حاجی میرزایی پانزدهمین سکاندار آموزش و پرورش شد

نمایندگان مجلس شورای اسلامی امروز صلاحیت محسن حاجی میرزایی وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش را بررسی کردند که پس از این بررسی ها، برای پانزدهمین بار سکان وزارت آموزش و پرورش به وی سپرده شد.

پس از بررسی صلاحیت وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش و گرفتن رای اعتماد، نمایندگان با  ۲۰۰ رای موافق، ۴۸ رای مخالف و هفت رای ممتنع از میان  ۲۵۵ رای ماخوذه وی را به عنوان پانزدهمین وزیر آموزش و پرورش پس از پیروزی انقلاب اسلامی انتخاب کردند.

حاجی میرزایی اولویت نخست خود پس از کسب رای اعتماد نمایندگان مجلس شورای اسلامی را رسیدگی به ۱۶ هزار میلیارد تومان کسری بودجه این وزارتخانه عنوان کرده است و گفت:  البته پرداخت بخشی از این کسری که مربوط به بازنشستگان است، آغاز شده و امیدواریم به زودی تکمیل شود. ضمن اینکه پرداخت مطالبات مربوط به نیروهای حق‌التدریس و برخی از کارمندان نیز در دستور کار قرار دارد.

وی با اشاره به کمبود ۱۰۰ هزار معلم در آستانه‌ آغاز سال تحصیلی افزود: هماهنگی‌های لازم برای شروع سال تحصیلی انجام شده است و امیدواریم بتوانیم مهرماه باشکوهی را آغاز کنیم. دومین کار آمادگی برگزاری مهرماه و آغاز سال تحصیلی جدید است. در این موضوع هم تامین نیازهای لازم برای انجام این مهم جزو مهمترین اقدامات من پس از انتخاب از سوی نمایندگان خواهد بود.

وزیرآموزش و پروش خاطرنشان کرد: مسائل این وزارتخانه بسیار مزمن و پیچیده است که به صورت مستمر در طول دوره‌ها ادامه پیدا کرده است. این در حالی‌ است که آموزش و پرورش درهمه سال‌های گذشته، بیش از ۱۰۰ درصد اعتبارات خود را دریافت کرده است، اما همچنان با کسری بودجه مواجه است. تلاش خواهیم کرد که این کسری به نحو احسن و به صورت ساختاری برطرف شود.

وی همچنین معتقد است، مدرسه باید کانون تبادل آگاهی و مهارت باشد و محل یادگیری محلی. مدارس بدون دیوار باید نبض حیات در هر محله را به دست گیرند. باید از کانون پرورش فکری در مدارس برای ایجاد نشاط، سرگرمی و آموزش مهارت‌های زندگی، مهارت‌های یادگیری و  مهارت حل مساله استفاده فعال شود.

حاجی میرزایی گفت: تمام تلاش خودم را خواهم کرد تا در این دو سال چند اقدام موثر برای  معیشت معلمان را به سرانجام برسانم که همگی در  قانون خاص فرهنگیان تجمیع خواهد شد تا فرهنگیان برای اولین بار قانونی ویژه داشته باشند. همچنین در آستانه ورود به قرن جدید شمسی، ضرورت دارد به بازنگری در تعریف مولفه‌های  آموزش باکیفیت بپردازیم، به شکلی که ناظر به نیازهای بازار کار در ۲ دهه آینده باشد؛ زمانی که به گفته اقتصاددانان دیگر نفتی برای صادرات نخواهیم داشت.

وی خطرنشان کرد: اکنون یکی از مهمترین اهداف هر فردی که درآموزش و پرورش مسئولیت می‌پذیرد اجرای سند تحول بنیادین است. برای اجرایی شدن این سند باید برنامه ریزی دقیقی انجام شود و اجرای آن نیازمند تمهیداتی است که جز از طریق مشارکت همه بخش‌ها و سازمان‌های دیگر امکان‌پذیر نخواهد بود. سند تحول بنیادین زمانی می تواند اجرایی شود که در ابتدا تبدیل به یک گفتمان در درون آموزش و پرورش شده و بعد به موضوعی برای گفت و گوی اجتماعی مبدل شود.

محسن حاجی میرزایی وزیر پیشنهادی وزارت آموزش‌ و پرورش متولد ۱۳۳۸ در شهر قم  دارای مدرک کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی است. وی همچنین موفق به کسب مدرک کارشناسی ارشد مدیریت دولتی در سال ۱۳۷۸ و لیسانس علوم اجتماعی دانشگاه تهران در سال ۱۳۶۹ با رتبه ممتاز شد.  

 در سوابق اجرایی حاجی میرزایی می توان به دبیر هیات دولت از سال ۱۳۹۲ تاکنون،   رئیس کمیسیون اصلاح الگوی مصرف در سال های ۱۳۸۸ – ۱۳۹۲،   رئیس مرکز ملی بهره‌وری ایران ۱۳۸۵ – ۱۳۸۹ و مشاور و مدیرکل دفتر امور مدیران ارشد دفتر رئیس‌جمهوری در سال های ۱۳۸۱ – ۱۳۸۵ اشاره کرد.

