براساس امار موجود، کهگیلویه و بویراحمد ۲ هزار و ۸۸۴ مدرسه دولتی دارد که ۱۴۴ هزار دانش آموز در آنها تحصیل می‌کنند.
اگر قرار باشد نسبت تعداد دانش آموز به فضای آموزشی را محاسبه کرد در مقایسه با آمارهای کشوری رقمی قابل قبول به نظر می‌رسد و این همان معیاری است که بر اساس آن اعتبارات آموزشی استان در شهرستان‌های مختلف توزیع می‌شود.
اما واقعیت فضاهای آموزشی تلخ‌تر از آن چیزی است که روی کاغذ به دست می‌آید زیرا ۷۷۸ مدرسه دوره ابتدایی زیر ۱۰ نفر دانش آموز در سطح این استان فعالیت دارند که حدود۳هزار و ۸۹۰ دانش آموز در آن در حال تحصیل هستند. جمعیت دانش آموزی یک هزار و ۱۲۲ مدرسه هم بین ۱۰ تا ۱۵ نفر است که در بیشترین حالت این مدارس هم ۱۶ هزار و ۸۳۰ دانش آموز را در خود جای می‌دهند.
وضعیت مدارس از تعطیل تا زلزله زده
این آمار به روشنی نشان می‌دهد که استان مدرسه دارد اما مکان ساخت بسیاری از مدارس کارشناسی نشده و براساس برخی معیارهای غیرقابل قبول و غیر علمی احداث شده اند و اکنون تعداد کمی دانش آموز در آنها تحصیل می‌کنند و حتی در برخی مدارس شمار دانش آموزان ۲ نفر است.
به عبارت دیگر تعداد مدارس استان زیاد است اما ۲۰ هزار دانش آموز استان در ۲ هزار مدرسه تحصیل می‌کنند و بیش از ۱۲۳ هزار دانش اموز دیگر هم در ۸۸۴ مدرسه مشغول تحصیل هستند.
غلام محمد زارعی نماینده بویراحمد و دنا و رئیس مجمع نمایندگان استان در مجلس شورای اسلامی از این موضوع به عنوان چالش فضاهای آموزشی استان یاد می‌کند.
وی می‌گوید: در بعضی از روستاهای دورافتاده استان مدارسی ساخته شده که دانش‌آموز کافی ندارند و یا تعطیل هستند و از آنها استفاده نمی‌شود یا دانش‌آموز با تعداد بسیار کم و اندک در یک فضای بزرگ در حال تحصیل است و در عوض در شهری مثل یاسوج و اطراف آن کمبود فضای آموزشی به بحران تبدیل شده است.
از کلاس‌های درس و فضاهای آموزشی موجود در کهگیلویه و بویراحمد، ۲ هزار و ۶۰۰ کلاس درس به گفته مدیرکل آموزش و پرورش غیر استاندارد است، ۱۰۵ مدرسه به گفته فرماندار بویراحمد در زلزله اردیبهشت ماه سال گذشته و ۸۸ مدرسه در سیل فروردین ۹۸ آسیب جدی دیده اند و استاندارهای لازم برای مدرسه بودن را ندارند. با کم کردن این تعداد مدرسه غیرقابل استفاده از مجموع مدارس استان، وضعیت بغرنج فضاهای آموزشی در این خطه بیشتر خود را نشان می‌دهد.
وضعیت وقتی بحرانی‌تر می‌شود که شهرستان بویراحمد با افزون بر ۳۰۰ هزار نفر جمعیت هم به گفته نماینده این شهرستان و هم به گفته فرماندار آن بشدت با کمبود فضای اموزشی استاندارد رو به رو است. شهر یاسوج مرکز استان و این شهرستان بیش از ۷۷ هزار نفر جمعیت حاشیه نشین دارد و هر روز بر شمار این جمعیت افزوده می‌شود و حال این پرسش مطرح است که برای تحصیل دانش آموزان این جمعیت چه فکری شده است.
کیفیت پایین فضاهای آموزشیی
اما مساله فقط فضای فیزیکی آموزشی نیست. کیفیت فضاهای آموزشی هم بحث دیگری است. هادی زارع پور مدیر کل آموزش و پرورش می‌گوید که هفت هزار و ۲۶۰ کلاس درس استان با بخاری‌های غیر استاندارد گرم می‌شود و سرویس بهداشتی ۲۵۰ مدرسه یا غیر قابل استفاده است و یا نیاز به تعمیرات اساسی دارند. با این همه کمبود، سالانه تعداد دانش آموزان هم اضافه می‌شود.
غلام محمد زارعی نماینده مردم بویراحمد و دنا می‌گوید: سالانه حدود ۲ هزار دانش‌آموز بدون پیش بینی فضای فیزیکی، تحصیل خود را آغاز می‌کنند و این بسیار نگران کننده است و در پیشرفت تحصیلی و تعلیم و تربیت تأثیر منفی می‌گذارد؛ اولیا و معلمان از این وضعیت گلایه‌مند هستند و این مسئله دغدغه جدی استان است.
افزایش ۱۳ هزار نفر به جمعیت دانش آموزی بویراحمد
اگرچه جمعیت دانش آموزی استان سالانه تا ۲ هزار نفر افزایش می‌یابد اما آنچنان که شاهرخ کناری فرماندار بویراحمد می‌گوید جمعیت دانش آموزی شهرستان بویراحمد سالانه حدود ۱۳ هزار نفر افزایش می‌یابد و این بدان معناست دانش آموزان بسیاری از آن مدارس خالی شده در گوشه و کنار استان به یاسوج مرکز استان آمده‌اند و بحران فضای آموزشی به صورت متمرکز در حال انتقال به مرکز استان است.
