انتخابات ۲۰۲۰ ریاست جمهوری آمریکا و نظرسنجی‌های سووال برانگیز

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش‌های خبری ایرنا، با نزدیک شدن موعد برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، بازار «نظرسنجی‌ها» داغ شده است و هر از چند گاهی خبری مبنی بر درصدر احتمالی پیروزی یک نامزد انتخاباتی به گوش می‌رسد. از همین رو این پرسش به ذهن مخاطبان می‌رسد که این نظرسنجی‌ها تا چه اندازه معتبر هستند و آیا می‌توان با تکیه بر همین نظرسنجی‌های حدس زد چه کسی پیروز انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا در سال ۲۰۲۰ خواهد بود؟

نظرسنجی چیست و چگونه انجام می‌شود؟

منظور از «نظرسنجی» سنجش نظر افراد در مورد یک موضوع خاص است. نظرسنجی‌ها به شیوه‌های مختلفی صورت می‌پذیرند و توسط گروه‌های مختلفی اجرا می‌شوند؛ اما همگی آن‌ها ساختاری مشابه دارند. در هر نظرسنجی انتخاباتی، دو پرسش ثابت است: پرسش ثابت اول در هر نظرسنجی انتخاباتی آن است که «در انتخابات به کدام نامزد رأی خواهید داد؟». این پرسش البته می‌توان به صورت‌های مختلفی جمله بندی شود. پرسش دوم که در تمامی نظرسنجی‌ها ثابت است، ارزیابی ویژگی‌های پاسخ دهنده، مثل سن، جنس، قومیت، میزان تحصیلات، طبقه اقتصادی و مانند آن است. این نوع از پرسش‌ها می‌توانند به برگزار کننده نظرسنجی کمک کند تا تشخیص دهد هر گروه اجتماعی به کدام نامزد بیشتر رأی خواهند داد. بطور مثال و در نمونه انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا، این پرسش‌ها به نامزدها کمک می‌کند تا دریابند نگرش رأی دهندگان زن یا رأی دهندگان جوان نسبت به آن‌ها چگونه است.

در برخی از نظرسنجی‌های نیز سوالاتی درباره احتمال شرکت آنان در انتخابات، دلایل رأی دادن به یک نامزد خاص، نگرش آنان نسبت به سایر نامزدها، نظر آنان در مورد میزان رأی احتمالی نامزد مذکور یا مانند آن نیز مورد طرح می‌شود. طبیعی است هرچه تعداد پرسش‌ها بیشتر باشد، هزینه نظرسنجی نیز افزایش می‌یابد؛ اما می‌توان اطلاعات بیشتری از این نظرسنجی نیز استخراج کرد.

نظرسنجی توسط چه کسانی انجام می‌شود؟

ناگفته پیدا است که انجام یک نظرسنجی، هزینه‌هایی در بر خواهد داشت: نیروهایی باید نظرسنجی را طراحی نمایند، برای اجرای نظرسنجی و گرد آوری داده‌ها نیز باید نیروها و اقلام متعددی به کار گرفته شوند. از همین رو اجرای نظرسنجی همواره نیازمند یک «کارفرما» است. بطور معمول سه گروه کارفرما برای انجام یک نظرسنجی وجود دارد. گروه اول کارفرماهای دولتی هستند. در بسیاری از کشورهای جهان، دولت‌ها مراکزی را در اختیار دارند که بطور مداوم دست به نظرسنجی می‌زنند. هزینه انجام این نظرسنجی‌ها از بودجه دولتی تأمین می‌شود. نظرسنجی‌ها دولتی اغلب نه بر پیروزی یا شکست یک نامزد، که بر موضوعات دیگری همچون میزان مشارکت در انتخابات یا اولویت‌های انتخاباتی رأی دهندگان تمرکز می‌یابند.

دومین گروه از کارفرمایان، نامزدها یا احزاب شرکت کننده در انتخابات هستند. این نوع از کارفرمایان می‌خواهند بدانند چه کسانی در انتخابات شرکت می‌کنند و چند درصد احتمال دارد نامزد آن‌ها پیروز شود. مشخص است که آن‌ها تمایل دارند نتیجه نظرسنجی، به نفع آنان باشد، از همین رو چنین نظرسنجی‌هایی همواره مورد شک و تردید است. همین وضعیت در مورد نظرسنجی‌هایی که توسط رسانه‌های هوادار یا مخالف یک نامزد برگزار می‌شود نیز قابل تعمیم است. بطور مثال اگر رسانه‌ای همچون «فاکس نیوز» دست به نظرسنجی از مخاطبان خود بزند، می‌توان انتظار داشت که «دونالد ترامپ» پیروز انتخابات پیش بینی شود.

اما سومین گروه از کارفرمایان، شرکت‌های خصوصی یا سازمان‌های بی طرف هستند. هدف این شرکت‌ها و سازمان‌ها، گرد آوری داده‌های نظرسنجی و فروش آن به نامزدهای انتخاباتی یا احزاب است. از همین رو این شرکت‌ها تلاش می‌کنند تا نشان دهند نظرسنجی آن‌ها معتبر است و می‌تواند به سیاست‌های تبلیغاتی بهتر توسط نامزدهای انتخاباتی منتهی شود.

