روزنامه اعتماد در گزیده‌ای از گزارش خود آورده است: به نظر می‌رسد دست‌هایی که در چند ماه اخیر حملات زنجیره‌ای به نفتکش‌ها و تانکرهای نفتی برخی کشورهای اروپایی و ژاپن در خلیج‌فارس را برنامه‌ریزی کرده بودند به بخشی از اهداف تعیین شده خود رسیده‌اند.
این روزها عمده بازیگران غیرمنطقه‌ای می‌خواهند در محدوده خلیج‌فارس و تنگه هرمز ائتلاف یا ناوگان دریایی مشترک تشکیل بدهند. امریکا تلاش برای یارگیری در این زمینه را آغاز کرده اما از آنجا که دست واشنگتن در ایران‌ستیزی در این پروژه لو رفته کشورهای اندکی حاضر به پیوستن به این ائتلاف امریکایی هستند. در این فضا برخی کشورهای اروپایی با پیشنهاد بریتانیا که اخیراً نفتکش‌اش توسط ایران توقیف شده، قصد دارند ناوگان دریایی مشترک خود در خلیج‌فارس را تشکیل بدهند.
همان‌طور که در گزارش منتشر شده در شماره چهارشنبه «اعتماد» نوشتم تاکنون جزئیاتی درباره نحوه اجرایی شدن این طرح انگلیسی منتشر نشده است و به نظر می‌رسد که لندن تلاش می‌کند در این مرحله حمایت اولیه کشورهای بیشتری را به دست آورد تا شاید بتواند از این طرح به عنوان اهرم فشاری برای آزادسازی نفتکش خود استفاده کند. خبرگزاری رویترز در گزارشی به نقل از منابع آگاه ادعا کرده که فرانسه، دانمارک و ایتالیا موافقت اولیه خود را با طرح انگلیس برای تشکیل یک ناوگان دریایی مشترک در خلیج‌فارس اعلام کرده‌اند.
در این گزارش هم تاکید شده که انگلیس در این مرحله صرفاً ایده پیشنهادی خود را به دیپلمات‌های ارشد اروپایی در بروکسل داده و حتی بر اساس همین پیشنهاد اولیه اتحادیه اروپا، ناتو یا امریکا به‌طور مستقیم در این مأموریت دخالتی نخواهند داشت. این خبرگزاری انگلیسی مدعی شده که اسپانیا، سوئد، لهستان و آلمان نیز علاقه خود را به ایده انگلیس نشان دادند و هدف آن را محافظت از مسیر تردد نفت در خاورمیانه با فرماندهی مشترک فرانسه و بریتانیا می‌دانند.
یک دیپلمات اروپایی در این باره به رویترز می‌گوید: امریکا در اواخر ژوئن در نشست ناتو پیشنهاد تشکیل چنین ناوگان دریایی مشترکی را داده بود اما در آن زمان اروپایی‌ها احساس کردند چنین طرحی می‌تواند به تشدید تنش در منطقه خلیج‌فارس منتهی شود. این بار پیشنهاد بریتانیا به جای واشنگتن، پذیرش را برای اروپایی‌ها ساده‌تر می‌کند. آزادی دریانوردی ضروری است و کاملاً با طرحی که در قالب سیاست فشار حداکثری امریکا بر ایران تعریف می‌شد، فرق دارد. ویترز ادعا کرده که بریتانیا پس از آنکه ایران نفتکش این کشور را توقیف کرد، لندن در پیگیری این طرح جدی‌تر شد. همزمان وزارت خارجه بریتانیا می‌گوید احتمال دارد ائتلاف مشترکی که اروپا به دنبال آن است فقط کشتی‌ها را شامل نشود و ناوگان هوایی را هم دربر بگیرد.
ایران مخالفت خود را با شکل‌گیری هرگونه ائتلافی از سوی بازیگران غیرمنطقه‌ای برای محافظت از تردد آزاد در خلیج‌فارس اعلام و تاکید کرده که امنیت کشتیرانی در این محدوده باید به تهران و دیگر کشورهای منطقه سپرده شود. «سیدعباس عراقچی» معاون سیاسی وزیر امور خارجه و فرستاده ویژه رئیس‌جمهور که بامداد سه‌شنبه به منظور تقدیم پیام کتبی حسن روحانی به امانوئل ماکرون رئیس‌جمهور فرانسه به پاریس سفر کرده بود در دیدار با «ژان ایو لودریان» وزیر خارجه فرانسه با اشاره به اینکه ایران خود تولیدکننده و صادرکننده نفت است، امنیت خلیج‌فارس را بسیار مهم خواند و گفت: ایران تمامی تلاش خود را برای امنیت این منطقه و به ویژه تنگه هرمز به کار خواهد بست و اجازه اخلال در روند کشتیرانی در این منطقه حساس را نخواهد داد.
همزمان با این موضع‌گیری ایران، روسیه نیز از طرح جدیدی برای تأمین امنیت در خلیج‌فارس رونمایی کرده است. «میخائیل بوگدانوف» معاون وزیر امور خارجه روسیه مفهوم امنیت جمعی در خلیج‌فارس را به دیپلمات‌های خارجی که در مسکو حضور دارند، ارائه کرد. در بیانیه‌ای که وزارت خارجه روسیه در این باره داده، آمده است: «اصول اصلی این مفهوم بر این موارد تاکید دارد: رویکرد گام به گام، چندجانبه‌گرایی و رعایت دقیق قوانین بین‌المللی، منشور سازمان ملل و قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل.» در این سند بر لزوم مشارکت یکسان تمام کشورهای منطقه برای ایجاد مکانیسم امنیت جمعی در خلیج‌فارس تاکید شده و بر اساس مفهوم امنیت جمعی، به کشورهای منطقه فرصت ایجاد یک «خط تلفن قرمز» میان ارتش کشورهای منطقه داده می‌شود. در بخش‌هایی از این پیشنهاد روسیه خواهان توقف استقرار دائمی نیروی کشورهای خارجی در منطقه شده است.
رابرت مک‌ایر، سفیر بریتانیا در ایران در پاسخ به «اعتماد» درباره طرح بریتانیا برای شکل دادن به ناوگان دریایی در خلیج‌فارس می‌گوید: کشورهای بسیاری نسبت به امنیت کشتیرانی در خلیج‌فارس و تنگه هرمز به دنبال مجموعه‌ای از حوادث که در این محدوده در چندماه اخیر رخ داده ابراز نگرانی عمیق کرده‌اند. به همین دلیل است که برخی کشورها مانند بریتانیا و فرانسه موافقت خود را با به راه‌اندازی سیستمی که کشتیرانی در خلیج‌فارس را امن‌تر کند، اعلام کرده‌اند. ما اعتقاد داریم که این اقدام می‌تواند به کاهش تنش در این منطقه کمک کند، چرا که تنها زمانی ما می‌توانیم از حوادثی که به تشدید تنش منتهی می‌شود، فاصله بگیریم که نقل و انتقال‌های ایمن کشتیرانی از تنگه هرمز صورت بگیرد.
سفیر بریتانیا در پاسخ به این سوال که این اقدام می‌تواند منجر به تشدید تنش در منطقه با ایران شود، گفت: ما همیشه بر آزادی دریانوردی در آب‌های بین‌المللی تاکید داشته‌ایم و این موضع ثابت ما بوده و به همین دلیل است که بسیاری از کشورها خواهان پیوستن به بریتانیا در این طرح هستند.
نظر شما