حاجی میرزایی همچنین دبیر کمیسیون بررسی و اعطای نشان‌های دولتی دفتر رئیس‌جمهوری در سال های ۱۳۸۱ تا ۱۳۸۵ بود. وی در سال های ۷۸ تا ۸۱ نیز قائم‌مقام سازمان نهضت سوادآموزی و در سال ۱۳۷۸ مشاور وزیروقت آموزش‌وپرورش بود.  

معاون بررسی‌های هیات دولت نهاد ریاست جمهوری در  ۱۳۷۷ – ۱۳۷۸،  قائم‌مقام سازمان نهضت سوادآموزی ۱۳۷۲ – ۱۳۷۷،  معاون آموزش سازمان نهضت سوادآموزی ۱۳۶۹ -۱۳۷۲،  معاون اداری مالی سازمان نهضت سوادآموزی ۱۳۶۲ – ۱۳۶۹ و مدیر استان‌های آذربایجان شرقی و تهران سازمان نهضت سوادآموزی ۱۳۵۹ – ۱۳۶۲ از دیگر سوابق اجرایی این وزیر پیشنهادی است.  

تدریس دروس جامعه‌شناسی آموزش‌وپرورش، مبانی مدیریت و برنامه‌ریزی، مبانی جامعه‌شناسی، تغییر اجتماعی، کاربرد جمعیت، مدیریت آموزشی، ساختار سازمانی و اصول مدیریت، مهارت‌های ارتباط مؤثر، مبانی مدیریت اسلامی، اخلاق مدیریت، مدیریت راهبردی فرهنگی در مراکز آموزش عالی نیز از سوابق آموزشی وی است.  

عضویت در مجامع، شوراها و کارگروه‌های تخصصی،  کمیسیون تدوین برنامه پنج ساله دوم و سوم وزارت آموزش‌وپرورش، شورای مشورتی بهره‌وری و زیرمجموعه کارگروه تحول اقتصادی، رئیس شورای حکام سازمان بهره‌وری آسیا APO در سال ۲۰۰۸، عضو شورای عالی پشتیبانی سوادآموزی، شورای مرکزی نهضت سوادآموزی،   نایب‌رئیس شورای حکام سازمان بهره‌وری آسیا APO در سال ۲۰۰۷،   نماینده دولت جمهوری اسلامی ایران در سازمان بهره‌وری آسیا APO، رئیس هیات نمایندگی ایران در اجلاس رؤسای سازمان‌های بهره‌وری آسیا در سال‌های ۲۰۰۵ بالی اندونزی، ۲۰۰۶ هانوی- ویتنام، ۲۰۰۷ سیم ریپ- کامبوج، ۲۰۰۸ مانیل- فیلیپین و  هیئت‌رئیسه سازمان مدیریت برنامه‌ریزی کشور در سال ۱۳۸۵ – ۱۳۸۹ از عضویت‌های این وزیر پیشنهادی است.  

همچنین عضو هیات‌ مدیره بهره‌وری ایران از سال ۱۳۸۶، عضو شورای مشاوران دیوان محاسبات کشور،  دبیر کمیسیون اعطای نشان‌های دولتی، عضو شورای عالی اداری، رئیس کمیسیون اصلاح الگوی مصرف شورای عالی انقلاب فرهنگی، عضو کمیسیون سبک زندگی در دبیرخانه شورای انقلاب فرهنگی، عضو هیات‌امنای ستاد اقامه نماز کشور (تاکنون ۳ دوره) از دیگر سوابق کاری حاجی میرزایی است.  

دریافت سه جایزه بین‌المللی از سازمان فرهنگی ملل متحد یونسکو، طراحی، مدیریت و اجرای تلفیق سواد با مهارت های اساسی زندگی و ساماندهی مراکز یادگیری محلی به‌ عنوان مراکز عرضه و تقاضای آموزش‌های کاربردی ویژه بزرگسالان و مدیریت تولید بیش از ۱۰۰ عنوان کتاب در این حوزه، مدیریت اجرایی طرح‌های کاهش شدید میزان بی‌سوادی در کشور و تبعیض‌های منطقه‌ای (استان‌های مختلف، شهر و روستا) و جنسی در آموزش‌ و پرورش از فعالیت‌های این وزیر پیشنهادی است.  

همچنین مدیریت تولید سند برنامه جامع اقامه نماز در آموزش‌وپرورش، تدوین و اجرای برنامه اصلاح آیین‌نامه‌های هیات دولت باهدف افزایش اثربخشی و کارایی هیئت‌وزیران،   طراحی و عملیاتی کردن بانک اطلاعات مدیران ارشد کشور، تهیه برنامه راهبردی ارتقای بهره‌وری کشور و مدیریت بسته جامع بهره‌وری درمجموع طرح‌های تحول اقتصادی نیز از دیگر فعالیت‌های حاجی میرزایی است.

رئیس جمهوری دوشنبه گذشته در نامه ای به رئیس مجلس شورای اسلامی "محسن حاجی میرزایی" و "علی اصغر مونسان" را به ترتیب به عنوان وزیران پیشنهادی آموزش و پرورش و میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به مجلس شورای اسلامی معرفی کرد.

در پی استعفای سید محمد بطحایی وزیر آموزش و پرورش در خردادماه و پذیرش استعفای وی توسط رئیس جمهوری، سید جواد حسینی در سه ماه گذشته سرپرستی وزارت آموزش و پرورش را با حکم دکتر روحانی برعهده داشت.

