گام سوم ایران و واکنش تکراری اروپایی ها

به گفته سید عباس موسوی سخنگوی وزارت خارجه ایران، محمد جواد ظریف روز جمعه در این نامه به فدریکا موگرینی اعلام کرد، به دلیل تبعات ناشی از خروج آمریکا از برجام و تحمیل مجدد تحریم های آن کشور و ناتوانی سه کشور اروپایی به اجرای تعهدات خود در برجام و در بیانیه‌های کمیسیون مشترک، جمهوری اسلامی ایران تمامی تعهدات خود در برجام در حوزه تحقیق و توسعه هسته ای را متوقف می کند.

موسوی افزود:در این نامه تاکید شده که این اقدام دقیقا در راستای حقوق ایران در برجام و به ویژه بر مبنای پاراگراف ۳۶ آن بوده و در پاسخ به نقض گسترده و مستمر برجام طی ۱۶ ماه گذشته صورت می گیرد. جزئیات فنی و عملیاتی توقف تعهدات ایران در حوزه تحقیق و توسعه هسته ای متعاقبا به اطلاع آژانس بین المللی انرژی اتمی خواهد رسید.

به گفته سخنگوی وزارت خارجه ایران، در پایان نامه ظریف تاکید شده که جمهوری اسلامی به منظور نشان دادن حسن نیت خود، آمادگی دارد به گفت وگو با طرف‌های باقی مانده در برجام در تمامی سطوح ادامه داده و در صورت عمل طرف های مقابل به کلیه تعهدات خود در برجام، مجددا به اجرای کامل برجام برگشت نماید.

پیش از این حجت الاسلام و المسلمین حسن روحانی در پایان جلسه سران قوا که به میزبانی قوه قضائیه برگزار شد، تاکید کرد: هر آنچه کشور در زمینه تحقیق و توسعه فناوری هسته ای نیاز دارد، سازمان انرژی اتمی اقدام کند.

وی افزود:‌ اقدام های ایران در چارچوب مقررات آژانس خواهد بود البته مهلت ۶۰ روزه دیگری پیش روی اروپاست، هر زمان به تعهدات خود برگردند ما هم به تعهدات برجامی بر می گردیم.

هنوز جزییات دقیق این اقدام ایران اعلام نشده اما قرار است سخنگوی سازمان انرژی اتمی روز شنبه جزییات دقیق تر گام بعدی ایران را اعلام کند.

جمهوری اسلامی کاهش بخشی از تعهدات هسته ای خود را از زمانی آغاز کرد که دولت آمریکا بعد از به قدرت رسیدن دونالد ترامپ و در ۱۸ اردیبهشت ماه ۹۷ خروج این کشور را از توافق هسته ای اعلام و تمامی تحریم ها علیه کشورمان را برگرداند.

این اقدام ایالات متحده اگر چه با محکومیت جهانی بویژه از سوی دیگر کشورهای امضا کننده این توافق روبرو شد و این کشورها در کنار اتحادیه اروپا وعده دادند که به توافق هسته ای پایبند مانده و حتی ساز و کارهایی برای امکان تجارت ایران با کشورها و شرکت های بزرگ فراهم کرده و آن را حفظ می کنند، اما این اقدامات نتوانست خواسته های تهران را برآورده کند و ایران نیز ازاردیبهشت ماه ۱۳۹۸ کاهش بخشی از تعهدات خود را طبق بندهای برجام آغاز کرد.

ایران در گام های اول و دوم عبور از غنی سازی زیر سطح ۳.۶درصد و سپس افزایش میزان اورانیوم غنی شده از رقم های مندرج در توافق هسته ای را برداشت و همواره تاکید کرده که این گام ها قابل برگشت است به شرطی که طرف های اروپاپی خواسته های ایران بویژه به گفته وزیر خارجه تضمین فروش نفت و بازگشت پول آن را برآورده سازند.

اکنون ایران گام سوم را برداشته و این قدم با واکنش هایی به ویژه در میان کشورهای اروپایی همراه بود.واکنش هایی که مانند گذشته تکراری و در آنها به تعهدات این کشورها در قبال برجام و در چارچوب توافق هسته ای اشاره ای نشده است.