این مرزبندی وزارت کشور در مورد شهرستان‌ها با مرزبندی آموزش و پرورش متفاوت است. آنچنان که علی حسن زاده رئیس اداره آموزش و پرورش شهرستان بویراحمد می‌گوید: تنها در شهر یاسوج و حومه اش (از جلیل بابکان و کوشک تا تنگ گنجه‌ای) ۶۲ هزار دانش آموز در ۶۰۰ مدرسه تحصیل می‌کنند.
وی ادامه می‌دهد: چهل درصد جمعیت دانش آموزی استان در شهر یاسوج و حومه آن یعنی سررود شمالی و جنوبی هستند و تراکم دانش آموزی در این مدارس آنچنان بالاست که وضعیت هشدار دهنده شده است.
در شرایطی که برای رشد ۲ هزار نفری جمعیت دانش آموزی کل استان زیرساختی فراهم نشده است پس بررسی شرایط مدارس در مرکز استان با رشد ۲۰ درصدی جمعیت دانش آموزی سخت نخواهد بود.
در سوی دیگر حکایت مدارس غیردولتی استان تاسف بار است؛ ۱۴۳ مدرسه غیردولتی در استان وجود دارد که ۲۱ هزار دانش آموز در این مدارس در حال تحصیل هستند.
فضای فیزیکی اغلب این مدارس استیجاری است و به دلیل فرسودگی، رعایت نشدن استانداردهای آموزشی در ساخت آنها و عدم رعایت الزام‌های پدافند غیر عامل در فضای فیزیکی، یکی از کانون‌های بحران در حوادثی مانند زلزله محسوب می‌شوند آن هم در استانی که به غیر از لنده تمام شهرستان‌هایش روی خط زلزله قرار دارند.
فقر غذایی و سلامت جسمی کودکان استان، حادتر از مشکلات دیگر
اگر به همه این کمبودها گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی از فقر مطلق غذایی و گزارش مرکز تحقیقات مدیریت رفاه اجتماعی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی از شاخص سلامت جسمی کودکان اضافه شود که بر اساس این گزارش‌ها نام کهگیلویه و بویراحمد در میان سه استان دارای شرایط حاد کشور قرار گرفته است پس توجه بیش از پیش به مسائل دانش آموزان ضرورتی مهم است.
نکته مهم دیگر اینکه در تقسیم اعتبارات، نگاه عادلانه ای به آموزش و پرورش در استان نمی‌شود به طوری که در توزیع اعتبارات استانی، نفت و توازن هم فصل آموزش در جایگاه آخر و ششم قرار گرفته است و نحوه محاسبه سهم هر شهرستان نیز بر اساس نسبت سرانه فضای آموزشی به دانش آموزان محاسبه شده است.
بدان معنا که تمامی فضاهای آموزشی شهرستان‌ها شامل آنهایی که بدون استفاده رها شده، فضاهایی که با جمعیتی کمتر از ظرفیتشان فعالیت می‌کنند، نیمه ساخته‌ها، همه جمع می‌شود و تقسیم بر تعداد دانش آموز می‌شود و این چنین می‌شود که در شهرستان بویراحمد با بیش از ۶۲ هزار نفر دانش آموز که حدود ۴۰ درصد جامعه دانش آموزی استان می‌شود ۲۳ درصد اعتبارات اختصاص داده می‌شود.
فعلاً فقط حفظ وضع موجود!
در چنین تنگنایی، آنچنان که فرمانداران شهرستان‌های ۸ گانه استان می‌گویند اعتبارات در خوشبینانه ترین حالت شاید بتواند کفاف حفظ وضع موجود را بدهد و نمی‌توان روی این اعتبارات برای تغییر و یا بهبود شرایط آموزش و فضاهای آموزشی هم حساب باز کرد.
آنچنان که حتی برای تغییر سیستم گرمایشی مدارس قرار بود در پروسه‌ای ۳ ساله سازمان نوسازی مدارس کشور و سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان هر کدام ۵۰ درصد اعتبار بگذارند تا قصه بخاری‌های نفتی تمام شود که در بودجه ۹۸ اثری از این اعتبار نبود و بعید به نظر می‌رسد استان در شرایط فعلی بتواند سهم خود را بگذارد و این توافق هم بلا استفاده می‌ماند.
ارقام کاغذی!
در پایان باید گفت وضعیت مدارس استان کهگیلویه و بویراحمد متفاوت از آن چیزی است که آمار و ارقام روی کاغذ می‌گویند. وضعیت مدارس در این استان باید در کنار مسائلی همچون رشد بی رویه حاشیه نشینی دراطراف شهرهای آن به ویژه شهر یاسوج و خالی شدن روستاها از سکنه و وضعیت اقتصادی خانواده‌ها بررسی شود.
به عبارتی بسیاری از فضاهای آموزشی که در آمارها می آیند همان‌هایی هستند که بدون آینده نگری ساخته شده و حالا در روستاهای خالی از سکنه و یا خالی از دانش آموز مستهلک می‌شوند و از سویی در شهرهای استان به خصوص یاسوج مرکز استان مدارس به مرز انفجار جمعیتی رسیده‌اند و مدارسی که همواره مامن بچه‌ها و خانواده‌ها بوده اند رفته رفته آنچنان شلوغ شده‌اند که رشته کار را از دست مدیران مدارس خارج کرده‌اند و بیم آن می‌رود مدرسه، مکان تربیت و آموزش، خود به محلی برای رشد آسیب‌های اجتماعی و خلاف فلسفه وجودی انها تبدیل شود.
گزارش از فاطمه رشیدی
/۱۶۶۲/۹۹۲۹
نظر شما