۱۴ وزیر دیگر آموزش و پرورش چه کسانی بودند

اولین فردی که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و از آبان سال ۱۳۵۷ تا بهمن ۱۳۵۸ بر مسند وزارت آموزش و پرورش تکیه زد «غلامحسین شکوهی» بود وی که با عنوان پدر علم تعلیم و تربیت ایران شناخته می‌شود از مدرسان قدیمی تعلیم و تربیت و نیز وزیر آموزش و پرورش دولت موقت مهندس بازرگان بود. شکوهی در ۴ تیر ۱۳۰۵ شمسی در شهر خوسف از توابع شهرستان بیرجند متولد شد و در طول سال‌ها حیات خود همواره به فعالیت‌های علمی مشغول بود. شکوهی نزدیک به ۶۰ سال در تعلیم و تربیت و امور پژوهشی فعالیت کرد که همین موضوع سبب شد تا به وی لقب چهره ماندگار تعلیم و تربیت ایران را بدهند. وی لیسانس خود را در رشته آموزش و پرورش ابتدایی اخذ کرد. شکوهی در ۱۳۴۱ خورشیدی دکتری خود را در رشته تعلیم و تربیت اخذ از دانشگاه سویس اخذ و پس از بازگشت به ایران، در وزارت آموزش و پرورش مشغول به خدمت شد و همزمان در دانشسرای عالی تهران به تدریس پرداخت. غلامحسین شکوهی پس از پیروزی انقلاب نخستین وزیرآموزش و پرورش در کابینه دولت موقت بود و از نیک نام ترین و بی حاشیه ترین مردان کابینه شناخته می‌شود.

فعالیت او در کمتر از ۱۰ ماه تصدی بر کرسی وزارت آموزش و پرورش، کوتاه‌تر از آن بود که برنامه خاصی برای اداره آموزش و پرورش دنبال شود. وی مدتی ریاست دانشکده علوم تربیتی دانشگاه تهران را برعهده داشت اما به علت ناراحتی ریوی به بیرجند زادگاهش بازگشت و به فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی خود ادامه داد و در ۱۳۷۹ با درجه استادی بازنشسته شد. بیش از چند جلد کتاب با بیش از ۲۰ تجدید چاپ و ۶۰ مقاله در نشریات علمی داخلی و خارجی از وی منتشر شده است.

** محمدعلی رجایی (۱۳۵۸ تا ۱۳۵۹)

محمدعلی رجایی متولد ۱۳۱۲ خورشیدی در شهر قزوین است و با اخذ مدرک دیپلم به تهران آمد و در دانشسرای عالی تربیت بدنی معلم به تحصیل پرداخت و سپس به دانشسرای عالی رفت. پس از آن به استخدام آموزش و پرورش درآمد. رجایی در ۱۳۵۸ خورشیدی و در دولت بازرگان، مدتی را به عنوان سرپرست موقت وزارت آموزش و پرورش و سپس کفیل وزارت آموزش و پرورش در آمد و پس از استعفای بازرگان و پایان کار دولت موقت به حکم شورای انقلاب در ۱۳۵۸ با سمت وزیر در صدر آموزش و پرورش قرار گرفت.

نخستین اقدام او در صدر این وزارتخانه، دولتی کردن مدارس ملی و یک شکل کردن آموزش و پرورش بود. وی به عنوان دومین وزیر آموزش و پرورش مشغول به فعالیت شد و نقش بنیادی در تحقق انقلاب فرهنگی و به ثمر رسیدن اهداف آموزش و پرورش نظام جمهوری اسلامی داشت. یکنواخت کردن تمام مدارس و رفع تبعیض از آنها، تغییر نظام آموزشی، تغییر محتوای کتاب‌های درسی، تغیر روابط دانش آموز و معلم، تعمیم امکانات و تجهیزات آموزشی برای تمام اقشار جامعه، توجه به عشق و علاقه به شغل معلمی به جای استفاده از دانشجویان بورسیه در انتخابات معلمان از مهمترین اقدام‌های رجایی در دوران وزارتش است. سرانجام رجایی پس از ۹ ماه فعالیت در وزرات آموزش و پرورش به نمایندگی مردم تهران در مجلس شورای اسلامی انتخاب شد.

** محمدجواد باهنر (۱۳۵۹ تا ۱۳۶۰)

محمدجواد باهنر متولد ۱۳۱۲ در شهر کرمان است. او در ۱۳۳۲ خورشیدی وارد حوزه علمیه قم شد و در همین سال بود که دیپلم کامل متوسطه را نیز اخذ کرد. وی در کنار تدریس به تالیف کتب درسی پرداخت و حدود ۳۰ کتاب و جزوه تعلیمات دینی را برای تدریس از دوره ابتدایی تا دانشگاه تالیف کرد، همچنین همزمان فعالیت‌های اجتماعی خود را نیز ادامه داد و در تشکیل دفتر نشر فرهنگ اسلامی، کانون توحید و مدرسه رفاه نقش موثری داشت.

