دریا،‌ هنوز می‌بلعد

در تابستان امسال شمار زیادی از هموطنانمان که بیشتر آنان را کودکان زیر ۱۰ سال تشکیل می دهند،‌ به دلیل ناآشنایی با فن شنا یا بی احتیاطی هنگام بازی در حاشیه آب بندها و رودخانه ها و دریا در استان‌های مختلف کشور غرق شده اند که عمده این حوادث در خارج از محدوده‌های نظارتی بوده است.

غرق شدگی ها در دریا، رودخانه و کانال های آبی در روزهای اخیر روندی فزاینده داشته و در تعطیلات آخر هفته ای که گذشت این افزایش ارتباطی معنا دار با بالارفتن دما و تعدد سفرهای تفریحی یافته است.

اتفاق‌های ناگواری از این دست خود هشدارهایی تلخ برای جدی گرفتن نامهربانی‌ دریا و تاکیدی بر ضرورت توجه مردم به واژه ایمنی برای استفاده بهتر از موهبت های طبیعت است.

آمار این غرق شدگان،‌ دیگر مختص به دریا نیست بلکه در بسیاری موارد گزارش هایی از غرق شدن در رودخانه، استخرهای کشاورزی و تفریحی و کانال های انتقال آب نیز به چشم می خورد.

 البته همه موارد فوتی در بحث غرق شدگان، جدا از ضعف مهارت افراد در این نکته که زمان و مکان نا مناسبی را برای شنا انتخاب کرده اند ، مشترک هستند و متاسفانه در برخی موارد افرادی برای کمک به فرد غریق‌ خود را به آب زده اند که خودشان آشنایی کافی با فنون نجات‌ نداشته اند و همین امر سبب افزایش رقم فوت شده است .

به گفته مقامات مسوول در حوزه امداد و نجات بعد از دریا به ترتیب استخر های مخزنی برای کشاورزی، دریاچه مصنوعی و سد، استخر تفریحی ،  کانال های انتقال آب ،چاه ،  حوض و حوضچه و دریاچه طبیعی بیشترین تلفات را در حوداث غرق شدگی دارند.

برخلاف تصور بسیاری از مردم ، غرق شدن مختص به افراد کم سن و سال یا کسانی که آشنایی کافی با فنون شنا ندارند،  نیست بلکه بارها دیده شده که فرد غرق شده آشنایی مقدماتی یا حتی حرفه ای با فن شنا داشته ولی در زمان و مکانی نا مناسب تن به آب زده و آب نیز روح از تنش گرفته است .

بر اساس آمار ارایه شده از سوی مسولان ، غرق شدن ، سومین علت مرگ در حوادث غیر عمدی در دنیا محسوب می شود و در ایران این علت مسئول ۷ درصد کل فوت های مربوط به حوزه حوادث است.

در این گزارش تنها مجموع حوادث در بازه زمانی اول مرداد تا امروز مدنظر قرار گرفته است .

جریان آب رودخانه‌ ها ، صدرنشین محل غرق شدن

سالیانه بیشترین آمار تلفات غرق شدن مربوط به رودخانه‌ها است، در سال گذشته از مجموع ۹۳۵ نفر جان باختگان به علت غرق شدن ، ۲۵۰ مورد در رودخانه‌ها دچار حادثه شدند.

بسیاری از رودخانه‌ها با وجود ظاهری آرام بسیار خطرناک هستند به‌ طوری‌ که فرد بعد از چند قدم جلو رفتن در رودخانه متوجه عمق زیاد آن شده و گرفتار گردآب و قدرت جریان آن می شوند، بنابراین بهترین کار آن است که هرگز بدون اطلاع کافی از وضعیت رودخانه پا درون آن گذاشته نشود.

 به گفته علی مولایی مدیر عامل سازمان آتش‌ نشانی و خدمات ایمنی شهرداری میاندوآب در استان آذربایجان غربی که هفته قبل تیم امداش پیکر بی جان جوانی ۲۸ ساله‌ اهل شهرستان بناب در آذربایجان شرقی را از امواج خروشان زرینه‌ رود بیرون کشیده اند به خبرنگار ایرنا گفت که باید شهروندان خطر شنا در رودخانه‌ها را جدی بگیرند.

