آتشی که راه تنفس انسان را می‌سوزاند

دلایل وقوع آتش سوزی که یکی از عوامل مهم ایجاد اختلال در اکوسیستم‌های طبیعی است و به عنوان یک آشفتگی بر ساختار و تجدید حیات گونه‌های گیاهی تأثیرات بسیار منفی دارد، متعدد است، اما در این فصل دخالت انسان از عوامل اصلی شکل گیری این حوادث جبران ناپذیر است.

آتش چون دشمنی پرتوان هر روز و هر ساعت در یک گوشه‌ای از جنگل‌ها و مراتع چنبره زده و هنوز یکی مهار نشده از نقطه دیگری آغاز می‌شود و در اندک ساعتی تمام محیط جنگل و مراتع را فرا می‌گیرد.

اکنون با گرم شدن هوا، مراتع رو به خشک شدن گذاشته‌اند و این امر زمینه را برای بروز آتش سوزی‌ها فراهم کرده است و هشدار نسبت به وقوع آتش سوزی و آمادگی در برابر حوادث احتمالی، در روزهای اخیر بارها و بارها از سوی متولیان حوزه منابع طبیعی و محیط زیست تکرار شده است.

بخشی از مراتع و جنگل‌های کشور که از منابع طبیعی با ارزش ایران و جهان محسوب می‌شود، همه ساله بنابر دخالت عواملی نظیر جرقه‌های حاصل از افزایش دما و وزش بادهای گرم و عوامل انسانی در شعله‌های آتش نابود می‌شود و با توجه به اهمیت این منابع برای کشور ضرورت دارد با اقدامات پیشگیرانه و آگاه سازی مردم از وقوع و گسترش آن جلوگیری شود.

انسان، عامل اصلی وقوع حوادث آتش سوزی در عرصه‌های طبیعی است، گردشگران و شکارچیان گاه در طبیعت آتشی به پا می‌کنند که دامنه آن گسترده شده و بخش وسیعی از جنگل‌ها و مراتع را فرا می‌گیرد. وسعت خسارات آنچنان است که گاه به هیچ عنوان قابل جبران نیست، پس ناچاریم از اینکه با مسئولیت شناسی از وقوع چنین حوادث تلخی پیشگیری کنیم تا آیندگان ما نیز لذت طبیعت زیبا را درک کنند.

اقدامات پیشگیرانه و مدیریت چنین حوادثی نیازمند فرهنگ سازی و اطلاع رسانی مردم، همکاری و تعامل میان بخشی، جلب مشارکت و بهره گیری از توان و ظرفیت جوامع محلی، تشکل‌های مردم نهاد و همه دستگاه‌های دولتی و موسسه‌های غیردولتی به ویژه در فصل اوج گیری مسافرت‌های تابستانی است.

انتشار اخبار وقوع آتش سوزی‌های گسترده در نقاط مختلف کشور برای همه مردم آزاردهنده است و طی هفته جاری نیز شاهد آتشی بوده ایم که در شهرهای مختلف بر جان طبیعت افتاده است. از اهواز خبر رسید که بیش از ۵۰ هکتار از مراتع و جنگل‌های منطقه خوش مورد اندیکا، در یک آتش سوزی خاکستر شد. این آتش سوزی از روز شنبه هفته جاری شروع و تا روز یکشنبه شب ادامه داشت و پس از حدود ۲۴ ساعت پیش روی با تلاش ماموران محیط زیست، منابع طبیعی و جمعیت هلال احمر مهار شد. شهرستان اندیکا دارای سطح ۱۷۰ هزار هکتار جنگل با گونه‌های ارزشمند نظیر بلوط، بنه یا پسته وحشی، کلخونگ، بادام، زالزالک، کیکم، مهلب و… است.

همچنین در شهرستان ایذه نیز آتش سوزی در مراتع و جنگل‌های بخش دهدز مهار شد. این آتش سوزی عصر روز سه شنبه در ارتفاعات اطراف روستای لنده در بخش دهدز آغاز شد و بلافاصله نیروهای آتش‌نشانی، هلال احمر، منابع طبیعی و نیروهای مردمی به منطقه اعزام شدند.

این آتش سوزی در نقطه مرزی بین استان‌های چهارمحال و بختیاری و خوزستان رخ داد و قسمتی از آتش نیز در استان همجوار شعله‌ور شده بود که علت این آتش سوزی مشخص نشده است اما احتمال دارد یک سهل انگاری کوچک، باعث رخ دادن این آتش سوزی باشد، گردشگران و مردم بومی مناطق جنگلی، اقدامات ایمنی برای جلوگیری از آتش سوزی را رعایت کنند. برای جلوگیری از وقوع آتش سوزی احتمالی یک اکیپ از نیروهای منابع طبیعی در یکی از روستاهای منطقه حضور دارند.