با انتخاب محمدعلی رجایی به ریاست جمهوری وی باهنر را برای پست وزارت آموزش و پرورش در کابینه انتخاب کرد. باهنر از ۱۳۵۹ خورشیدی در وزارت آموزش و پرورش حضور یافت و پس از انتخاب به سمت وزارت آموزش و پرورش سیاست‌های کلی این وزارتخانه را چنین اعلام کرد: «تعمیم امکانات آموزشی کشور به ویژه در روستاها تا این نابرابری موجود میان شهر و روستا از بین برود. نحوه توزیع مدارس باید به طور عادلانه برنامه ریزی و عمل شود تا تفاوت بسیار زیادی که در مدارس جنوب شهر و شمال شهر موجود است مرتفع شود. آموزش و پرورش باید محتوای فرهنگی و بار ایدئولوژی اسلامی بگیرد و دارای اهداف مشخصی باشد. اهمیت تربیت معلم، در این باره باید به ایجاد دوره‌های غنی و پربارتر بپردازیم.» سر انجام باهنر به همراه رجایی در انفجار ۸ شهریور ۱۳۶۰ خورشیدی در دفتر نخست‌وزیری شهید شد.

** علی اکبر پرورش (۱۳۶۰ تا ۱۳۶۴)

علی اکبر پرورش زاده اصفهان در ۱۳۲۱ است و تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در همان شهر به پایان رساند. پرورش در دوران نوجوانی و آشنایی با دکتر بهشتی جذب فعالیت‌های مذهبی و سیاسی شد و نخستین بار در ۱۳۴۳ خورشیدی به دلیل فعالیت‌های سیاسی بر ضد رژیم دستگیر شد. مدرک فوق لیسانس خود را در دانشسرای عالی تهران در رشته کارآموزی دبیری دریافت کرد. بعد از محمدجواد باهنر به عنوان وزیر آموزش و پرورش انتخاب شد. مشکلات ساختاری آموزش و پرورش و کسری بودجه همیشگی این وزارتخانه و زمزمه‌های مشکلات معیشتی معلمان از جمله معضل‌های آموزش و پرورش در این دوره بود به گونه‌ای که در این دوره جذب معلمان حق التدریس به خاطر افزایش جمعیت و کمبود معلمان رسمی شدت گرفت.

پرورش ساماندهی آموزش و پرورش را در دستور کار خود قرار داد و تلاش کرد با آرام شدن اوضاع سیاسی که همزمان با شدت گرفتن جنگ تحمیلی بود، مجموعه آموزش و پرورش را دور از هیاهوی جنگ نگه دارد. نکته مهم در کارنامه وزارت پرورش آن بود که او برخلاف وزرای دیگر که با رای اعتماد متزلزل مسوولیت هدایت این وزارتخانه را برعهده گرفتند، با رای محکم‌تری نسبت به بقیه وزیر شد و کمتر از وزرای دیگر مشکلات ساختاری آموزش و پرورش دامنگیر وی شد. رای منفی مجلس به پرورش هیچ گاه از ۱۴ رای بیشتر نشد. اما وزارتخانه پرورش آرام تر از آن بود که این مشکلات به چشم بیایند.

با این حال میرحسین موسوی ترجیح داد تا در کابینه دوم از وی استفاده نکند و فرد دیگری را در صدر این وزارتخانه قرار دهد. نمایندگی در مجلس خبرگان قانون اساسی، عضویت در شورای عالی دفاع، قائم مقام دبیرکل حزب جمهوری اسلامی، عضویت در شورای مرکزی حزب موتلفه اسلامی، نمایندگی در مجلس شورای اسلامی در دوره‌های اول، دوره سوم و چهارم و عضو هیات رییسه از جمله مسوولیت‌ها و اقدام‌های اجرایی پرورش محسوب می‌شود. علی اکبر پرورش پس از چند سال رنج از بیماری در ۱۳۹۲ خورشیدی درگذشت.

** سید کاظم اکرمی (۱۳۶۴ تا ۱۳۶۸)

سید کاظم اکرمی در ۱۳۱۹ در شهر همدان متولد شد. وی در دانشسرای عالی تهران در رشته روانشناسی موفق به اخذ درجه لیسانس شد و دوره فوق لیسانس خود را در رشته مشاوره به پایان رساند. اکرمی در فاصله ۵۷ تا ۵۹ مدیر کل آموزش و پرورش استان همدان بود و با تشکیل مجلس خبرگان به عنوان نماینده مردم همدان به این مجلس راه یافت. اکرمی جایگزین پرورش در کابینه دوم موسوی بود که با رای مجلس به عنوان وزیر آموزش و پرورش انتخاب شد. وی در باره انتخابش به سمت وزارت آموزش و پرورش می‌گوید: «بنده از سال ۱۳۶۳ تا ۱۳۶۷ مسئول آموزش و پرورش کشور بودم. در آن زمان جنگ در جریان بود و تمام هم و غم دولت آن بود که جنگ را با پیروزی به پایان برساند. برخی در همان زمان به بنده انتقاد کردند که چرا وزارت را در این شرایط که امکانات نیست و جنگ است پذیرفته‌ام؟ اما بنده با توجه به سال‌ها مبارزه برای تغییر رژیم و تایید مرحوم دکتر سحابی برای مدیریتم در اداره کل آموزش و پرورش استان همدان، وزارت را پذیرفتم.» تقویت ساختاری وزارت آموزش در دوران جنگ تحمیلی در دستور کار اکرمی قرار گرفت.

