درآمد میلیون دلاری کشور از فروش نقشه‌های دریایی

هیدروگرافی(آبنگاری) یکی از علوم کاربردی است که به اندازه گیری و توصیف ویژگی‌های دریا و مناطق ساحلی می‌پردازد و تاکنون صدها چارت دریایی توسط سازمان نقشه برداری، تهیه و در اختیار بخش‌های فعال در عرصه دریانوردی قرار گرفته است که از این تعداد تاکنون ۴۹ چارت الکترونیک ناوبری نیز به صورت بین‌المللی منتشر شده است.

تهیه نقشه‌ها توسط کشتی ایران آبنگار یک شناور تحقیقاتی به طول ٣٤ متر است که مجهز به انواع دستگاه‌ها و تجهیزات هیدروگرافی، عمق سنجی و سایر دستگاه‌های پیشرفته مورد نیاز برای تهیه نقشه‌ها و چارت‌های دریایی است، انجام شد.

مدیر آبنگاری و امور جزر و مدی سازمان نقشه برداری کشور روز چهارشنبه در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا با بیان اینکه اولین نقشه دریایی در سال ۹۴ منتشر شد، گفت: اکنون ۴۹ چارت در سازمان نقشه برداری و مجموعا ۸۰ چارت در سازمان جغرافیای از خلیج فارس و دریایی عمان منتشر شده است. فروش چارت ها از قیمت ۱۲ دلار در سال ۹۴  آغاز و اکنون هر چارت دریایی ۱۵ دلار فروخته می شود که بالغ بر ۱ میلیون دلار درآمد کشور از فروش آنها است.

علی سلطان پور اظهار داشت: کشور ما عضو دو سازمان بین‌المللی دریانوردی ( آیمو) و هیدروگرافی آی اچ ا (IHO) است. کشورهایی که تجارت دریایی دارند موظفند از آب‌ها و آبراهه های کشور و آب‌هایی که تجارت دریایی دارند نقشه تهیه کنند که الزام جهانی است و موجب ایمنی آبراهه ها می شود تا ناوگان‌ها ایمنی تردد داشته باشند و از عمق آب زیر کشتی در هر لحظه مطلع باشند تا به راحتی در مسیر آب تردد کنند.

وی با بیان اینکه در صورت نبود نقشه‌ها شناورها با اطمینان از آبراهه ها عبور نمی کنند و کار سخت می شود، ادامه داد: همچنین ممکن است مسیرهای دیگری که بدون نقشه است را انتخاب کنند و به دلیل خطرات بیشتر موجود در مسیر، شرکت‌های بیمه حق بیمه بالاتری مطالبه کنند.

سلطان پور با بیان اینکه عمق دریا در نقشه‌ها برای کشتی‌ها بسیار مهم است، اظهار کرد: اکنون سازمان نقشه‌برداری ۴۹ چارت از آب‌های جنوب و شمال کشور منتشر کرده است که این چارت ها جایگزین نقشه های انگلیسی و روسی قدیمی شده اند. در سه سال اخیر بیش از ۲۰۰ هزار نسخه از این چارت ها به کشتی های خارجی به ارزش میلیون ها دلار فروخته شده است.                             

وی همچنین در خصوص نام گذاری عوارض دریایی( پستی و بلندی های موجود در دریا) ، تصریح کرد: نام اصلی عوارض که در مناطق استفاده می شود تغییر نمی کند اما نام های قدیمی مورد استفاده در گذشته که در طول زمان تغییر کرده جایگزین می شود. در اسامی تپه یا پشته زیر آب سعی می شود اسامی فارسی و اصیل تر را انتخاب کنیم و به ندرت در برخی مناطق عرب زبان از نام عربی استفاده می شود.

مدیر آبنگاری سازمان نقشه برداری تصریح کرد: برخلاف نقشه های خشکی ها که استاندارهای داخلی بر آن حاکم است؛ نقشه های دریایی با استاندارد جهانی تهیه می شوند و معمولا این پروسه ماه ها طول می کشد تا یک نقشه بتواند تاییدیه بین المللی (IHO) را بگیرد. پس از آن از طریق سایت جهانی منتشر و در دسترس تمامی کشورها قرار می‌گیرد و ناوگان ها می توانند به صورت اینترنتی از طریق سایت ((IHO با کریدیت کارت آنها را خریداری کنند و اسامی عوارض منعکس می شود.

سلطان پور اظهار داشت: درآمد فروش چارت ها پس از انقلاب به جز سه سال گذشته برای کشور انگلیس بوده زیرا تا پیش از انقلاب چارت‌های قدیمی متعلق به این کشور بوده است. در ایران هیدروگرافی وجود نداشته و این بخش در سال  ۶۲-۶۳ درسازمان نقشه برداری تاسیس شد.

مدیر آبنگاری سازمان نقشه برداری عنوان کرد: به عنوان مثال شناور برای تردد در خلیج فارس از نظر استاندارد باید مجموعه چارت‌های کوچک مقیاس و جنرال کستال، اپروچ هاربر و برتینگ (پهلوگیری) را داشته باشد. همچنین به نقشه های بزرگ برای رسیدن کشتی به بندر نیز نیاز دارد.

