به گزارش ایرنا ، آئین سنتی دمام زنی با پییشینه ای بیش از هفت دهه در شهرهای جنوب خوزستان برگزار می شود و این سنت از حدود چهل سال پیش تاکنون با حضور جوانان آبادانی مقیم گچساران در جاهای مختلف این شهرستان برپا می شود.
دمام زنی گچساران که در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است تداعی کننده صحنه کارزار سیدالشهدا (ع) و یارانش در واقعه عاشورا ، فضایی سرشار از حزن و اندوه در هیات های عزاداری ایجاد می کند.
دمام زنی به حرکات منظم دست ها و به صدا درآوردن نوای طبل ها و طنین صدای سنج گفته می شود.
دمام زنی برای باخبر کردن مردم از ماه محرم و صفر و دعوت عاشقان مکتب حسینی به روضه و مراسم عزاداری محرم نیز انجام می شود.
دربرخی از مناطق جنوبی ایران نوحه خوانی، نوازندگی سنج و دمام در ماه محرم و صفر اوج حزن و اندوه عاشقان حضرت ابا عبدالله حسین (ع) در استقبال از ماه محرم را روایت می کند.
کارشناسان آئین های مذهبی معتقدند که صدای شیپور معنای شیپور جنگ، صدای سنج، صدای بهم خوردن شمشیرها و صدای طبل، صدای سم اسبان را برای مخاطب تداعی می کند.
در آئین دمام زنی چند نفر با دست بر نوعی طبل می‌کوبند و تعدادی با نواختن سنج و شیپور، دمام زنان را همراهی می‌کنند.
برخی هیات ها تنها دمام زنی می‌کنند و برخی در ابتدای سوگواری دقایقی به دمام زنی می‌پردازند.
سنج و دمام و بوق (شیپور) هر سه از سازهای تشکیل دهنده این همنوازی است.
تعداد دمام زنان در یک مراسم در گچساران گاهی از ۷ نفر شروع و تا ۲ برابر یا بیشتر هم می‌رسد و می‌توان گفت که تعداد دمام زنان بستگی به توان و بضاعت حسینیه و دمام زنان دارد.
دیگر آئینهای سوگواری ماه محرم در گچساران
مراسم سوگواری ماه محرم در گچساران متشکل از هیات های عزاداری با زبان‌ها و گویش‌های لری، ترکی، عربی، اصفهانی و بهبهانی تجلی همبستگی اقوام ایرانی در عشق به سید الشهداء (ع) است.
آئین های در حال فراموشی
در گذشته‌های نه چندان دور مراسم استقبال از ماه محرم با آماده کردن علم، که از چوب درخت بلوط استفاده می‌شد و با پارچه‌های رنگارنگ و زنگوله‌هایی آغاز می‌شد.
این علم در دست یک فرد قرار می‌گرفت و با خواندن اشعار آئینی، حزن انگیز و حماسی شروع ماه محرم برای عموم اطلاع رسانی می‌شد.
عزاداری با نام کتل خوانی که یک خانم به عنوان مداح یا تک خوان روسری خود را که طول بسیار بلند داشت را به پشت شانه خود به نشانه عزا می‌انداخت و مداح اشعاری در وصف واقعه عاشورا موسوم به شروه خوانی می‌کرد.
ورود چاوشی خوانان به‌ویژه از استان خوزستان و اجرای آئین های پرده خوانی از دیگر آئین های سنتی مردم گچساران است که تاحدی به فراموشی سپرده شده است.
سینه زنی سنتی گچساران به شکل حلقه‌ای انجام می‌شود.
آئینهای رایج ماه محرم در گچساران
گهواره حضرت علی اصغر (ع) یکی از زیباترین آئینهای سنتی مردم گچساران است که عزاداری با نام کتل خوانی که در آن یک خانم به‌عنوان مداح یا تک خوان یک گهواره با چوب درست کرده و آن را با پارچه‌های زیبا و رنگارنگ تزیین می‌کند.
این آئین که در قالب هیات علی اصغر (ع) به‌صورت منسجم اجرا می‌شود زنان با تکان دادن گهواره طلب حاجت می‌کنند.
۱۶۰هیات مذهبی فعال سوگواری های ماه محرم را در شهرستان گچساران انجام می دهند.۲۰۰ مداح و شاعر آئینی ایام محرم در مساجد و هیات های مذهبی این شهرستان فعالیت می‌کنند.
۵۰ روحانی و مبلغ به‌منظور ترویج فرهنگ عاشورائی در ایام محرم در مساجد این شهرستان فعالیت دارند.
تعزیه خوانی، نشست‌های روشنگری، برگزاری آئین شیرخوارگان حسینی، ترویج فرهنگ امر به معروف و نهی از منکر و برگزاری اجتماعات بزرگ عزاداری از برنامه‌های فرهنگی هنری این ایام در شهرستان گچساران است.
شهرستان گچساران ۱۲۶ هزار نفری گچساران در جنوب غربی کهگیلویه و بویراحمد و در نزدیکی استان خوزستان قرار دارد.
۸۱۴۳/۱۶۶۲
نظر شما