بزرگ شدن مجموعه آموزش و پرورش، جذب معلمان، کلنگ زنی ساخت مدارس و… از جمله اقدام‌هایی بود که در دوره وزارت اکرمی انجام شد. در دوره وزارت او تغییرات محتوایی خاصی، نه در ساختار و نه الگوهای آموزشی و پرورشی در دوره اکرمی مشاهده نشد. اما به هر حال با شدت گرفتن حملات موشکی عراق در سال‌های پایانی جنگ، تعطیلی سراسری مدارس یکی از بزرگ‌ترین بحران‌های آموزش و پرورش در طول تاریخ را رقم زد. تدبیر دولت با جایگزینی امکان آموزش از راه دور و از طریق تلویزیون، آموزش و پرورش ایران را از تعطیلی یک ساله نجات داد و سبب شد به هر شکلی شده روند آموزش عمومی کشور بدون وقفه ادامه یابد.

** محمد علی نجفی (۱۳۶۸ تا ۱۳۷۶)

محمدعلی نجفی در سال ۱۳۳۰ در تهران به دنیا آمد، او دانش‌آموخته کارشناسی ریاضی از دانشگاه صنعتی شریف و و دکتری خود را در رشته ریاضی از دانشگاه MIT دریافت کرد. عضو شورای عالی میراث فرهنگی و گردشگری و عضو شورای سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی جمهوری اسلامی ایران، شهردار تهران، مدرس دانشگاه، مشاور امور اقتصادی رییس جمهور از جمله فعالیت‌های وی به شمار می‌رود. وی فعالیت سیاسی خود را از سال ۱۳۵۹ در جایگاه ریاست دانشگاه صنعتی اصفهان آغاز کرد. در فاصله سال‌های ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۳ در جایگاه وزارت علوم فعالیت کرد و از ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۶ وزارت آموزش و پرورش را در کابینه آیت الله هاشمی رفسنجانی برعهده داشت.

او توانست در طول این مدت برخی تغییرات ساختاری و محتوایی را در بدنه این وزارتخانه اعمال کند. وی همزمان تلاش کرد تا با تشکیل مدارس غیرانتفاعی بخشی از حجم ساختار بزرگ و کم تحرک آموزش و پرورش بکاهد و از طرفی دیگر با واگذاری امور اجرایی به مدارس، آموزش و پرورش را کوچک‌تر کند. نجفی با تغییر الگوی قدیمی آموزشی از نظام قدیم به نظام جدید تلاش کرد آموزش عمومی و آمادگی برای آموزش عالی را به دو بخش مجزای از هم تبدیل کند. تسهیل روند گزینش‌های آموزش و پرورش که سال‌ها جزو سختگیرانه ترین گزینش‌های دولتی بود، از دیگر اقدام‌های نجفی به شمار می‌رفت. او تلاش کرد با سخت کردن شرایط انتقال و استخدام معلمان، با استفاده از معیارهای تحصیلات عالی، بدنه آموزش و پرورش را اصلاح، تقویت و مدیریت کند. نجفی با پشتوانه علمی و تجربه مدیریتی خود آموزش و پرورش ایران را متحول کرد.

** حسین مظفر (۱۳۷۶ تا ۱۳۸۰)

حسین مظفر متولد ۱۳۳۱ و در پاکدشت به دنیا آمد. با شروع جنگ تحمیلی با توجه به مسوولیت‌ها دیگری که در آموزش و پرورش داشته به جبهه رفت. وی دارای مدرک تحصیلی دکتری تخصصی در رشته برنامه ریزی و خط مشی گذاری است. وی وزیر آموزش و پرورش در دولت هفتم واصلاحات بود. مظفر در دوران وزارتش دست به اعمال برخی تغییرات جزیی در الگوی آموزشی نظام جدید که برای کاهش فشارهای اطراف صورت می‌گرفت زد و عملاً خط خاصی را در آموزش و پرورش پی نگرفت.

او ترجیح داد به جای آنکه در راستای جهت برنامه‌ای که در دوره‌های قبل برای اصلاح و تقویت ساختار آموزش و پرورش پیش بینی شده بود، حرکت کند وزارت آموزش و پرورش را در این چهار سال آرام نگه دارد. به اعتقاد بسیاری از کارشناسان مسائل آموزشی دوره وزارت مظفر یکی از بی حاشیه ترین دوره‌های وزارت آموزش و پرورش بعد از انقلاب اسلامی ایران بود. مظفر پس از خروج از آموزش و پرورش به حزب آبادگران پیوست. او عضو در مجمع تشخیص مصلحت نظام و نمایندگی مردم تهران در مجلس شورای اسلامی در دوره هفتم بود.

** مرتضی حاجی (۱۳۸۰ تا ۱۳۸۴)

مرتضی حاجی متولد ۱۳۲۷ تهران و دارای مدرک تحصیلی کارشناسی ریاضی است وی از ۱۳۷۶ خورشیدی عهده دار سمت وزارت تعاون بود و در دولت دوم خاتمی نیز وزیر آموزش و پرورش شد. حاجی در ابتدای مسیر خویش خواستار اصلاح و تقویت ساختار آموزش و پرورش شد. وی تلاش کرد تا با تسهیل واگذاری اداره امور مدارس از آموزش و پرورش به خود معلمان، ساختار این وزارتخانه را کوچک کند و از طرفی دیگر تلاش کرد با حذف معاونت پرورشی از این وزارتخانه اصلاحات ساختاری را پی بگیرد.