آتش سوزی در روستای پاتوه بخش سوسن عصرروز دوشنبه به طور کامل مهار شد، ظهر امروز آتش سوزی در مزارع و مراتع اطراف روستای پاتَوِه در دهستان محروم سوسن شرقی شعله‌ور شد. البته نیمه‌های خرداد ماه آتش به جان جنگل‌های بلوط ارتفاعات کوه منگشت ایذه افتاد و بعد از سه مرحله اطفا، بالاخره این آتش سوزی به صورت کامل مهار شد.

هفته گذشته نیز شاهد آتش سوزی در ارتفاعات اطراف روستای حاجی کمال دهدز بودیم که توسط نیروهای منابع طبیعی مهار شد.

همچنین در شهرستان بروجن از توابع استان چهار محال و بختیاری نیز از مهار آتش سوزی در ۱۰۰ هکتار از مراتع بخش گندمان خبر رسیده است. این آتش سوزی از ساعت ۱۵ روز دوشنبه در ارتفاعات روستاهای ده توت، ده علی، ده باغ و دوراهان رخ داد، که خسارت جانی نداشت اما بخش زیادی از باغات و مراتع بخش گندمان دچار حریق شد.

این آتش سوزی با فعالیت بیش از ۵۰ نفر از مردم، اعضای مدیریت بحران، آتش نشانی، یگان حفاظت منابع طبیعی، هلال احمر مهار شد اما بر اساس مشاهدات درصد زیادی از مراتع این بخش طعمه حریق شده است.. در سه ماهه نخست امسال وقوع آتش سوزی در منابع طبیعی، مراتع و جنگل‌های استان ۶۰ درصد افزایش یافته است.

هر سال به دلیل سهل‌انگاری و ناآگاهی کشاورزان در زمان برداشت، ده‌ها هکتار از مزارع و گاهی نیز مراتع و جنگل‌های استان اردبیل در زمان سوزندان بقایای کاه و کلش توسط کشاورزان طعمه حریق می‌شود غافل از اینکه دود این آتش سوزی‌ها در آینده‌ای نه چندان دور به چشم خود کشاورزان و زارعان خواهد رفت.

بسیاری از کشاورزان بویژه در مناطق شمالی استان در شهرستان‌های پارس‌آباد، بیله‌سوار و گرمی مغان که کشت و زرع در این مناطق رواج دارد، به بهانه آماده‌سازی زمین برای کشت دوم، اقدام به آتش زدن باقیمانده کاه و کلش در مزارع خود می‌کنند که این امر تهدیدی جدی برای کشاورزی محسوب می‌شود.

به گفته یکی از کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی استان اردبیل، وجود کاه و کلش برای حاصلخیزی خاک نعمت بزرگی است چون مقدار زیادی از مواد آلی که مورد تغذیه میکروارگانیزم‌های خاک قرار می‌گیرد در کاه و کلش وجود دارد.

آتش زدن کاه و کلش مزارع در بسیاری از مواقع باعث سرایت آتش به پوشش گیاهی طبیعی اطراف مزارع می‌شود، و این عمل نه تنها به از بین رفتن پوشش گیاهی منجر می‌شود بلکه با سلب امنیت گونه‌های متفاوت حیات وحش به ایجاد اختلال جدی در حیاتشان می‌انجامد.

‏آتش سوزی مراتع به تبریز رسید و بنا بر اعلام فرماندار خداآفرین، ۱۴۰ هکتار از مراتع این شهرستان طعمه حریق شده است.

از روز گذشته شاهد وقوع آتش سوزی در سه نقطه از مراتع نیمه مشجر روستاهای زنبلان و کریشان در شهرستان خدا آفرین به دلیل عوامل انسانی بودیم.و با پیگیری‌های شورای هماهنگی ستاد مدیریت بحران استان این آتش سوزی اطفاء و مهار شد. گفتنی است از آغار سال جاری تاکنون افزون بر ۸۰۰ هکتار از اراضی آذربایجان شرقی دچار آتش سوزی شده است.

در همین راستا فردی که اقدام به آتش زدن اراضی و سوختن ۱۲۰ هکتار از زمین‌های شهرستان بستان‌آباد شده بود، دستگیر و تحویل مراجع قضایی شد.

از ابتدای سال جاری تا به امروز حدود ۷۰ مورد حریق در سطح مراتع و جنگل‌های استان رخ داده که ۹۵ درصد علت این آتش سوزی‌ها عامل انسانی بوده است.

آتشی که از ظهر یکشنبه مراتع طبیعی شهرستان سرخس را گرفتار کرده بود با خاکستر کردن ۱۵۰ هکتار از این عرصه‌ها ظهر دوشنبه خاموش شد.

