خدمات شهری شهرداری شهرکرد در همین خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: مدیریت پسماند تنها بر عهده یک نهاد نیست و سایر دستگاه‌ها نظیر علوم پزشکی، محیط زیست و استانداری نیز در این خصوص نقش دارند که ضروری است همکاری و وحدتی بین این دستگاه‌ها شکل گیرد.

پژمان درخشان تصریح کرد: با مطرح شدن مدیریت پسماند و طرح بازیافت زباله، شرکت یاران جنوب کوشک برنده طرح شد و اجرای آن را برعهده گرفت اما به دلایل متعدد طرح را بخوبی اجرا نکرد و الان نزدیک به یک سال است طرح بازیافت و تفکیک زباله های خشک و تر در شهرکرد متولی ندارد.

وی تصریح کرد: در حال حاضر در حال آماده کردن طرحی برای مدیریت پسماند و بازیافت زباله خشک هستیم و این طرح بزودی به مزایده گذاشته می‌شود و هر شرکتی که برنده آن شود مدیریت طرح را برعهده می‌گیرد.

بگفته معاون خدمات شهری شهرداری شهرکرد، در طرح جدید قرار است شهرکرد به دو منطقه تبدیل شود و کار به صورت مجزا برعهده دو پیمانکار گذاشته شود تا با مشکلات شرکت قبلی مواجه نشوند.

درخشان، فرهنگسازی را از دیگر عوامل علل موفقیت طرح بازیافت دانست و گفت: مردم اگر در اجرای چنین طرحی مشارکت نکنند بی‌شک نمی‌توان آن را با موفقیت اجرا کرد و نهادهای فرهنگی نظیر آموزش و پرورش در این خصوص نقش موثری دارند.

بگفته مدیرکل حفاظت محیط زیست چهارمحال و بختیاری روزانه بیش از ۷۰۰ تن زباله در استان تولید می‌شود که جدای از اینکه این زباله‌ها به صورت تفکیک نشده دفن می‌شود بلکه در برخی شهرها روستاها نحوه دفن این زباله‌ها نیز به صورت غیراصولی صورت گرفته که محیط زیست را با خطر مواجه کرده است.

شهرام احمدی، زباله‌ها را یکی از معضلات زیست محیطی استان عنوان کرد و گفت: با توجه به اینکه روزانه در حدود ۷۲۵ تن زباله در استان تولید می‌شود، دفن غیراصولی این پسماندها خطرات زیست محیطی استان را افزایش می‌دهد.

وی تصریح کرد: با این وجود کارگروه‌های مدیریت پسماند و مکان‌یابی پسماند در شهرستان‌های استان برگزار و بر نحوه دفن پسماندها و مکان‌یابی‌های دفن نظارت می‌شود.

مدیرکل حفاظت محیط زیست چهارمحال و بختیاری افزود: سال گذشته ۲۴ دهیار و شهردار متخلف در حوزه دفن غیراصولی پسماند در استان به مراجع قضایی معرفی شدند.

احمدی همچنین از ساماندهی پسماندهای صنعتی استان خبر داد و گفت: مکان پیشنهادی سایت پسماند صنعتی و ویژه که باید در کنار شهرک‌های صنعتی فعال شود در شهرستان بروجن جانمایی و مورد تایید قرار گرفت.

وی خاطرنشان کرد: گزارش ارزیابی زیست محیطی در چارچوب قانونی و مصوب و تهیه گزارش نهایی برای ارائه در کارگروه ارزیابی زیست محیطی مورد تاکید قرار گرفت.

احمدی با بیان اینکه مدیریت پسماند بر عهده واحد و مرکز صنعتی فعال است، افزود: برخی کارخانه‌ها و مراکز صنعتی پسماند تولیدی خود را بدون مدیریت رها می‌کنند که این امر یک تهدید زیست محیطی است.

با این وجود تجربه‌های جهانی بسیار قابل توجهی در خصوص موضوع مدیریت پسماند در دنیا وجود دارد که می‌توان از آنها برای بهینه‌سازی استفاده از این طلای کثیف بهره برد تا نه تنها ضرر رسان نباشد بلکه منفعت‌های زیادی برای کشور و استان به همراه داشته باشد. این مهم باید بیش از پیش مورد توجه ارگان‌هایی نظیر شهرداری به عنوان متولی مدیریت شهری قرار گیرد.

۷۳۶۳/۶۰۲۱