خاورمیانه، انبار باروت آماده اشتعال

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، تنش آفرینی های آمریکا در خلیج فارس طی ماه های اخیر هر روز منطقه را به سوی بحرانی غیرقابل بازگشت نزدیک تر می کند؛ موضوعی که روز دوشنبه بیست ویکم مردادماه از زبان «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه کشورمان جاری شد و او در گفت وگو با شبکه «الجزیره» هشدار داد که ورود ناوهای بیشتر به خلیج فارس باعث ناامنی منطقه خواهد شد.

ظریف در این گفت وگو با بیان اینکه امارات با یک میلیون جمعیت ۲۲ میلیارد دلار و عربستان ۸۷ میلیارد دلار در یک سال خرج خرید تسلیحات و تجهیزات نظامی کرده‌اند، گفت: اگر درباره تهدیدهای این منطقه صحبت می‌کنیم، این تهدیدها از سوی آمریکا و متحدانش می‌آید که در حال سرازیر کردن سلاح به منطقه هستند و آن را به انبار باروتی آماده اشتعال تبدیل کرده‌اند.

این اعتقادی است که مقامات جمهوری اسلامی به آن باور دارند و همواره در فرصت های مختلف بر آن تاکید می ورزند. در جریان سفر پرحاشیه ظریف به نیویورک برای شرکت در نشست شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل، او در گفت وگو با شبکه تلویزیونی «ان بی سی نیوز» بار دیگر بر سیاست های تهاجمی و جنگ افروزانه ترامپ تاخت و فروش افسارگسیخته تسلیحات به کشورهای منطقه را عامل افزایش تنش ها ارزیابی کرد.

ترامپ به دلیل پیشینه تجاری توجه زیادی به درآمدهای حاصل از فروش جنگ افزارهای آمریکایی به شرکای خود دارد. چندی پیش خبرگزاری «رویترز» در این باره از افزایش حجم فروش تسلیحات آمریکا به کشورهای خارجی در سه ماهه اول سال جاری میلادی (۲۰۱۹) خبر داد که به بیش از ۴۴.۱۵ میلیارد دلار رسیده است. لازم به ذکر است که سال ۲۰۱۸ نیز حجم معاملات تسلیحاتی آمریکا افزایشی ۳۳ درصدی داشته بود.

همچنین «انستیتو پژوهش‌های صلح» (سیپری) مستقر در استکهلم نیز گزارشی از فروش جنگ افزارهای آمریکایی انتشار داد و تاکید کرد که آمریکا با فاصله چشمگیری در صدر کشورهای فروشنده تسلیحات در جهان قرار دارد. به گزارش این مؤسسه پژوهشی سوئدی، آمریکا در دوره پنج ساله منتهی به ۲۰۱۸ به تنهایی ۳۶ درصد از بازار فروش تسلیحات جهان را به خود اختصاص داده است.

در این میان برخی کشورهای عربی منطقه به ویژه عربستان نقش تعیین کننده‌ای در افزایش فروش تسلیحات آمریکایی داشته اند به طوری که ریاض با خرید ۱۲ درصد از جنگ افزارهای آمریکایی در صدر مشتریان واشنگتن قرار دارد. در دولت ترامپ بیش از پیش به عربستان سعودی و ضرورت فروش تسلیحات به آن تاکید شده است که نگاهی آماری به توافقات تسلیحاتی بین ریاض و واشنگتن این واقعیت را منعکس می‌کند.

ترامپ همان ماه‌های نخست ریاست جمهوری خود، عربستان را به عنوان نخستین مقصد سفر خارجی خود برگزید و در ماه مه ۲۰۱۷ با سفر به ریاض، قراردادی تسلیحاتی به ارزش ۴۶۰ میلیون دلار با آل سعود به امضا رساند؛ توافقی که ۱۱۰ میلیون دلار از آن اجرایی شده و ۳۵۰ میلیارد دلار دیگر نیز قرار است در یک دهه آینده وارد فاز عملیاتی شود. بر پایه برخی گزارش‌ها که حجم توافقات تسلیحاتی واشنگتن- ریاض بین سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۷ تنها ۹ میلیارد دلار برآورد می‌شد، اینک به صدها میلیارد دلار رسیده است.

جنون فروش تسلیحات و جنگ افزارهای آمریکایی از سوی ترامپ، نمایندگان کنگره حتی طیف جمهوریخواه آن را نیز نگران ساخته است. آنها در نهایت در دو مجلس سنا و نمایندگان فروش تسلیحات به سه کشور عربستان، امارات و اردن را ممنوع کردند اما مصوبه کنگره با سد وتوی ترامپ مواجه شد و رئیس جمهوری آمریکا در عمل نشان داد که در این تجارت هر نوع مانع افکنی نمایندگان کنگره را کنار خواهد زد.

دعوای ترامپ و کنگره بعد از آن بالا گرفت که چندی پیش برخی مقامات کاخ سفید همچون «مایک پمپئو» وزیر امور خارجه این کشور از امضای توافقنامه تسلیحاتی بین آمریکا با عربستان، امارات و اردن به ارزش بیش از هشت میلیارد دلار خبر دادند. کاخ سفید تنش های خاورمیانه و خلیج فارس را بهانه ای برای اعلام «شرایط اضطراری» دانسته تا توافقات تسلیحاتی میلیاردی خود را توجیه کند. این در حالی است که نمایندگان کنگره مسائلی چون بحران فرسایشی یمن، افزایش احتمال درگیری در خلیج فارس و نقض آشکار حقوق بشر از سوی برخی بازیگران منطقه همچون عربستان در موضوع قتل روزنامه نگار منتقد را از جمله دلایلی برای عدم فروش سلاح به این کشورها می دانند.

به باور ناظران ائتلاف سازی آمریکا در آب های خلیج فارس نیز در ادامه اجرایی سازی برنامه کاخ سفید به منظور افزایش تشنج در این پهنه آبی و متعاقب آن سرازیر شدن سلاح های آمریکایی به کشورهای این حوزه است. آمریکا در پی تشکیل ائتلافی متشکل از حدود 60 کشور جهان است اما تا کنون موفقیتی در این مسیر به دست نیاورده و بجز چند کشور محدود، دیگر بازیگران موثر جهان همچون آلمان، اسپانیا، فرانسه و غیره از آن روی برگردانده اند؛ ائتلافی که اگر چه طبق برنامه کاخ سفید مبنی بر اعمال تنگنا بر ایران پیش نرود اما تاکتیک خوبی برای افزایش و تداوم تنش ها و بسترساز فروش تسلیحات به بازیگران عبری- عربی منطقه است.