این آتش سوزی ظهر دیروز در مراتع طبیعی دهستان بستگان بخش مرزداران این شهرستان آغاز شد که با توجه به مرتفع و سخت گذر بودن منطقه امکان اعزام تجهیزات و امکانات به محل ممکن نبود که با اعزام نیرو این آتش سوزی بامداد دوشنبه مهار شد.

در شهر همدان نیز با تلاش ماموران آتش نشانی همدان در ۲۴ ساعت گذشته، آتش سوزی در ۱۵ نقطه این شهر مهار شد و عمده عملیات‌های انجام شده برای مهار و اطفای آتش مختص مراتع و پوشش گیاهی بوده است که میزان عملیات‌های صورت گرفته در اطفای حریق در ۲۴ ساعت گذشته به اوج خود رسید.

بر اساس گزارش‌های ثبت شده در سامانه، ۲ مورد حریق باغ در پارک مردم و بلوار کولاب، ۲ مورد حریق درختان در شیرسنگی و بلوار ارم، حریق مزرعه در جاده رباط، حریق پکیج در بلوار خرمرودی و ۹ مورد حریق مراتع و پوشش گیاهی در دانشگاه بوعلی، میدان بار، پشت اتکا، خیابان اراک، باغ ایرانی، بلوار ارم، شکریه، بلوار کولاب و بلوار ارتش مهار شد.

همچنین در نوشهر نیز آتش سوزی ذخیرگاه جنگلی منطقه حسن آباد بخش کجور شهرستان نوشهر که عصر امروزیکشنبه آغاز شده‌بود کاملاً خاموش شد. در جریان این آتش سوزی که ۲ هکتار از عرصه‌های جنگلی این منطقه را در برگرفت ۵۰ اصله گونه زربین از بین رفت.

بر اساس مشاهدات اهالی یک فرد اقدام به برافروختن آتش کرده بود که موضوع از طریق مراجع رسمی در حال پیگیری است.

ذخیرگاه زربین حسن آباد کجور که بیش از سه هزار هکتار مساحت دارد تحت پوشش اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان چالوس است.

در شهرستان باشت از توابع استان کهگیلویه و بویراحمد نیز آتش سوزی در جنگل‌ها و مراتع منطقه حفاظت شده خامی حد فاصل روستاهای شاه بهرام، شادگان و فتح در این شهرستان پس از ۵۶ ساعت تلاش امدادگران مهار شد. این آتش سوزی که ساعت ۱۶ روز جمعه شروع شده بود در نهایت مهار شد.

بیش از ۸۰ نفر از نیروهای مردمی و دستگاه‌های اجرایی برای مهار آتش در جنگل‌ها و مراتع این شهرستان مشارکت کردند و تلاش امدادگران برای خاموش کردن شعله‌های آتش در شرایط جغرافیایی بسیار سخت گذر و هوای گرم ستودنی استو.برای مهار این آتش سوزی در روز شنبه هفت سورتی پرواز بالگرد انجام شد و خسارت‌های آن به منابع طبیعی در ساعت‌های آینده برآورد می‌شود.

منطقه کوهستانی حفاظت شده خامی ۲۵ هزار و ۶۷۱ هکتار وسعت دارد و سال ۷۸ با هدف حمایت از جمعیت جانوری به عنوان منطقه حفاظت شده تعیین شد. این منطقه که در جنگل‌های زاگرس قرار دارد از پوشش جنگلی مناسبی برخوردار است. از ابتدای امسال تاکنون بیش از ۲۵ فقره آتش سوزی در باشت رخ داد.

این منطقه که در جنگل‌های زاگرس قرار دارد از پوشش جنگلی مناسبی برخوردار است. از ابتدای امسال تاکنون بیش از ۲۵ فقره آتش سوزی در باشت رخ داد.

هفته‌های متوالی است که دشت، کوهستان، مرتع و جنگل ایلام جولانگاه آتشی شده که همه زیبایی‌های طبیعی این استان موسوم به عروس زاگرس را آماج آتش بازی قرار داده است آخرین آن حریقی که روزهای متوالی گنج طبیعت گنجوان را خاکستر کرد.

حریق چند روزه عرصه‌های طبیعی گنجوان بخش چوار شهرستان ایلام دیروز جمعه بعد از سازماندهی و اقدام هماهنگ و پر تعداد نیروها طی چند ساعت مهار شد اما این آخرین حریق این تابستان نیست امروز شنبه زیستگاه کل انار مشرف بر شهر ایلام آتش گرفت.

