تاملی بر زندگی زن آزادیخواه بختیاری

بی‌بی مریم معروف به سردار مریم، دختر حسینقلی خان ایلخانی دورکی هفت لنگ و بی‌بی فاطمه دختر علی‌رضا خان چهارلنگ کیانرسی است. او در خردسالی پدرش را از دست می‌دهد و تحت سرپرستی برادران خود به ویژه حاج علیقلی خان سردار اسعد بختیاری قرار گرفت. بی‌بی مریم در دوران مشروطه یکی از فعالان مشروطه‌خواهی و بعد از آن یکی از شخصیت‌های فعال ملی و آزادیخواه بود و تا آخر عمر به عنوان یک شخصیت ضداستعماری در میدان مبارزه فعالیت کرد.

پریچهر سلطانی زراسوند نویسنده کتاب، ۱۰ سال زمان صرف کرد تا آن را از میان اسناد تاریخی بیرون بکشد. سلطانی می‌خواست بداند چرا به بی‌بی مریم  بیگم می‌گویند سردار و پاسخ به این پرسش راهی طولانی مقابلش می گذارد.

وی برای رسیدن به این واقعیت و روشن کردن چهره یک قهرمان ملی از اسناد بسیاری از کتابخانه ملی و مرکز اسناد وزارت امور خارجه گرفته تا کتابخانه‌های اصفهان و شیراز و حتی کتابخانه آستان قدس رضوی بهره‌گیری می‎کند.

کتاب «سردار بی‌بی مریم بختیاری؛ سردار آزادگی» در ۵۶۴ صفحه در سال ۱۳۹۴ از سوی انتشارات مولف به چاپ رسیده است. این کتاب دارای دو بخش است. بخش نخست کتاب که دارای هشت فصل است در خصوص زندگی، خاندان و ویژگی‌های اخلاقی این بانوی مبارز به نگارش درآمده و در بخش دوم کتاب در قالب ۶ فصل که با عنوان انقلاب مشروطه نامگذاری شده است با مروری بر تاریخ انقلاب مشروطه و جنگ جهانی اول نقش این بانوی شجاع بختیاری در این برهه از زمان به رشته تحریر درآمده است.

به طور مشخص در بخش نخست کتاب به موضوعاتی در قالب «بی‌بی مریم، اجداد و خاندان»، «کودکی و نوجوانی بی‌بی مریم»، «جنبه‌های مختلف شخصیت بی‌بی مریم»، «ازدواج‌های بی‌بی مریم و وفاداری او به خانواده»، «بی‌بی مریم و دفاع او از زنان»، «بی‌بی مریم مادری مهربان، استوار، نستوه، داغدیده»، «بی‌بی مریم، زنان و دختران ایلخانی»، «قربانیان هفت سال جنگ و دربه‌دری و اسارت» و «بی‌بی مریم و ایجاد وحدت میان برادران» پرداخته شده است.

در بخش دوم کتاب هم موضوعاتی از قبیل «انقلاب مشروطه و بی‌بی مریم»، «جنگ بین‌الملل اول و بی‌بی مریم»، «بی‌بی مریم بختیاری، پناهگاه وطن‌پرستان و مخالفان روس و انگلیس»، «وحید دستگردی؛ سراینده شجاعت بی‌بی مریم»، «جنگ برای وطن و دریافت مدال جنگ» و «شرف بی‌بی مریم در مکتوبات» تبیین و تشریح شده است.

سلطانی در خصوص ویژگی‌های شخصیتی این بانوی بزرگ ملی، گفته است: این شیرزن بختیاری حدود یکصد سال پیش مبارزه با بیگانگان را به طور شفاف آغاز کرد و در دوارنی که فقر و فقدان سراسر ایران را فرا گرفته بود نه تنها ۵۰ فقیر را تحت تکلف خود قرار داد بلکه در خلال جنگ جهانی اول ماهی ۵۰۰ تومان به نیروهای مبارز ایرانی که در برابر تجاوز بیگانگان ایستادگی می‌کردند کمک مالی کرد.

پریچهر سلطانی زراسوند دارای دکترای ادبیات معاصر، استادیار دانشگاه، نویسنده، منتقد و فعال سیاسی اهل استان چهارمحال و بختیاری است.

وی هم اینک مسئولیت دبیر کارگروه زنان روستایی، عشایر و مناطق محروم در معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری را بر عهده دارد.

۷۳۶۳/۶۰۲۱