اختلاف نظر سیاسی دولت با جریان مقابل که در دوره هفتم اکثریت مجلس را به دست گرفته بودند، مشکلات زیادی را برای روند اصلاحات در آموزش و پرورش به وجود آورد. رکورد مخالفت‌ها با وزارت وی، در میان وزرای سابق و سایر وزرای کابینه دولت خاتمی، قابل توجه بود. حاجی چندین بار تا مرز استیضاح هم پیش رفت، اما توضیحات قانع کننده درباره اصلاحات وی هر بار او را از خطر کسب رای عدم اعتماد مجلس نجات داد. استانداری استان مازندران، قائم مقام وزیر صنایع سنگین معاون وزیر ارشاد، ریاست سازمان قندوشکر، مدیرعامل روزنامه همشهری و وزیر تعاون، وزیر آموزش و پرورش و مدیر عامل کانون جهانگردی و اتومبیلرانی از جمله فعالیت‌های اجرایی حاجی به شمار می‌روند.

** محمود فرشیدی (۱۳۸۴ تا ۱۳۸۶)

محمود فرشیدی در ۱۳۳۰، در شهر مشهد به دنیا آمد. وی در ۱۳۴۸ در رشته مهندسی شیمی از دانشگاه شیراز پذیرفته شد. وی وزارت آموزش و پرورش در دولت نهم را پذیرفت و شعار «مدرسه زندگی» را با هدف اصلی تحول بنیادین بر مبنای نگاه رهبر فرزانه انقلاب برگزید. با انتخاب فرشیدی برای وزارت آموزش و پرورش حاشیه‌های بسیاری به وجود آمد. بالا گرفتن اعتراض معلمان که به اعتصاب و تحصن عمومی در سال ۸۵ منجر شد، فرشیدی را در موقعیت پیچیده‌ای گذاشت و از طرفی دیگر حواشی اقدام‌های عجیبی چون طرح سوالات توهین آمیز نسبت به پیامبر (ص) در یکی از آزمون‌های این وزارتخانه انتقادات بسیاری را علیه او برانگیخت.

احیای معاونت پرورشی از یک طرف و توقف روند مشارکت بخش‌های غیردولتی در اداره مدارس از جمله اقدام‌های شاخص وی در آموزش و پرورش بود. فرشیدی یک بار تا مرز استیضاح پیش رفت اما توانست با کمک محمود احمدی نژاد، از استیضاحی که به خاطر حواشی صورت گرفته بود رای اعتماد بگیرد. فرشیدی به فاصله کوتاهی پس از استیضاح از طرف محمود احمدی نژاد برکنار شد. هرگز مشخص نشد به چه دلیلی احمدی نژاد به یکباره تصمیم گرفت فرشیدی را از قطار دولت نهم پیاده کند.

* * علیرضا علی احمدی جشفقانی (۱۳۸۶ تا ۱۳۸۸)

علیرضا علی احمدی در ۱۳۱۸ در شهر نایین اصفهان متولد شد و مدرک دکتری خود را در مدیریت تولید از دانشگاه تربیت مدرس کسب کرد. وی پس از برکناری فرشیدی مسوولیت وزارتخانه که چند وقتی بی وزیر مانده بود را عهده دار شد. احمدی نژاد «علی احمدی» را از دانشگاه پیام نور فراخواند تا بر کرسی دهمین وزیر آموزش و پرورش بعد از انقلاب تکیه زند. او در دوران وزارتش از جداسازی کتب درسی و دختران و پسران و ساخت اندرونی در مدارس دخترانه سخن می‌گفت، از طرفی دیگر مقابل فشارها برای استخدام حق التدریسی ها به بهانه جلوگیری از بزرگ شدن ساختار ایستادگی می‌کرد.

دوره کوتاه وزارت علی احمدی همواره با چاشنی جدل‌ها و درگیری‌های سیاسی و غیرسیاسی با مجلس همراه بود. مقاومت وی برای اجرای قانون حذف کنکور یکی از اقدامات اساسی او در مقابل مجلس بود که حتی او را چندین بار تا مرز استیضاح پیش برد. عضویت در هیات امنای سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران٬ عضو گروه اقتصادی معاونت بررسی‌های بیت رهبری٬ عضو شورای گسترش آموزش عالی کشور٬ عضو حقوقی شورای عالی انقلاب فرهنگی٬ عضو حقوقی فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران و مشاور برنامه ریزی شورای اسلامی شهر تهران و… از جمله اقدام‌های اجرای وی به شمار می‌رود.

** حمیدرضا حاجی بابایی (۱۳۸۸ تا ۱۳۹۲)

حاجی بابایی متولد شهر همدان در تاریخ ۱۳۳۸ است و دکتری الهیات و معارف را از دانشگاه آزاد اسلامی تهران اخذ کرد. وی در دولت دوم محمود احمدی نژدا به عنوان وزیر آموزش و پرورش به مجلس شورای اسلامی معرفی شد. آتش سوزی مدرسه‌ای در روستای شین آباد پیرانشهر و سوختن ۲۸ دانش‌آموز با جراحت‌های شدید ناشی از آتش گرفتگی از بخاری از بحران‌های دوره وزارت حاجی بابایی محسوب می‌شود، این آتش سرانجام دامن وزیر را گرفت تا جایی که تعدادی از نمایندگان مجلس طرحی را امضا کردند و خواهان استیضاح حاجی‌بابایی وزیر آموزش و پرورش شدند.