«شرکت افکار سنجی «گالوپ» (Gallup)»، «مرکز افکارسنجی دانشگاه شیکاگو (NORC)» و «مرکز ملی مطالعات انتخابات آمریکا (ANES)» سه مرکز شناخته شده در آمریکا هستند که اغلب در زمان برگزاری انتخابات در این کشورها دست به انجام نظرسنجی درباره پیش بینی نتایج انتخابات در این کشور می‌زنند.

برای انجام نظرسنجی، چه روش‌های داریم؟

مشخص است که نظرسنجی به معنای سنجش نگرش تعداد محدودی از افراد و تعمیم نظر آنان به همه اعضای یک جامعه است. به عبارت دیگر فلسفه‌ی نظرسنجی آن است که «مشت، نمونه خروار است». برای انتخاب افراد نمونه برای شرکت در یک نظرسنجی، باید در نظر داشت که این افراد باید نمونه کاملی از کل جامعه باشند؛ امری که کار را برای انجام هر نظرسنجی دشوار می‌کند. سال‌ها است متخصصین علوم اجتماعی و علم آمار، در تلاشند با ابداع روش‌ها یا فرمول‌ها مختلف نمونه مورد سنجش را دقیق‌تر انتخاب نمایند. با این حال بحث بر سر نحوه انجام نمونه‌گیری همچنان موضوع بحت در محافل علمی است. بطور مثال اگر پرسشگران به سراغ افراد بزرگسال، مرد، سفیدپوست و مسیحی بروند، به حتم نتیجه این نظرسنجی پیروزی دونالد ترامپ خواهد بود؛ اما اگر اکثریت پرسش‌شوندگان زن، سیاه‌پوست، جوان و غیرمسیحی باشند، احتمالاً نتیجه این نظرسنجی شکست ترامپ می‌شود. از همین رو نظرسنجی که بر پایه یک نمونه‌گیری دقیق نباشد، نتیجه درستی را نشان نخواهد داد.

برای انجام نظرسنجی، تنها یک راه وجود ندارد. نظرسنجی را می‌توان به شیوه‌هایی همچون پُستی، تلفنی، اینترنتی یا حضوری انجام داد. هرکدام از این شیوه‌های انجام نظرسنجی، معایب و محاسن خود را دارند و نمی‌توان بطور مطلق یکی از این نظرسنجی‌ها را به عنوان بهترین روش نظرسنجی در نظر آورد. بطور مثال در روش نظرسنجی اینترنتی، افراد با حضور در یک تارنما یا از طریق ایمیل، نظرخود را اعلام می‌کنند. ناگفته پیدا است که این نوع از نظرسنجی برای افراد ناآشنا به فضای مجازی، مطلوب نیست و نمی‌توان انتظار مشارکت آنان را داشت. نظرسنجی اینترنتی معمولاً بسیار ارزان است؛ اما اعتبار بالایی ندارد؛ زیرا نمونه‌گیری آن دقیق نیست.

از طرف دیگر نظرسنجی‌های حضوری-کتبی که در آن یک پرسشگر متخصص به صورت کتبی و بر مبنای یک نمونه‌گیری دقیق به پرسش شوندگان مراجعه می‌کند، اعتبار بسیار بیشتری خواهد داشت؛ اما بطور حتم انجام یک نظرسنجی اینچنینی، بسیار پر هزینه و دشوار است و تحلیل و جمع بندی نتایج این نوع نظرسنجی، زمان‌بر است و ممکن چند روز به طول بیانجامد، این در حالی است که در روزهای پایانی و نزدیک به انتخابات، زمان اهمیتی حیاتی دارد و اگر قرار باشد استخراج نتایج یک نظرسنجی، چندین روز به طول بیانجامد، نامزدهای انتخاباتی، فرصت استفاده از آن را نخواهند داشت.

آیا نظرسنجی‌ها دقیق هستند؟

در پاسخ به این پرسش ابتدا باید گفت که تمامی نظرسنجی‌ها، درصدی خطا را برای نتایج خود لحاظ می‌کنند. تاکنون روشی برای نظرسنجی به وجود نیامده است که نتیجه نظرسنجی را به صورت مطلق، از هر گونه خطا دور نگاه دارد.

اما می‌توان گفت برخی نظرسنجی‌ها خطای کمتری دارند. مواردی همچون روش نظرسنجی، مجری انجام نظرسنجی و کارفرمای نظرسنجی می‌توانند نشان دهند که نظرسنجی مذکور تا چه اندازه دقیق است. بطور معمول هرچه روش نظرسنجی علمی‌تر، مجری انجام نظرسنجی متخصص‌تر و باسابقه‌تر و کارفرمای نظرسنجی بی‌طرف‌تر باشد، نتیجه نظرسنجی بیشتر قابل اعتماد است. با تکیه بر همین نکات است که می‌توان گفت نمی‌شود به نظرسنجی‌های اینترنتی یا نظرسنجی‌هایی که توسط رسانه‌های وابسته به یک جناح خاص انجام می‌شوند، چندان اعتمادی کرد.