از نیمه دوم خرداد تاکنون ده‌ها مورد آتش سوزی در عرصه‌های طبیعی استان ایلام اتفاق افتاده است آتشی که از مزارع شروع شد مراتع را در برگرفت و اکنون بلوطستان های کهنسال پیرامون شمال ییلاقی ایلام را هدف قرار داده و دراین مدت صدها هکتار و جنگل و مرتع استان از جمله غنی‌ترین زیستگاه‌های گیاهی و جانوری زاگرس را منهدم کرده است و هنوزبرای آتش از فصل گرما خیلی مانده است.

در ایلام طی چند روز گذشته ۲۰۲ هکتار از مزارع کشاورزان و مراتع طبیعی شهرستان‌های ایلام و ایوان در آتش سوخت. گزارش ماموران انتظامی حاکی از آن است که یک هکتار از مزارع گندم کشاورزان واقع در بانگنجاب، ۲۰۰ هکتار از مراتع و زمین‌های کشاورزی گنجوان و یک هکتار از محصولات کشاورزی (پیچر) بخش زرنه ایوان دچار آتش سوزی شده است.

آتش سوزی منطقه گنجوان بولی به طور کامل مهار شده و دود و یا آتش‌های پراکنده موجود در منطقه ناشی از کنده های نیم سوز است. در برخی از کانال‌های فضای مجازی خبری به سرعت در حال انتشار است مبنی بر اینکه آتش سوزی در منطقه گنجوان و بولی بعد از مهار دوباره شعله ور شده و نیاز به بسیج همگانی برای مهار آن است و در این اطلاع رسانی‌ها از مردم محلی خواسته شده برای خاموشی آتش حضور یابند.

از روز سه شنبه تا صبحگاه روز جمعه کوه‌های اطراف منطقه بولی و گنجوان از توابع بخش چوار شهرستان ایلام دچار آتش سوزی شد و به علت شرایط خاص منطقه، وزش باد، وجود درختان خشکیده بلوط و کنده های پوسیده هربار پس از مهار دوباره شعله ور می‌شد.

گفته می‌شود که این آتش سوزی عمدی بوده و توسط افرادی از ساکنان آن منطقه رخ داده و در این راستا متخلفانی نیز شناسایی و دستگیر شده اند.

در سال جاری ۱۱ فقره آتش سوزی در عرصه‌های طبیعی استان ایلام رخ داده که ۶۱ هکتار آن را اراضی جنگلی و ۳۲ هکتار آن را مراتع تشکیل داده است.

نکته حائز اهمیت اینکه این آتش سوزی‌ها به علت سهل انگاری عامل انسانی و در چند مورد نیز به طور عمد رخ داد و در این راستا چندین متخلف نیز شناسایی و دستگیر شدند.

از گستره ۲ میلیون هکتاری استان ایلام یک میلیون و ۷۰۰ هزار هکتار آن را عرصه‌های طبیعی تشکیل داده که جمع اراضی بیابانی استان دارای مساحت ۴۲۴ هزار و ۵۱۸ هکتار، مساحت مراتع یک میلیون و ۱۱۲ هزار و ۳۵۷ هکتار (معادل ۵/۵۵ درصد) و جنگل حدود ۶۴۲ هزار هکتار است.

۳۰ هکتار از مزارع و مراتع ملی روستای دوران شهرستان زنجان از توابع این استان، اتفاق افتاد و به گندم زار و مراتع این شهرستان خسارت زد.

اراضی روستای دوران، بلافاصله ماموران انتظامی شهرستان زنجان به محل اعزام و با کمک نیروهای امدادی و اهالی، پس از حدود ۳ ساعت تلاش بی وقفه، حریق مهار و از گسترش آن جلوگیری شد..

بر اثر این آتش سوزی ۲۰ هکتار گندم زار و ۱۰ هکتار از مراتع ملی روستای دوران شهرستان زنجان در آتش سوخت که تلاش برای یافتن عامل یا عاملان این آتش سوزی ادامه دارد و کارشناسان در حال بررسی موضوع هستند.

در کلام آخر شهروندان و گردشگران بایستی برای حفظ این سرمایه‌های ارزشمند، با رعایت مسائل حفاظتی از بروز حریق پیشگیری کنند و توصیه‌های حفاظتی را جدی بگیرند و در زمان اطفای حریق نیز در کنار مأموران منابع طبیعی و امدادی باشند و به آنان کمک کنند.

به خاطر داشته باشیم که جنگل و طبیعت، آرامش را برای انسان خلق می‌کنند و این ما هستیم که با سهل انگاری، آرامش طبیعت را برهم می زنیم؛ اجازه دهیم درختان سایه بگسترانند؛ با مهربانی و مراقبت از تمنای مانایی جنگل‌ها، بخشی از انرژی که به ما می‌بخشند را جبران کنیم.

1354/