در دوره وزارت حاجی بابایی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش اجرایی شد و اجرای این سند با انتقاداتی نیز همراه بود. به اعتقاد کارشناسان آموزش و پرورش در مسیر تحول با شتاب بسیاری شروع به حرکت کرد و به نوعی دچار شتاب زدگی شد. رونمایی از برنامه درسی ملی و تلاش برای اجرای نظام ۳.۳.۶ و تعطیلی پنج شنبه‌های مدارس از جمله اقدام‌های حاجی بابایی بود که انتقادات بسیاری را با خود به همراه داشت.

** علی اصغر فانی (۱۳۹۲ تا ۱۳۹۵)

علی‌اصغر فانی متولد ۱۳۳۳ در شهر تهران است و مدرک دیپلم ریاضی خود را از دبیرستان دکتر هشترودی تهران اخذ کرده و مدرک لیسانس و فوق‌لیسانس مهندسی راه و ساختمان را از دانشکده فنی دانشگاه تهران دریافت کرده همچنین دانش‌آموخته دوره دکتری رشته مدیریت دولتی از دانشگاه تربیت مدرس بود.

وی معاون آموزشی اداره آموزش و پرورش منطقه ۱۶، رییس اداره آموزش و پرورش منطقه ۶، مدیرکل آموزش و پرورش کردستان، معاون آموزشی وزارت آموزش و پرورش در سال‌های ۶۴ تا ۶۸، معاون و قائم مقام دانشگاه علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس در سال‌های ۶۸ تا ۷۲، معاون فرهنگی بنیاد شهید در سال‌های ۷۲ تا ۷۶، معاون برنامه‌ریزی و نیروی انسانی آموزش و پرورش در سال‌های ۷۶ تا ۷۷، معاون آموزش متوسطه آموزش و پرورش در سال‌های ۷۷ تا ۷۸، معاون آموزشی وزارت آموزش و پرورش در سال‌های ۷۷ تا ۸۰، معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش در سال‌های ۸۰ تا ۸۴، سرپرست وزارت آموزش و پرورش از ۸ شهریور ۸۴ تا ۱۸ آبان ۸۴، سرپرست دبیرخانه شورای تعلیم و تربیت و استادیار دانشگاه تربیت مدرس را تجربه کرده است.

حسن روحانی رییس جمهور دولت یازدهم به دلیل رای اعتماد ندادن مجلس به محمدعلی نجفی، علی‌اصغر فانی را به عنوان سرپرست این وزارت‌خانه منصوب کرد که در ۲۷ مهر ۱۳۹۲، حسن روحانی، فانی را به عنوان وزیر پیشنهادی وزارت آموزش و پرورش به مجلس شورای اسلامی معرفی کرد. فانی مجری طرح‌های پژوهشی کلان و ملی نظیر «الگوی نظری زیر نظام تربیت‌معلم و تامین نیروی انسانی سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش» و «مطالعات بنیادی و تحلیلی کلان برای تدوین سیاست‌های کلی در بخش نظام آموزش‌وپرورش کشور» بوده است. یافته‌های پژوهش‌های اخیر تاثیر بسزایی در شکل‌گیری اولویت‌ها، برنامه‌ها و اقدامات فانی در وزارت آموزش وپرورش داشته است. مهم‌ترین نقاط قوت این وزیر آموزش‌وپرورش، آغاز بودجه‌ریزی عملیاتی، توجه به مدیریت آموزشگاهی، ساماندهی به توزیع نیروی انسانی و دانشگاه فرهنگیان است که از یک سو با مفاد سند تحول بنیادین سازگار هستند و از طرفی دیگر به نحوی جزو زیرساخت‌ها و مقدمات اجرای عموم راهکارهای سند تحول به‌ حساب می‌آیند.

توقف برخی از طرح‌های تحولی غیر کارشناسی به صورت موقت (ازجمله طرح رتبه‌بندی معلمان) از دیگر اقدام‌های مثبت فانی محسوب می‌شود. اما از جمله نقاط ضعف فانی در دوران وزارتش می‌توان به‌کندی روند تدوین نقشه راه اجرای سند تحول بنیادین، فقدان فضای گفت وگو و تعامل نخبگانی در طرح‌های تحولی، فعالیت ضعیف رسانه‌ای برای اجرای سند تحول، طرح ناقص و مخدوش «یک روز بدون کتاب» و غفلت از برخی مفاد سند تحول نظیر سیاست چند تالیفی کتب درسی اشاره کرد.

فضای غبارآلود ایجاد شده در آموزش و پرورش با موضوع صندوق ذخیره فرهنگیان و تنبیه بدنی دانش‌آموزان با گلایه‌هایی که از گذشته نسبت به آموزش و پرورش درباره مسائل آموزشی و پرورشی و رسیدگی به معلمان وجود داشت، ادغام شد و در نهایت به اعلام وصول طرح استیضاح وزیر آموزش و پرورش انجامید و در جلسه علنی مجلس شورای اسلامی استیضاح وزیر آموزش و پرورش با ۴۵ امضا وصول شد.

