دیپلماسی هنوز زنده است

درحالی که آمریکا روز به روز بیشتر به فضای انتخاباتی ریاست جمهوری ۲۰۲۰ میلادی نزدیک می شود، ترامپ و تیم امنیتی وی یعنی "جان بولتون"مشاور امنیت ملی کاخ سفید و "مایک پمپئو" وزیر امور خارجه تلاش بیشتری برای بهره برداری از حوادث رخ داده و رخ نداده برای کارزار انتخاباتی ترامپ می کنند.

از روز پنجشنبه گذشته آمریکایی ها مدعی شده‌اند که یک پهپاد ایرانی را برفراز خلیج فارس سرنگون کردند که البته این موضوع توسط ایران تکذیب شد و با اصرار آمریکایی ها بر ساقط کردن این پهپاد، سرانجام روابط عمومی کل سپاه با انتشار تصاویر رصد ناو آمریکایی، سند واهی بودن ادعای رئیس جمهوری آمریکا مبنی بر سرنگون کردن پهپاد ایرانی در تنگه هرمز را ارائه کرد.

"دونالد ترامپ" روز پنج شنبه که در آئین تعویض پرچم روز نبرد نورماندی سخن می‌گفت ادعا کرد این پهپاد ایرانی به حدود ۹۰۰ متری ناو آمریکایی یو اس اس باکسر نزدیک شده و هشدارها را نادیده گرفته بود.

وی این اقدام را تازه‌ترین اقدام تحریک آمیز و خصومت ورزی ایران علیه کشتیرانی نامید و افزود کشورهای دیگر در اطراف این آب‌ها باید مراقب باشند.

ترامپ شلیک به پهپاد ایرانی را اقدامی تدافعی دانست اما اشاره‌ای نکرد که چگونه این پهپاد مورد هدف قرار گرفته است.

پس از این ادعا، بسیاری از مقام های سیاسی و نظامی کشورمان با واکنش به این ادعا، هرگونه ساقط شدن پهپاد ایرانی را رد کرند.

سید عباس عراقچی روز جمعه در واکنش به این ادعا در صفحه توئیتر شخصی خود نوشت: ما هیچ پهپادی را نه در تنگه هرمز و نه در هیچ جای دیگر از دست نداده ایم. نگرانیم که ناو هواپیمابر باکسر پهپاد آمریکایی را به اشتباه ساقط کرده باشند!

اما پرسش اصلی اینجاست که این نوع فضاسازی امریکا با چه هدفی صورت می‌گیرد؟ هرچند که تاکنون اطلاعات زیادی از جزییات ادعای امریکایی‌ها منتشر نشده است.

به نظر برخی تحلیلگران به نظر می‌رسد، بخشی از تیم دونالد ترامپ رییس جمهور ایالات متحده و شخص او چندان بی‌میل نیستند که یک درگیری محدود نظامی در خلیج فارس ایجاد کنند. یعنی یک درگیری نظامی کنترل شده‌ای که دونالد ترامپ بتواند از آن بهره‌برداری مطبوعاتی برای کارزار تبلیغاتی خود انجام دهد و به نوعی نشان دهد که این ایران است که وارد مذاکره با دولت ترامپ نمی شود.

در این زمینه، سیدعباس موسوی سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان درگفت‌وگو با روزنامه «الاخبار» تاکید کرد که پیشنهاد مذاکره، صرفاً تاکتیکی برای تکمیل راهبرد آمریکا علیه ایران یعنی «فشار حداکثری» است.

اما سفر محمدجواد ظریف وزیر امورخارجه ایران به نیویورک بخشی از این معادله ترامپی برای انتخابات ریاست جمهوری و بهره برداری از افزایش تنش ها در جهت کارزارهای انتخاباتی را برهم زد.

**سفر ظریف به نیویورک درمیانه تنش ها

در میانه این رخدادها، سفر وزیر خارجه ایران به نیویورک برای شرکت در نشست شورای اقتصادی - اجتماعی سازمان ملل متحد و فشارهای دیپلماتیک دولت ترامپ مباحث جدیدی را ایجاد کرد.

افزایش تنش‌ها از سوی آمریکا و ادعای استیو منوچین رئیس اتاق تروریسم اقتصادی کاخ سفید مبنی بر دستور ترامپ برای تحریم محمد جواد ظریف وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران، سفر از پیش تعیین شده معمار توافق هسته‌ای ایران را در مرکز توجه‌ها قرار داد.

این رویکرد آمریکایی‌ها باعث شد تا در صدور ویزای سفر به نیویورک تأخیر ایجاد کنند به گونه‌ای که چند روز مانده به سفر، ظریف در یک گفت وگو با خبرنگاران داخلی اعلام کرد، هنوز ویزای سفر صادر نشده است.

سرانجام وزارت خارجه آمریکا که به موجب توافقنامه مقر سازمان ملل متحد و کشور میزبان باید برای دیپلمات‌ها شرایط حضور در این سازمان برای انجام مأموریت‌های خود را فراهم آورد، ساعاتی مانده به موعد سفر، ویزای ظریف را صادر کرد اما یادداشتی هم ارائه دادند مبنی بر اینکه سفر وی و هیأت همراه محدود به سه نقطه "سازمان ملل متحد"، "نمایندگی جمهوری اسلامی ایران" و " محل اقامت سفیر ایران در سازمان ملل متحد" شده است.

مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا که ضدیت وی با جمهوری اسلامی ایران از پیش نمایان بوده است و در مدت یکسال حضور وی در این مسئولیت تنها بر طبل تشدید تنش با ایران کوبیده است، دلیل این تصمیم را اینگونه توضیح داد که چون دیپلمات‌های آمریکایی در تهران حضور ندارند، پس دیپلمات‌های ایرانی هم نباید آزادی تردد داشته باشند.

ظریف با وجود فشار آمریکایی ها برای محدودیت رفت و آمد، با بسیاری از رسانه های غربی، مانند "بی بی سی ورلد"، "پی بی اس"، "سی ان ان" و رادیو ملی آمریکا(NPR) گفت و گو کرد.

موضوعات مطرح شده در این گفت وگوها، پاسخ به بسیاری ازمسایل ادعایی مقام های آمریکایی و غربی از توافق برجام گرفته تا اینستکس، توقیف کشتی حامل محموله ایرانی در تنکه جبل الطارق، تروریسم اقتصادی دولت ترامپ و احتمال مذاکره با آمریکا بود.

رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان در این باره تاکید کرد که اگر تحریم‌ها برداشته شود اتاق مذاکره بسیار باز خواهد بود.این آمریکا و نه ایران بود که با خروج از توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ میان ایران و قدرت‌های جهانی، دیپلماسی را تضعیف کرد.

اما اخباری مبتنی بر گفت و گوی «رند پال» سناتور جمهوری خواه با وزیر خارجه کشورمان، نشانه هایی از آغاز یک روند تازه را نشان می دهد.

تارنمای آمریکایی پولیتیکو گزارش داد که رند پال پیشنهاد ملاقات با «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران را به منظور کلید زدن مذاکرات به نمایندگی از کاخ سفید داده و ترامپ این پیشنهاد را پذیرفته است.

در فرجام به نظر می رسد که در فضای کنونی با وجود افزایش مرحله ای تنش ها در منطقه خلیج فارس، دیپلماسی به عنوان ابزاری قدرتمند از توانایی تاثیرگذاری بر وضعیت و روندهای پیش رو برخوردار است. ناظران سیاسی بر این باورند که دیپلماسی در میانه توازن تنش ها هنوز زنده است.