تصور بانیان خروج ترامپ از برجام بر این بود که:
۱- با اعمال فشار حداکثری و به صفر رساندن روابط بانکی و مالی و صادرات نفت ایران، اقتصاد ایران از هم خواهد پاشید؛
۲- شورش‌های مردمی سراسر ایران را فرا خواهد گرفت؛
۳- ایران قدرت و نفوذ منطقه‌ای خود را از دست خواهد داد؛
۴- در نتیجه حاکمیت فعلی ایران فروخواهد پاشید یا حداقل ایران از موضع ضعف به پای میز مذاکره خواهد آمد.
من از اولین روزهای ریاست جمهوری ترامپ، مکرر تاکید کردم که این یک آرزوی تخیلی و توهمی بیشتر نیست و خروج ترامپ از برجام عواقب ناگواری فراتر از روابط دوجانبه ایران و امریکا در سطح منطقه‌ای و جهانی خواهد داشت.
دو سال و نیم از ریاست جمهوری ترامپ و سیاست اعمال تحریم‌های حداکثری گذشته، نه تنها اقتصاد ایران از هم نپاشیده و قدرت و نفوذ منطقه‌ای ایران کاهش نیافته، بلکه ایران پیشرفته‌ترین پهپاد آمریکا را برفراز آب‌های خلیج فارس ساقط کرد و نفتکش انگلیس را توقیف کرد، پهپادهای حوثی‌ها لوله‌های نفت عربستان را مورد حمله قرار دادند، امارات تصمیم به عقب‌نشینی از یمن گرفت و سایر تحولاتی که نشان از بروز یک بحران بزرگ منطقه‌ای و جهانی است که با خروج ترامپ از برجام کلید خورده است.
تا این مرحله نه تنها ترامپ به خواسته‌های خود نرسیده بلکه این روند به ضرر صلح و امنیت جهانی به پیش می‌رود. با وجود این معتقدم می‌توان مسیر را تغییر داد به شرطی که ترامپ قدم‌های ذیل را بردارد تا ورق به نفع صلح و امنیت جهانی برگردد:
۱- به دعوت دبیرکل سازمان ملل، جلسه وزرای امور خارجه کشورهای ایران و گروه ۱+۵ (چین، روسیه، آمریکا، آلمان، انگلیس و فرانسه) با هدف دستیابی به توافقی جهت کاهش تنش های فعلی و مهار روندی که می‌تواند به جنگ ختم شود، تشکیل شود. در این نشست، تحریم‌های غیرقانونی ترامپ موقتا برداشته شود تا زمینه یک مباحثه و گفت‌وگوی سازنده میان ایران و آمریکا فراهم شود. حسن نیت‌های متقابل مثل تبادل زندانیان می‌تواند مسیر را تسهیل و تنش را کاهش دهد.
۲- همه قدرت‌های جهانی منهای آمریکا معتقدند که برجام جامع‌ترین سند هسته‌ای جهانی است و باید احیا شود. طبق گزارش‌های رسمی و معتبر جهان، برجام در مورد اعتماد جهانی به عدم دستیابی ایران به بمب هسته‌ای، کارآمد بود. ترامپ مکرر گفته که خواهان دستیابی به توافقی جهت اطمینان از عدم دستیابی ایران به بمب هسته‌ای است. برجام دربرگیرنده جامع‌ترین و محکم‌ترین مکانیزم‌های بازرسی و شفافیت هسته‌ای جهانی در مورد عدم انحراف به سمت ساخت بمب هسته‌ای است.
لذا اگر آمریکا در مورد عدم اشاعه سلاح هسته‌ای جدی است باید با ایران و سایر قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی همکاری کند تا اصول برجام منطقه‌ای شده تا عدم وجود بمب هسته‌ای در ایران و کل منطقه تضمین شود. عاری‌سازی خاورمیانه از سلاح‌های هسته‌ای تنها راه‌حل پایدار است که برجام آن را پایه‌گذاری کرده است.
۳- در چهارچوب بند ۸ قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت سازمان ملل و به منظور مهار تنش‌های موجود در خلیج فارس، تامین امنیت انرژی و ممانعت از بروز حوادث اتفاقی زمینه‌ساز تقابلات نظامی، تشکیل «گروه تماس ۱۳» شامل هشت کشور حاشیه خلیج فارس و پنج قدرت جهانی عضو دائم شورای امنیت ضروری است. امنیت در خلیج فارس نیازمند تعامل و همکاری قدرت‌های منطقه و جهانی است که بدون گفت‌وگو و همکاری مستقیم هشت کشور حاشیه خلیج فارس به ویژه ایران و عربستان ممکن نخواهد بود.
منبع: مجله دانشمندان اتمی آمریکا
نظر شما