با وجود انتشار اخبار متعدد در خصوص استعفای فانی، جلسه هیات دولت تشکیل شد و وزیر آموزش و پرورش در این جلسه حضور یافت. پس از آن فانی در نامه‌ای خطاب به رییس جمهوری نوشت: «پس از اطلاع از نظر جناب عالی درخصوص ضرورت ترمیم کابینه که در جلسه روز چهارشنبه ۲۸ مهرماه ۹۵ هیات محترم دولت ابراز فرمودید؛ با وجود آمادگی کامل برای حضور در جلسه استیضاح و ارائه گزارش عملکرد سه ساله وزارت آموزش و پرورش در دولت تدبیر و امید و پاسخ به سوالات نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی، بدین وسیله آمادگی خود را برای عمل به هرگونه تصمیم حضرتعالی درخصوص ادامه کار خویش نیز اعلام می‌نمایم.» چند ساعت بعد از انتشار نامه وزیر آموزش و پرورش، در حکمی از طرف رییس جمهوری، سید محمد بطحایی معاون توسعه مدیریت و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش که نایب رییس هیات امنای صندوق ذخیره فرهنگیان نیز بود به عنوان سرپرست وزارت آموزش منصوب شد.

** فخرالدین احمدی دانش آشتیانی (۱۳۹۵ تا ۱۳۹۶)

احمدی دانش‌آشتیانی متولد ۱۳۳۴ در آشتیان است و دوره دبیرستان را در رشته ریاضی تحصیل کرد و کارشناسی خود را از دانشگاه صنعتی امیرکبیر در رشته مهندسی راه و ساختمان اخذ کرد. وی مدرک دکتری خود را از دانشگاه امپریال کالج انگلستان کسب کرد. مدیرکلی طرح‌های عمرانی وزارت فرهنگ و آموزش عالی از سال ۱۳۶۴ تا ۱۳۶۸، معاون امور جنگ وزارت فرهنگ و آموزش عالی از سال ۱۳۶۶ تا ۱۳۶۸، مسوول ستاد پشتیبانی جنگ دانشگاه‌ها از سال ۱۳۶۶ تا ۱۳۶، برگزارکننده دوره‌های دانشگاه در جبهه برای جبران عقب افتادگی آموزشی دانشجویانی که در جبهه حضور داشتند و معاون طرح و توسعه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و قائم مقام وزیر و عضو شورای برنامه ریزی سازمان سنجش آموزش کشور از سال ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۲ از جمله کارهای اجرایی وی شمار می‌رود.

دانش آشتیانی که پس از جدایی علی اصغر فانی از دولت، به عنوان وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش به مجلس شورای اسلامی معرفی و به عنوان وزیر آموزش و پرورش انتخاب شد. فخرالدین آشتیانی به مدت ۱۰ ماه در این پست مشغول به خدمت بود که در این مدت تلاش کرد تا اسناد بالادستی حوزه آموزش کشور را اجرایی کند گرچه در این زمینه با مشکلاتی هم مواجه شد اما همه تلاش خود را کرد تا برخی از مشکلات معلمان و دانش آموزان را برطرف کند. در همین مدت کوتاه نیز توانست در سه حوزه ساماندهی صندوق ذخیره فرهنگیان، پرداخت معوقات معلمان و اجرا و تدوین برخی از مواد سند تحول بنیادین موفق عمل کند.

** سیدمحمد بطحایی (۱۳۹۶ تا خرداد ۱۳۹۸)

سید محمد بطحایی در ۱۳۴۲ در یکی از محله‌های قدیمی تهران متولد شد. در ۱۳۶۰ دیپلم خود را در رشته علوم تجربی در دبیرستان دهخدا کرج گرفت و در ۱۳۶۱ که مصادف با انقلاب فرهنگی بود و همه مراکز دانشگاهی تعطیل بودند وارد نخستین دوره مراکز تربیت معلم شهید رجایی شد. او دارای تحصیلات کارشناسی ارشد مدیریت دولتی با گرایش مدیریت مالی است. رییس مرکز ملی نظارت راهبردی سازمان برنامه و بودجه کشور، سرپرست سابق وزارت آموزش و پرورش (بعد از علی اصغر فانی در سال ۱۳۹۵) بود.

وی سال‌ها معاون دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش که مهمترین نهاد قانون گذاری در وزارتخانه بوده، همچنین معاونت برنامه ریزی و نظارت در دفتر ستادی، مسوول آموزش در سرپرستی مدارس خارج از کشور، مدیریت واحدهای آموزشی، معلمی، دبیری و امور تربیتی را نیز در کارنامه خود دارد. از جمله سوابق بطحایی عضویت در کمیته‌های تخصصی در حوزه‌های برنامه ریزی درسی، برنامه‌های توسعه، پژوهش‌های آموزشی و مشارکت در ده‌ها طرح پژوهشی و مطالعاتی در حوزه آموزش و پرورش محسوب می‌شوند. بطحایی توانست با اکثریت آراء از دهمین مجلس شورای اسلامی رای اعتماد بگیرد و چهاردهمین وزیر آموزش و پرورش پس از انقلاب اسلامی شود.

در پی استعفای سید محمد بطحایی وزیر آموزش و پرورش در خردادماه و پذیرش استعفای وی توسط رئیس جمهوری، سید جواد حسینی در سه ماه گذشته سرپرستی وزارت آموزش و پرورش را با حکم دکتر روحانی برعهده داشت./