 هفته قبل از آن هم یک جوان ۱۷ ساله در  «زرینه‌رود» جان خود را از دست داده بود.

مولایی معتقد است که باید خانواده‌ها با توجه به وقوع حوادث متعدد غرق‌شدن در فصل تابستان، فرزندان خود را از شناکردن در رودخانه‌ها و کانال‌های آب منع کنند.

در هفته ای که گذشت ارسلان پناهی مسوول آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری سردشت نیز خبر فوت یک جوان ۲۳ ساله‌ در رودخانه زاب رسانه ای کرد و گفت که این فرد هنگامی که قصد عبور از عرض رودخانه را در حوالی پل روستای «گومان» داشته ، به کام رودخانه فرو رفته است.
پناهی این حادثه را سومین مورد مشابه در این شهرستان طی سال جاری عنوان کرده است .

خادمی مدیر ستاد بحران فرمانداری کهگیلویه نیز چند روز پیش خبر داد که یک کودک ۱۰ ساله دهدشتی ساکن روستای کوشک ابول در رودخانه خروشان مارون در این شهرستان غرق شد .

محسن ابراهیمی مسئول روابط عمومی مرکز مدیریت حوادث و فوریت‌های پزشکی استان چهار محال وبختیاری نیز خبر غرق شدن دختر بچه ای ۴ ساله را در رودخانه زاینده رود داد و گفت که این کودک در منطقه "یاسه چاه" و "هوره" شهرستان سامان غرق شده است.

هفته قبل سید احمد مرتضوی فرد مسئول جمعیت هلال احمر استان چهار محال و بختیاری هم غرق شدن جوان ۳۴ ساله ای را در رودخانه شهر جوانقان در منطقه گردشگری "درکش ورکش" تایید کرد.

ابراهیمی مسئول روابط عمومی مرکز مدیریت حوادث و فوریت های پزشکی چهار محال وبختیاری اوایل مرداد ماه هم خبر داده بود که دو گردشگر داخلی  در رودخانه زاینده رود حوالی روستای "چلوان" شهرستان سامان غرق شده اند.

در آن حادثه یک مرد ۴۵ ساله و دختری ۱۶ ساله غرق شدند که به رغم تلاش امدادگران و احیای قلبی و ریوی هر دو غریق جانب باختند.

کمال اکبریان فرماندار شهرستان سامان در این ارتباط گفته بود که دختر ۱۶ ساله که از شهرکرد در قالب یک تور آموزشی - تفریحی به حاشیه رودخانه آمده بود بر اثر بی احتیاطی به داخل رودخانه سقوط کرد و مردی که برای نجات او خود را به آب زده بود ،‌ همراهش غرق شد.

در همین بازه زمانی نوجوانی ۱۸ ساله اهل دزفول نیز در رودخانه دز در استان خوزستان غرق شد.

عبدالحسین معظم فر مدیر عامل سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری دزفول در تشریح این حادثه به رسانه گفت که بدلیل بالا بودن سطح آب این جوان غرق شد و امکان غواصی برای یافتن پیکر او هم ساعت ها ممکن نشد .

ممنوعیت شنا در استخرهای کشاورزی باید جدی گرفته شود

شنا کردن در استخرهای ذخیره آب ممنوع است و متاسفانه با وجود اطلاع‌رسانی‌ها و تاکید مکرر سازمان های امدادی و  آتش‌نشانی ها هر سال شاهد غرق شدن تعدادی از شهروندان در استخرهای ذخیره آب کشاورزی و آبگیرهای طبیعی و مصنوعی هستیم.

اگر چه داشتن حصار در اطراف استخرهای ذخیره آب ضروری است و اغلب آنها دارای فنس هستند اما وسوسه خنک شدن باعث می شود به تابلوهای هشدار دقت نشود و حادثه تکرار شود .

هفته قبل مرکز اطلاع رسانی فرماندهی انتظامی استان البرز خبر داد که یک کودک ۲ ساله در یک استخر ذخیره آب باغی در حوالی محمد شهر از توابع شهرستان کرج غرق شده است.

