علیرضا حسن زاده در نشست شعر و روایت سرزمین که در آستانه روز ملی مردم شناسی، برگزار شد به موضوع مردم شناسی و ادبیات اشاره کرد و گفت: متاسفانه به شعر، ادبیات و تاریخ معاصر کشور، نگاه های تحقیرآمیزی صورت می گیرد که جای تاسف دارد.
وی افزود: در برخی مواقع با اشعاری مواجه می شویم که عاری از هرگونه ادبیات ایرانی است و هیچگونه منطقی برای آنها وجود ندارد، موضوع اهمیت زبان در تعریف هویت ایرانی یکی از موضوعات مورد بحث است که می توان به آن خودآگاهی کلامی گفت.
وی ادامه داد: به طور کلی یکی از تعاریف مربوط به هویت ایرانی، هویت گذشته گرا و پیشینه گرا است و دو عنصر آیین و دیگری ادبیات، نقش مهم و کلیدی را در تاریخ کشور ایفا می کنند.
رئیس پژوهشکده مردم شناسی ادامه داد: از جمله کشورهایی که در فرهنگ آیین آن عنصر فاجعه همچون زلزله و خشکسالی و غیره نقش مهمی داشته، ایران بوده است.
وی در ادامه به موضوع باززایی در آیین و ادبیات ایران اشاره کرد و گفت: باززایی های حماسی و عرفانی و ...با نگرش فلسفی – عرفانی ایرانی گره خورده است.
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، وی با تاکید بر این نکته که ادبیات ایران، باززایی است و نقش مهمی در ادبیات و هویت ایفا می کند، گفت: تاریخ فرهنگ جهان بینی و تجربه زندگی ما در اشعار قابل مشاهده است اما نکته مهم این است که صدای ملت ایران از دربارهای قاجار، صفویه و... شنیده نمی شود بلکه صدای ملت ایران از زبان حافظ و سعدی و فردوسی و ..شنیده می شود.
رئیس پژوهشکده مردم شناسی خاطرنشان کرد: ما باید صدای تاریخ خود را بشنویم تا به هویت پایدار خود برسیم.
وی با اشاره به اینکه ادبیات ایرانی ارتباط چند حسی و چند بعدی با هنرهای دیگر چون موسیقی و نقاشی دارند، بیان داشت: هویت ادبیات فارسی بسیار مهم است چون ایرانیان با شعر می اندیشند و یکی از عرفانی ترین ادبیات و موسیقی جهان، ادبیات فارسی است.
وی به مشکلات آلودگی زیبایی شناختی اشاره کرد و گفت: این موضوع موجب شده نگاه تحقیرآمیزی به شعر و ادبیات در کشور شود و این موضوع نیازمند آن است که چشم انداز ادبیات و درک مردم شناسی و مردم شناختی ما روز به روز بیشتر شود.
حسن زاده تاکید کرد که کشور ما نماد تفکرهای عمیق است و نه سطحی بنابراین ایرانیان باید به تجربیات خودجوش ادبیات خود بازگردند چرا که ما با ادبیات خود جهان را عمق بخشیده ایم.
خیام مختص زمان خود نبود
در ادامه این نشست، بابک خلعتبری استاد ادبیات تطبیقی دانشگاه شهید بهشتی درباره حکیم عمر خیام شاعر ایرانی گفت: خیام تنها مختص زمان خود نیست بلکه برای همه زمان ها حرف های بسیاری برای گفتن دارد.
وی افزود: یکی از قله های ادب و شعر کلاسیک فارسی، خیام است اما از میان شاعران مختلف، تعیین هویت خیام مشکل می نماید چراکه او ذات چندگانه ای دارد.
وی با اشاره به اینکه عمر خیام حکیم، منجم، ریاضی دان و فیلسوف بوده است، عنوان کرد: داستان های مختلفی درباره عمر خیام ساخته شده اما برای شناخت خیام بایستی همه جنبه های اندیشه او را در نظر گرفت چرا که خیام ذهنی منطقی داشته و رباعی قالب مناسبی برای بیان اندیشه های وی بوده است.
این استاد دانشگاه با بیان این مطلب که جهان بینی خیام بیرون از چارچوب رایج مذهب و عرفان از نظام هستی شناسی و جهان هستی حکایت دارد، گفت: خیام در برهوت بی معنایی، معنا را می آفریند و با بهره بردن از لحظه، سعی در غلبه بر پوچی دارد.
وی در ادامه با بیان برگزیده هایی از اشعار خیام، اظهار داشت: نقطه قوت خیام پرسشگری اوست.
به گفته استاد ادبیات تطبیقی دانشگاه شهید بهشتی، خیام یک فرد نیست بلکه گفتار و گفتمانی است و اندیشه او در ذهن مردم تداوم داشته است.
وی خاطر نشان کرد: خیام شاعر کلاسیکی است که نه تنها تفکر آزاد را نفی نمی کند بلکه آن را ترویج می دهد.
در ادامه داریوش ذوالفقاری رئیس پژوهشکده زبان شناسی، کتیبه و متون ضمن تبریک روز مردم شناسی، درباره کتیبه های دوران اسلامی و اینکه این کتیبه ها بیشتر نظم هستند و یا شعر؟ گفت: طی مطالعات میدانی کتیبه ها را از نظر کاربردی به دو دسته اطلاع رسان یا بلاغی تقسیم کرده ام.
وی در این زمینه بیان داشت: کتیبه های دوران اسلامی اطلاع رسان و یا بلاغی هستند به طوریکه در کتیبه اطلاع رسان شما به یک سری اطلاعاتی دست می یابید و منظور از بلاغت اثر گذار اشعاری است که بر روی کتیبه ها دیده می شود.
نظر شما