کتاب تئاتر و سینما در قزوین اثر خوبی برای مشتاقان تاریخ قزوین و علاقمندان سینما و تئاتر استان است که بدانند برای اولین بار چه زمان و توسط چه کسانی نمایش در قزوین آغاز شد و نخستین هنرمندان سینما و تئاتر این استان چه افرادی بودند.
کارشناس اداره کل کتابخانه های عمومی استان قزوین در خصوص این کتاب گفت: تئاتر و سینما در قزوین از انتشارات سایه گستر قزوین است که موضوع آن شرح تاریخ نمایش، تئاتر و سینما در قزوین از دوره صفوی تا ابتدای پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی است.
ندا طاهرخانی افزود:در ابتدای این کتاب پیش از پرداختن به تاریخچه سینما و نمایش به نمایش در عصر صفوی پرداخته شده و نخستین بازی هایی که در قالب نمایش اجرا می شدند مورد توجه قرار گرفته است.
وی اضافه کرد: نمایش های اهل بازی، اهل زور، اهل سخن، گرگ بازی، معلق بازی، چوگان بازی، قوچ بازی- پرنده بازی، قپق اندازی، نمایش ها و بازی های میدانی و آتش بازی از جمله این بازی ها در عصر صفویه بوده اند.
در بخشی از این کتاب نوشته شده پایه گذار نمایش در قزوین به معنای امروزین انجمن پرورش بود و تا قبل از تشکیل انجمن پرورش، تلقی مردم قزوین از تئاتر، نمایش هایی سنتی همچون سیاه بازی، تقلید، مضحکه و روحوضی بود، اما انجمن پرورش برای اولین بار مردم را با تئاتر به مفهوم نوین و آنچه که امروز درغرب مرسوم است آشنا کرد.
انجمن پرورش، نمایش های خود را در سالن باغ لاله زار( محل فعلی شهرداری قزوین) به روی صحنه می برد.
اولین نمایشی که انجمن اجرا کرد، نمایش شرف قول اثر مولیر بود که مدتی قبل از آن، توسط انجمن فرهنگ در رشت اجرا شده بود.
انجمن در اجرای این نمایش، از همکاری هیات ارامنه بهره جست، اما از آن جا که مردم تا آن زمان با درام آشنایی نداشتند، این نمایش توفیقی نیافت و آن گونه که انتظار می رفت استقبال گرمی از آن نشد و همین مساله، گردانندگان انجمن را برای ادامه اجراهایی از این دست به تردید انداخت.
پس از مدتی، انجمن نمایش نادرشاه افشار اثر نریمان نریمانف را به روی صحنه برد که با استقبال بی نظیر مردم مواجه شد، در موفقیت این نمایش، بازی قوی و ماندگار سید یوسف خاکپور که اجرای نقش نادرشاه را بر عهده داشت، بی تاثیر نبود.
از آن جا که آرشیو منظمی از مطبوعات آن دوران در دست نیست، نمی توان آمار دقیقی از اجراهای انجمن پرورش ارایه داد. همین قدر می دانیم که انجمن در طول فعالیت های خود، چند نمایش را اجرا کرد که از آن میان، نمایش های شاه عباس و شجاع الدوله، نوشته گروه ادبی انجمن بود.
انجمن پرورش پس از به سلطنت رسیدن رضا شاه، همواره مورد سوء ظن نظمیه بود تا این که سرانجام پس از چهار سال فعالیت موثر، توسط نظمیه منحل شد و بعضی از اعضای برجسته آن تحت تعقیب قرار گرفتند و یا به زندان افتادند.
این کتاب در بخش هایی نیز به نمایش اعلانیه های مربوط به اجرای نمایش ها در قزوین طی دوران معاصر پرداخته است.
معرفی گروه های نمایش و هنرمندان تئاتر از جمله محمد علی ساربان ها، احمد میر فخرایی و فیروز ناپلئونی از دیگر بخش هایی از این کتاب است که می توان به آن اشاره کرد.
در این کتاب همچنین به نخستین نمایش فیلم صامت در فضای باز هم پرداخته شده که نوشته است سابقه نمایش فیلم در قزوین به سال 1307 خورشیدی باز می گردد.
این کتاب آنگونه که پیدا است نخستین پژوهش مستقل و گسترده درباره تاریخ تئاتر و سینما در قزوین است و یکی از ویژگی های مهم آن بهره مندی از مطبوعات کمیاب و قدیمی همچون رعد، نصیحت و بازپرس و استفاده از اسناد و عکس های منتشر نشده است.
در این بخش از کتاب نوشته است در شب یکشنبه هشت اردیبهشت سال 1307 به امر دکتر ابوالقاسم شیخ نماینده رییس بلدیه تهران در بلدیه قزوین، چند پرده فیلم صامت در سبزه میدان، مقابل عمارت کلاه فرنگی به نمایش درآمد و جمعیت چند هزار نفره ای را که تا آن روز هیچ گونه فیلمی مشاهده نکرده بودند به شگفتی واداشت.
درباره فیلم به نمایش درآمده و نام و موضوع آن، هیچ گونه اطلاعی در دست نیست.
این فیلم نخستین فیلمی بود که در قزوین به نمایش درآمد و مردم را با پدیده سینما آشنا کرد.
7388*3013