کودک به دلیل غفلت والدین در داخل استخر افتاده و جان باخته و البته آشنا نبودن والدین در بکار بردن ابزار های نجات که در حاشیه استخر قرار داشت به تلخی این حادثه افزوده است.

مشابه این حادثه در اصفهان رخ داد و دو کارگر شرکت خدماتی فضای سبز دانشگاه آزاد اسلامی نجف آباد استان اصفهان در استخر ذخیره آب این دانشگاه جان باختند.

مهدی رفیعی مدیر روابط عمومی دانشگاه آزاد نجف آباد  به رسانه ها گفته است که تمامی موارد ایمنی در مورد این استخر از جمله نصب فنس فلزی به ارتفاع ۲ متر اطراف آن و قفل بودن در و نصب تیوپ نجات و طناب رعایت شده بود اما این کارگران به دلیل نامعلومی داخل آب افتاده اند.

او معتقد است که چند اصله درخت در فضای داخلی محوطه بسته استخر وجود دارد که از پشت حفاظ هم می‌توان آن‌ها را آبیاری کرد ، اما این ۲ کارگر احتمالا به داخل محوطه استخر رفته اند و ممکن است یکی از آنها تعادل خود را از دست داده و داخل استخر سقوط کرده و شخص دوم برای نجات او وارد آب شده که هر دو نفر جان باخته اند.

افزایش غرق شدگی در کانال های آب

گستردگی کانال های انتقال آب سبب شده است تا بخشی از آن در بافت مسکونی شهرها و روستاها کشیده شود و این خود بستری شده تا احتمال غرق شدن را حتی در کم خطرترین مسیر که میزان و سرعت آب کم است، افزایش دهد.
طبق بررسی‌ها، ناآگاهی مردم، بی‌توجهی به علایم هشدار دهنده و ایمن نبودن حاشیه کانال، علت عمده غرق‌ شدگی است. یکی از مهمترین راه‌های پیشگیری از حوادث غرق‌شدگی در کانال آب، ایمن‌ سازی حاشیه آن است .

متاسفانه سالانه تعداد زیادی از شهروندان به علت آشنا نبودن به فنن شنا و جریان تند آب در کانالهای آبیاری جان خود را از دست می دهند.

در اوایل مرداد ماه جاری محمد رحمانیان مسول روابط عمومی فرمانداری جهرم در استان فارس ، مردی ۴۲ ساله در استخری کوچک غرق‌ شد که این ششمین قربانی از این نوع طی یک ماه در این شهرستان بود .

 همچنین دو جوان به خاطر سقوط در کانال آبی در مسیر سد شهدا - قالند بهبهان جان خود را از دست دادند و سازمان آتش نشانی شهرستان بهبهان، جسد این ۲ جوان را از کانالی در پشت سد مارون از آب گرفت.

علی عرب ارادانی رئیس شبکه بهداشت و درمان شهرستان گرمسار در استان سمنان نیز هفته قبل گزارش داد که پیکر بی جان پدر و پسری گرمساری را از یک کانال انتقال آب در این شهرستان خارج کرده اند.

غرق شدگی در سدها

سالانه افراد زیادی در اثر شنا در سدهای کشور  جان خود را از دست می دهند و رفته رفته با افزایش دمای هوا ناقوس های مرگ برای شناگران بدون مهارت که برای تفریح و سرگرمی داخل آب شده اند ، به صدا در می آید.

این ها همه در حالیست که شنا به عنوان یکی از مفرح ترین ورزش ها شناخته می شود اما همین ورزش می تواند به علت کاستی در مهارت فرد،  جان ورزشکار را با ابزار آن یعنی آب بگیرد.
برخی افراد به ویژه نوجوانان و جوانان با گرم شدن هوا به منظور آب تنی به سدها و آبگیرهای اطراف شهرها و روستاها می روند که متاسفانه در بیشتر مواقع بر اثر غرق شدگی جان خودشان را از دست داده و خانواده و اطرافیان را داغدار می کنند.
بطور معمول در حریم سدها و آبگیرها، تابلوهایی با مضمون خطر غرق شدگی به چشم می خورد اما برخی افراد هیچ توجهی به این هشدارها نمی کنند و بی هیچ ترس و واهمه ای تن به آب زده و جان خود را به خطر می اندازند.
هرچند عوامل نیروی انتظامی حین گشت زنی در صورت مشاهده، مانع از شنا کردن افراد در رودخانه ها، آبگیرها و سدها می شوند اما با این حال برخی ها به دور از چشم ماموران مبادرت به این کار خطرناک می کنند.
بهرام قاضی زاهدی معاونت خدمات شهرداری گلپایگان در استان اصفهان چند قبل  از غرق شدن یک جوان۱۸  ساله در سد این شهرستان خبر داد.

