به نوشته روزنامه ابتکار: این مسئله به میزان زیادی آخرین اقدام اروپا برای بازگشت به توافق هسته‌ای و نیز متقاعد ساختن ایران برای توقف گام‌های هسته‌ای را تحت تاثیر خود قرار داد به طوری که به گفته کارشناسان بار دیگر نشان داد که اروپایی‌ها به طور مستقل قادر به رویارویی با آمریکا در زمینه برجام و تحریم‌های ایران نیستند.
در همین راستا بود که ایران وارد گام سوم کاستن از تعهدات هسته‌ای شده است؛ گامی که به گفته حسن روحانی شاید آنچنان در ظاهر به چشم نیاید، اما در باطن مهم‌ترین گام هسته‌ای ایران تلقی می‌شود و سرعت اقدامات سازمان انرژی اتمی را افزایش خواهد داد. همچنین روحانی در نشست خبری مشترک خود با سران قوا نیز در بیان جزئیات گام سوم هسته‌ای ایران، رفع محدودیت‌های تحقیق و توسعه در برنامه هسته‌ای را جزئی از برنامه آتی ایران عنوان کرده و بار دیگر به طرف‌های اروپایی دو ماه فرصت داد تا به اجرای کامل تعهدات خود بازگردند.
هرچند ورود رسمی ایران به گام سوم هسته‌ای از روز گذشته آغاز شده، اما قرار است امروز طی نشستی خبری بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران برنامه دقیق ایران در مرحله سوم را تشریح کند. در این میان البته برخی از کارشناسان رفع محدودیت در تحقیق و توسعه را اقداماتی متنوع از جمله افزایش سطح غنی‌سازی، آبشارها و نیز ماشین‌های سانتریفیوژ دانسته‌اند.
نامه ظریف به موگرینی
از سوی دیگر محمدجواد ظریف وزیر خارجه کشورمان نیز طی نامه‌ای به فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، ضمن بیان آغاز رسمی گام سوم هسته‌ای ایران تاکید کرد: این اقدام دقیقاً در راستای حقوق ایران در برجام و به ویژه بر مبنای پاراگراف ۳۶ آن بوده و در پاسخ به نقض گسترده و مستمر برجام طی ۱۶ ماه گذشته انجام می‌شود. جزئیات فنی و عملیاتی توقف تعهدات ایران در حوزه تحقیق و توسعه هسته‌ای متعاقباً به اطلاع آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواهد رسید. همچنین در پایان این نامه آمده است که ایران به منظور نشان دادن حسن‌نیت خود، آمادگی دارد به گفت‌وگو با طرف‌های باقی‌مانده در برجام در تمامی سطوح ادامه دهد و درصورت عمل طرف‌های مقابل به کلیه تعهدات خود در برجام، مجدداً به اجرای کامل برجام برگشت کند.
واکنش اروپا
این در حالی است که اروپا بار دیگر با اقدامات ایران جهت کاستن از تعهدات هسته‌ای خود مخالفت کرده و مواضع تندی را در این خصوص اتخاذ کرده‌اند. در این رابطه سخنگوی اتحادیه اروپا خواستار بازگشت کامل ایران به برجام شده و فرانسوی‌ها طی بیانیه‌ای اعلام کردند که ایران باید از اقداماتی که با تعهدات آن سازگاری نداشته و خطری برای تلاش‌ها در راستای کاهش تنش محسوب می‌شوند خودداری کند. از سوی دیگر در حالی که وزارت خارجه انگلیس اعلام کرده که برداشتن گام سوم کاهش تعهدات برجامی به ویژه در زمانی که ما و چهار شریک اروپایی و بین‌المللی در صدد کاهش تنش‌ها با ایران هستند، بسیار ناامیدکننده است، سخنگوی وزارت خارجه آلمان با بیان اینکه برلین از ایران می‌خواهد تا شرایط را بدتر نکند، مدعی شد: هنوز برای ایران دیر نشده است که مسیر اشتباهی را که رفته است، ترک کند.