**وزارت امور خارجه فرانسه روز پنجشنبه در بیانیه ای و با توجه به اعلام برداشتن گام سوم از سوی ایران از تهران خواست تا به تعهدات خود در توافق برجام متعهد باشد.

«آگنس وان در مول»، سخنگوی وزارت خارجه فرانسه درپاسخ به خبرنگاران گفت: ایران باید از انجام هرگونه اقدامی که ناقض تعهدات توافق هسته ای است خودداری کند زیرا ممکن است این اقدامات تلاش های تنش زدایی را دچار اخلال کند.

وی افزود که پاریس در مورد گام سوم ایران با شرکای خود و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت‌وگو خواهد کرد.

پیش از این فرانسه طرحی  برای ارائه یک اعتبار ۱۵ میلیارد دلاری به ایران برای جبران کاهش فروش نفت این کشور به دلیل تحریم های آمریکا ارایه کرده که این طرح در مرحله گفت و گو بین طرفین و بویژه طرف های آمریکایی و فرانسوی است.

اتحادیه اروپا نیز در واکنش به گام سوم از ایران خواست که به تعهدات خود در برجام بازگردد.

«کالوس مارتین روئیز د گوردخوئلا» سخنگوی کمیسیون اروپا اظهار داشت: ما این فعالیت‌ها را ناسازگار با برجام قلمداد می‌کنیم. ما در همین چارچوب از ایران می‌خواهیم که این گام را بازگردانده و از اقدامات بیشتری که توافق هسته‌ای را تضعیف می‌کند، خودداری کند.

وزارت امور خارجه انگلیس نیز تصمیم ایران برای متوقف کردن محدودیت های تحقیقات و توسعه برنامه هسته ای را بسیار نگران کننده دانست و سخنگوی این وزارتخانه گفت: عملیاتی کردن سومین گام کاهش تعهدات در قبال توافق هسته ای به ویژه در زمانی که ما، شرکای اروپایی و بین المللی برای کاهش تنش ها با ایران تلاش می کنیم بسیار ناامید کننده است.

در باره واکنش ها و مواضع کشورهای اروپایی باید به صحبت های وزیر خارجه ایران اشاره کرد که در خصوص رویکرد اروپایی ها در قبال اجرای گام سوم گفت: اروپایی ها باید به این نتیجه برسند که اگر بخواهند از آمریکا برای اجرای تعهداتشان اجازه بگیرند، آمریکا هیچ وقت به آنها این اجازه را نخواهد داد. شما از رژیم و دولت کنونی آمریکا که سیاست خود را فشار حداکثری قرار داده، انتظار دارید این فشار را کم کند، حتما این کار را نخواهد کرد.
رئیس دستگاه دیپلماسی ایران خطاب به اروپایی ها گفته که شما نمی خواهد به ایران امتیازی بدهید و قرار نیست به ایران لطفی بکنید. شما قرار است تعهدات خودتان را انجام دهید. این تعهدات نه وابسته به آمریکا و نه وابسته به اجازه آمریکاست.
ظریف با اشاره به تعهدات اروپا در قالب برجام گفت: بند سه ضمیمه دو برجام نشان می‌دهد این تعهدات تنها صدور قوانین هم نیست، بلکه اجرای قوانین و نتیجه اجرای آن قوانین است و اروپایی ها در اجرای تعهداتشان که ارتباطی هم با آمریکا ندارد، تخلف کردند.
 وی گفت: اروپایی‌ها خبر داشتند که آمریکا با سیاست خشنی وارد شده است و بازهم یازده تعهد دادند و این تعهدات را چندین بار تکرار کردند و این تعهدات را اجرا نکردند.
وزیر امور خارجه ادامه داد: اروپایی ها در واقع هم اجرای تعهدات برجامی و هم تعهداتی که بعد از خروج آمریکا داشتند را نقض کردند.
وی ادامه داد: اگر اروپایی ها بخواهند منتظر اجازه کشوری بمانند که برای فشار بر ایران از برجام خارج شدهّ حتماً این اجازه صادر نخواهد شد.
در فرجام سخن باید گفت، زمان آن فرارسیده که اروپایی ها از حرف های تکراری در قبال اقدامات ایران به سبب عدم انجام تعهدات از سوی آنها دست بردارند و به تعهداتی که ذیل برجام از جمله 11 بندی که تعهد کرده اند، عمل کنند.