هفته گذشته نیز پیکر دومین فرد غرق شده در سد سنگر در فاصله پنج و نیم کیلومتری جنوب شرقی شهر سنگر که بر روی رودخانه سفیدرود در استان گیلان زده شده ، بعد از ۹ روز پیدا شد.

شهرام مومنی معاون عملیات سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری رشت در این مورد گفت که پیکر مرد ۵۰ ساله ای که در سد سنگر غرق شده بود، در روستای بنکده از توابع بخش سنگر پیدا شد.

افزود: این مرد همراه پسر ۱۸ ساله اش در سد سنگر غرق شده بودند که پیکر پسر، دو روز بعد از حادثه توسط اهالی محل پیدا شده بود.

جریان های ساحلی از عمده دلایل مرگ شناگران در دریا

امواج دریا با حرکت به سمت ساحل همواره حجم زیادی از آب را به طرف خشکی منتقل می کنند. این حجم وسیع از آب می‌باید دوباره به داخل دریا برگردد و برای این منظور در نقاطی از ساحل، به صورت تقریباً غیر قابل پیش بینی، درون آب دریا آب راهه هایی به طرف دریا ایجاد می شود که در آن آب با سرعت زیادی بر خلاف جهت امواج (یعنی از سمت ساحل به سمت دریا) جریان می یابد.

این جریان ها کاملاً از امواج آب متفاوت بوده و به آنها جریان های ساحلی، جریان های شکافنده ، یا جریان های مرگبار گفته می شود که در بسیاری نقاط جهان و بویژه در سواحل دریای خزر، تلفات جانی بسیاری را به بار می آورند.

هر سال شاهدیم که صدها نفر از هموطنانی که برای گذراندن تعطیلات تابستان و اندکی تفریح به دریا می روند، به یکی از بدترین اشکال مرگ که همان غرق شدن است، گرفتار شده، خاطره ای تلخ نیز در ذهن و جان بازماندگان بر جای می گذارند. با وجودی که در سال های اخیر دلیل اصلی مرگ شناگران دریای خزر به خوبی شناخته شده است، لیکن اطلاع رسانی کافی در این زمینه صورت نگرفته و متأسفانه هر سال در فصل گرما، همان وقایع اسفناک سال قبل تکرار می شوند.

شنا در دریا هرگز مشابه شنا در استخر نیست و علاوه بر دانستن فن شنا و داشتن مهارت زیاد، باید ویژگی های آب دریا را نیز شناخت. آب شور دریا در صورت برخورد با چشم، سوزش چشمی دردناکی ایجاد می کند و تمرکز شناگر را کاملاً از بین برده و او را در یافتن مسیر ساحل ناتوان می‌کند. در صورت ورود آب دریا به نای و ریه فرد، سرفه های شدیدی ایجاد می‌شود که عملاً شنا کردن را غیرممکن ساخته و شناگر کاملاً مستأصل می شود. ضربات امواج دریا، فرد را با خود به این سو و آن سو برده، تمام توان و انرژی وی را مستهلک می کنند.

گل آلود بودن آب های ساحلی دریای خزر موجب می شود که حتی با عینک شنا هم نتوان در زیر آب چیز زیادی مشاهده کرد و مثلاً ناحیه کم عمق را از عمیق تشخیص داده یا فرد در حال غرق شدن را در زیر آب یافت. فردی که در چنین شرایطی به دام افتد، بسیار دشوار بتواند خود را از مهلکه نجات دهد. ضمناً مطابق یک اصل، برای شنای افراد بالغ در آبهای دریایی با عمق بیش از یک و نیم متر، نه تنها آنها باید فنون شنا را به خوبی بدانند بلکه لازم است به توان فیزیکی و استقامات بدنی بالای خود نیز اطمینان داشته باشند. حتی با وجود مهارت بالا و توان بدنی فوق‌العاده، هنوز هم دریا جای امنی برای شنا نیست.