سنگ‌اندازی آمریکا
هرچند با خروج آمریکا از برجام و ناتوانی اروپا در انجام تعهداتش در قبال ایران، توافق هسته‌ای به نوعی بن‌بست دچار شده بود، اما طی روزهای گذشته و همزمان با ارائه پیشنهاد اروپایی‌ها به رهبری فرانسه و نیز مذاکرات فشرده‌ای که ظریف و عراقچی با مقامات این کشور در پاریس داشتند، بسیاری از ناظران احتمال خروج از چالش پیش روی برجام را بسیار محتمل می‌دانستند به خصوص اینکه دونالد ترامپ در کنفرانس خبری خود با امانوئل ماکرون در حاشیه اجلاس گروه هفت در بیاتریز فرانسه عملاً بر روی گشایش خط اعتباری برای ایران صحه گذاشته بود.
طبق تاکید مقامات و تحلیلگران، فرانسوی‌ها با ارائه ابتکارعملی شامل ایجاد یک خط اعتباری ۱۵ میلیارد دلاری و نیز اخذ معافیت فروش نفت به دو کشور چین و هند، قصد داشتند تا خرید نفت ایران و درآمدهای حاصل از آن را تضمین کنند. حتی حسن روحانی روز چهارشنبه در جلسه هیئت دولت گفته بود که در مذاکرات پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای ایجاد شده و چون هنوز به مرحله نهایی نرسیده است، ایران به گام سوم هسته‌ای می‌رود. روحانی همچنین تاکید کرده بود که این گام‌ها قابل بازگشت بوده و به محض اینکه تعهدات اروپایی‌ها مبنی بر خرید نفت ایران محقق شود، شرایط برای بازگشت کامل به برجام وجود دارد.
اما به یکباره آمریکا ضمن رد خط اعتباری، در اقدامی بی‌سابقه برای اخلال در کار سپاه نیز جایزه تعیین کرده و همزمان با تحریم صنایع فضایی ایران، چندین فرد و شرکت وابسته به سپاه را نیز در لیست تحریم‌های خود قرار داد. پس از آن بار دیگر مقامات آمریکایی مدعی شدند که خواستار مذاکره مستقیم با تهران بوده و در این خصوص نیازی به میانجی‌گری ندارند. حتی گفته شد که برایان هوک طی روزهای گذشته به ناخدای هندی کشتی آدریان دریا نیز ایمیلی داده که این نفتکش حامل نفت ایران را به مقصدی هدایت کند تا آمریکا بتواند آن را توقیف کند.
کنایه ظریف به اروپایی‌ها
به گفته کارشناسان هرچند روزهای گذشته نویدبخش گشایش‌هایی درخصوص برجام بود، اما در این میان برخی از کارشناسان تاکید داشتند که بسته پیشنهادی اروپا که در انتظار چراغ سبز آمریکا باشد، نمی‌تواند از چنان پایه و تضمین استواری برخوردار باشد. همین امر بار دیگر در رویکرد متناقض آمریکا در قبال اروپا و برجام نمایان شد و اکنون بار دیگر معادلات جاری در توافق هسته‌ای به اول خط خود یعنی تلاش اروپا برای نجات برجام بازگشته است؛ امری که در طول ۱۶ ماه گذشته بارها و بارها نشان داده شده که اروپایی‌ها توان و ابزار لازم را برای رویارویی با آمریکا و انجام تعهدات‌شان ندارند. به همین واسطه است که محمدجواد ظریف با پیامی کنایه‌آمیز به کشورهای اروپایی نوشت: اوفک (دفتر کنترل دارایی‌های وزارت خزانه‌داری آمریکا) چیزی فراتر از یک رئیس زندان نیست. اگر درخواست عفو (مجوز) کنی، به جرم گستاخی به انفرادی انداخته خواهی شد و بار بعد ممکن است که سرنوشت شما چوبه‌دار باشد. تنها راه از بین بردن تروریسم اقتصادی ایالات متحده این است که سرانجام تصمیم بگیری که خودت را از طناب دار رها کنی.
نظر شما