سلطان پور توضیح داد: نقشه های سازمان عموما نقشه‌های کستال (ساحلی) که یک در۱۰۰ هزار است که کل منطقه را پوشش می دهد. نقشه های اپروج (دسترسی) برای بنادر و در مقیاس یک در ۲۵ هزار است. همچنین هاربر (بندرگاه) مقیاس یک در ۱۰ هزار است.

وی تصریح کرد: به عنوان مثال اگر یک کشتی بخواهد از بندر شهید رجایی عبور کند نقشه های کستال، اپروج و هاربر را نیاز دارد. کشتی ابتدا کستال را بررسی می کند، زمانی نزدیک شدن به بندرگاه تنگه هرمز از اپروچ و برای ورود به داخل اسکله نقشه هاربر را استفاده می کند که با دقت بالا تر کشتی، عمق و موج شکن ها را بررسی کند. در نهایت استفاده از نقشه برتینگ است که سازمان در حال تهیه این نقشه است.

به گفته مدیر آبنگاری سازمان نقشه برداری به احتمال زیاد امسال نقشه برتینگ بوشهر و بندرگاه شهید رجایی منتشر می شود.

نامگذاری عوارض دریایی با اسامی اصیل ایرانی

سلطان پور اظهار داشت: بخش دریا نیز همانند خشکی دارای چارت یا نقشه است که بخشی از آن به نام‌گذاری عوارض بستر دریا مربوط می شود که اسامی و اطلاعات کامل در چارت های کاغذی یا الکترونیکی ثبت شود. همچنین با این اقدام حاکمیت کشور بر عوارض بستر دریا و زیر آب اعمال می شود.

وی ادامه داد: این اسامی از قبل در نقشه ها وجود داشته است که سازمان نقشه برداری آنها را با مراجعه به منطقه، آرشیوهای اطللاعاتی و ساکنین منطقه اسامی را استخراج کرد، این اقدامات از طریق زیر کمیته نام‌های عوارض دریایی دنبال می شود و بخش آبنگاری نیز با این کمیته همکاری می کند.

مدیر آبنگاری سازمان نقشه برداری تصریح کرد: منابع اطلاعاتی از عوامل مختلف مانند مردم و ارگان های محلی از جمله سازمان های شیلات، (NGO)، اعضای تعاونی‌ها، صیادها، فرمانداری، استانداری و شهرداری با همراهی آرشیوهای اطلاعاتی که از سال های گذشته موجود در سازمان نقشه برداری استفاده می شود، تا اسامی استخراج شود.

سلطان پور تصریح کرد: همچنین آوا نگاری عوارض دریایی (تلفظ) توسط متخصصین کمیته نام های اطلاعات جغرافیایی نوشته و تلفظ می شود تا در نقشه ها اعلام شود. در نظر گرفته شده تا اسامی فارسی و اصیل جایگزین برخی اسامی فعلی شود. زیرا با توجه به مسائل حقوقی موجود بین نواحی مرزی ایران و کشورهای حوزه های خلیج فارس بسیار حائز اهمیت است تا اسامی درست و قدیمی فارسی در نقشه ها استفاده شود.

وی توضیح داد: اکنون لیستی از عوارض دریایی استخراج شده که در آن اسامی پیشنهادی عوارض زیر بستر دریا از این اسامی استفاده می شود که در کمیته مطرح و پس از تصویب و بررسی تخصصی در چارت‌های دریایی منعکس می شود.

مدیر آبنگاری سازمان نقشه برداری عنوان کرد: عمده استفاده چارت های دریایی ناتیکال چارت نویگیشن ال چارت (چارت ناوبری دریایی) برای دریانوردی است که در گذشته کاغذی بوده و برای استفاده فرماندهی کشتی ها استفاده از آنها الزامی بوده تا در سیستم های ناوبری تعیین موقعیت کرده و مسیر خود را تعیین کنند اما پس از آن چارت ها در فرمت های مختلف رقومی شدند.

وی ادامه داد: اکنون در کشتی ها از چارت های الکترونیکی(ای ان سی) الکترونیک نویگیشنال چارت یا الکترونیک ناتیکال چارت  استفاده می شود، چارت های الکترونیکی روی دستگاهی به نام «اکتیس» در کشتی قابلیت نمایش دارند که چارت را با تمامی عوارض، اسامی و علائم کمک ناوبری نمایش می دهد تا کاپیتان بتواند مسیر خود را پیدا کند.

سلطان پور اضافه کرد: همچنین اطلاعات دیگری مانند رادار نیز می تواند روی آن اضافه شود تا تصمیم گیری برای کاپیتان راحت باشد. عمده استفاده نقشه های الکترونیکی برای دریانوردها است اما صنایع ساحلی و فراساحلی، توسعه بنادر، ماهیگیری، شیلات، معادن و منابع زیر زمینی نفت و گاز در جنوب و شمال کشور نیز مورد استفاده است.