 در دهه نخست مرداد قدرت الله مهدیخانی مدیر کل مدیریت بحران استانداری قزوین از غرق شدن یک معلم قزوینی در دریای خزر خبر داد که همراه تعدادی از همکارانش برای برگزاری مسابقات کشوری دانش آموزی کشور به رامسر رفته بود.

به گفته او سه تن از معلمان دست اندرکار برگزاری مسابقات در زمان و مکان ممنوعه و خارج از طرح شنا وارد دریا شده اند که به غرق شدن هر سه تن منجر می شود.

دو تن دیگر از معلمان غرق شده از استان‌های خراسان شمالی و همدان بودند که هاتف باقر سلیمی رئیس جمعیت هلال احمر شهرستان رامسر در خصوص چگونگی غرق شدن این سه نفر به رسانه ها گفت که هشت نفر از عوامل برگزاری المپیاد دانش اموزی در خارج از طرح سالمسازی دریا مقابل اردوگاه شهید چمران برای شنا وارد دریا می شوند که در جریان شنا این افراد سه نفر از آنها غرق می شوند و ۵ نفر دیگر به ساحل باز می گردند.

سرهنگ شهاب عزیززاده جانشین انتظامی استان ایلام نیز در هفته گذشته از غرق شدن یک نفر در دریاچه دوقلو شهرستان آبدانان خبر داد.

راهکارهای پیشگیری از وقوع حادثه
کارشناسان  در خصوص راهکارهای پیشگیری از غرق شدگی بیان می کنند که  آشنایی با فنون شنا و آشنایی با محدودیت ها و رعایت آنها از ابتدایی ترین الزامات قبل از شنا است. اطلاع از وضعیت عمق آب قبل از تصمیم به شیرجه و حتی قبل از ورود به آب ضروری است، چراکه شیرجه در آب های کم عمق، خطر ضربه به سر و نیز شکستگی گردن را به دنبال دارد و همچنین، ورود به آب های عمیق برای مبتدیان، خطر غرق شدگی را افزایش می دهد.
آنان باتاکید بر  بررسی دمای آب می گویند: به عنوان مثال، اگر مدت زیادی در آفتاب مانده اید، از وارد شدن به ناگهانی به آب سرد خودداری کنید، علت این توصیه پیشگیری از شوک دمایی است. به هیچ وجه تنها و در محیط هایی که نجات غریق حضور ندارد، شنا نکنید. از شوخی های خطرناک در آب و درهنگام شنا، خودداری کنید و پس از مصرف داروهایی که منجر به خواب آلودگی می شود، شنا نکنید.
آنان  با بیان اینکه افراد باید نسبت به حوادث تلخ و ناگوار رخ داده در این مکان ها، بی تفاوت نباشند اظهار می کنند: هرسال با شروع فصل گرما، عده ای از افراد به ویژه نوجوانان و جوانان به منظور آب تنی به سدها و آبگیرهای اطراف شهرها و روستاها می روند که متاسفانه این کار در بیشتر مواقع به قیمت از دست دادن جان آنان و داغدار شدن خانواده هایشان تمام می شود.
به اعتقاد آنان برخی افراد هرچند تابلوهای قرار گرفته در کنار سدها و آبگیرها را مشاهده می کنند اما بی توجه به خطر غرق شدگی تن به آب می زنند که در اغلب موارد به مرگ منجر می شود.

غرق شدگی یکی از علل مرگ و میر غیرعمدی و قابل پیشگیری است،که با انجام اقداماتی مانند حصارکشی استخرها، داشتن همراه هنگام شنا، عدم شنا توسط افرادی که بدلیل بیماری منع برای شنا دارند، می توان غرق شدگی هنگام شنا کردن را کاهش داد.

1352/