نکته دیگر آن است که افکار رای‌دهندگان، دستخوش تغییر است. از همین رو است که ممکن است امروز نتایج یک نظرسنجی، پیروزی یک نامزد را نشان دهد؛ اما چندماه بعد نظر عموم افراد تغییر نماید. به ویژه «مناظره‌های انتخاباتی» در آمریکا، اهمیت بسیار زیادی دارند و می‌توانند بر افکار عمومی تأثیری جدی بگذارند. در نتیجه بهتر است برای شنیدن یک پیش بینی معتبر در انتخابات پیش روی ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا، کمی بیشتر صبر کنیم. تحقیقات نشان می‌دهند که بخش عمده‌ای از رأی دهندگان در روزهای آخر منتهی به انتخابات، در مورد رأی خود تصمیم می‌گیرند و هنوز برای پیش بینی برنده انتخابات بسیار زود است.

حال این سوال می‌تواند مطرح شود که اگر هنوز برای انجام یک نظرسنجی معتبر و دقیق، بسیار زود است، چرا بطور مداوم نظرسنجی صورت می‌پذیرد؟ در پاسخ به این پرسش بایستی به دو نکته اشاره کرد: اول آنکه نامزدهای انتخاباتی نه تنها به نتیجه کلی نظرسنجی‌ها در مورد احتمال پیروزی اهمیت می‌دهند که برای آن‌ها ارزیابی نظر گروه‌های مختلف رأی دهنده، اهمیت بسیار بیشتری دارد. آن‌ها می‌خواهند بدانند که نظر مردم نسبت به آن‌ها، با توجه به تبلیغات انجام شده چه تغییری می‌کند و آیا آن‌ها می‌توانند امید به پیروزی داشته باشند یا خیر؟ بطور مثال اگر نظرسنجی‌ها نشان دهنده که فردی ۲۰ درصد آرا را کسب خواهد کرد، نامزد احتمالی می‌تواند حدس بزند که امکان دارد این عدد بیشتر شود و با توجه به خطاهای نظرسنجی، این احتمال وجود دارد که آرای وی بسیار بیشتر گردد. اما اگر نظرسنجی‌ها نشان دهند یک نامزد تنها ۱ درصد آرا را کسب خواهد کرد، نامزد احتمالی ممکن است در مورد حضور خود در انتخابات، تجدید نظر جدی نماید.

نکته دوم آن است که انتشار نتایج نظرسنجی‌ها می‌تواند بر جریان انتخابات تأثیر بگذارد. بطور مثال اگر نتایج نظرسنجی‌ها نشان دهند که یک نامزد پیشتاز است، نامزد مذکور فرصت و امکان بیشتری برای پیشبرد مبارزات انتخاباتی خود خواهد داشت. از همین رو با وجود فاصله زیاد تا زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، نتایج نظرسنجی‌ها می‌تواند به تقویت یا تضعیف کمپین‌های انتخاباتی نامزدها بیانجامد.

آیا نظرسنجی‌های انتخابات ریاست جمهوری قبلی، دقیق بوده‌اند؟

نگاهی به نظرسنجی‌های انجام شده برای انتخابات ۲۰۱۶ ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا نشان می‌دهد که اغلب این نظرسنجی‌ها، «هیلاری کلینتون» را نامزد پیروز انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا پیش‌بینی کرده بودند در حالی که نتیجه انتخابات به صورتی دیگر رقم خورد.

حال این پرسش به وجود می‌آید که آیا این نظرسنجی‌ها اشتباه بودند؟ در پاسخ باید گفت که خیر. نظرسنجی‌ها نشان داده بودند هیلاری کلینتون آرای بیشتری را کسب خواهد کرد و در نتیجه انتخابات نیز هیلاری کلینتون نزدیک به سه میلیون رأی بیشتر از دونالد ترامپ کسب کرده بود؛ اما شیوه خاص برگزاری انتخابات در ایالات متحده آمریکا باعث می‌شود تا در صورت نزدیکی آرای دو نامزد به یکدیگر، امکان پیش بینی فرد پیروز، بسیار دشوار شود.

این وضعیت تنها منحصر به این انتخابات نبوده است و در انتخابات سال ۲۰۰۰ نیز با وجود آنکه «ال‌گور» توانسته بود نزدیک به پانصد هزار رأی بیشتر از «جورج بوش» کسب کند، بازنده انتخابات شد. چنین اتفاقاتی در انتخابات سال ۱۸۸۸، ۱۸۷۶ و ۱۸۲۴ نیز تکرار شده است و در این سه انتخابات نیز فرد پیروز انتخابات، فردی نبوده است که بیشترین رأی را کسب کرده است.

از همین رو باز هم احتمال دارد فردی که نظرسنجی‌ها به درستی کسب بیشترین رأی توسط وی را پیش‌بینی می‌کنند، برنده انتخابات نباشد. در نتیجه با توجه به نزدیکی رقابت نامزدهای انتخاباتی، بایستی صبر کرد تا مشخص شود که چه کسی برنده انتخابات پیش روی ریاست جمهوری آمریکا شود.