در ماه‌های اخیر امانوئل مکرون تلاش‌هایی برای کاهش تنش در روابط ایران وآمریکا آغاز کرده بود. رفت وآمدها و گفت و گوهایی هم بین مقامات ایران و فرانسه انجام شد و نقطه اوج این تلاش‌ها حضور محمد جواد ظریف در بیاریتز فرانسه و رایزنی با لودریان وزیر خارجه این کشور در حاشیه نشست سران گروه هفت بود.
هفته گذشته بن والاس، وزیر دفاع بریتانیا هم در نشست خبری مشترک با همتای آمریکایی‌اش، مارک اسپر گفته است که اگر توافقی در کار باشد البته که در این مسیر به آمریکا کمک خواهیم کرد؛ زیرا مهم‌ترین چیز، صلح و ثبات در منطقه است.
سخنان وزیر دفاع بریتانیا پس از آن بیان می شود که طرح مکرون برای کاهش تنش میان ایران و آمریکا و حفظ برجام که طی هفته‌های اخیر امیدواری‌هایی را درباره حصول پیشرفت در این زمینه به وجود آورده بود، به دنبال مخالفت واشنگتن با صدور هرگونه معافیت تحریمی برای ایران با بن‌بست مواجه شد.
امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه در هفته های اخیر اقدامات فشرده‌ای را در جهت دستیابی به توافقی با ایران انجام داد اقداماتی که اوج آن دعوت از محمد جواد ظریف، وزیر خارجه کشورمان برای حضور در حاشیه اجلاس گروه ۷ دربیاریتز فرانسه بود.ظاهرا قرار بود پاریس یک خط اعتباری ۱۵ میلیارد دلاری در اختیار تهران قرار دهد که به دلیل مخالفت آمریکا این طرح ناکام ماند.
البته نباید ناکامی فرانسه در پیشبرد ابتکار عمل این کشور را تنها به شخصیت ترامپ نسبت داد. شاید مولفه دیگر در این زمینه که بی ارتباط هم به آن نیست، ترس و احتیاط مفرط اروپا و فرانسه از واکنش ترامپ است که زمینه ساز جولان و یکه تازی وی شده است.
در واقع اگر اتحادیه اروپا ذره ای استقلال عمل و قاطعیت نشان می‌داد، می توانست در مقابل زیاده خواهی های ترامپ مقاومت کند ولی پرونده برجام نشان داد که اروپا و فرانسه از چنین اراده ای برخوردار نیست و کاملا واضح است که در صورت ادامه حضور ترامپ در کاخ سفید باید شاید باج گیری‌های مستمر و تمام نشدنی وی از اروپا باشیم.
ترامپ در واکنش به مذاکرات فرانسه و ایران، گفت:«افراد مستقیما با ما تماس می‌گیرند و ما مجبور نیستیم مسائل را از طریق کشورهای دیگر دنبال کنیم. ما چنانچه مایل می‌بودیم، می‌توانستیم کمک‌های زیادی از ژاپن بگیریم. ژاپن یکی از اصلی‌ترین خریداران نفت آنها است. آنها روابط گسترده‌ای دارند. ما نیازی به دیگر کشورها نداریم، اگر بخواهیم مستقیما وارد مذاکره خواهیم شد.»
به نظر می رسد علت ناکامی ابتکارعمل مکرون بیش از هر چیز دیگری شخصیت و الگوی رفتاری ترامپ است؛ ترامپ تمایل دارد به عنوان ناجی عمل کند و کارهایی بکند که دیگران از انجام آن ناتوان بوده اند. با این حال شخصیت ترامپ باعث شده تعداد کمی حاضر باشند با وی کار کنند. از همین رو تعداد مشاوران واجد صلاحیت که با سیاست های ترامپ موافق باشند، اندک است، و همین تعداد اندک هم این روزها حاضر به همراهی او نیستند، رفتار تنش زا و تهاجمی ترامپ همانند کودکی است که از شرایط خود راضی نیست. او در تصمیماتش به شدت ناپایدار است و اینکه چه رفتاری از او سربزند، بستگی به حال لحظه ای او دارد.
دفتر ریاست جمهوری فرانسه درباره تکروی و رفتارهای عجیب و غریب رئیس جمهوری آمریکا در اجلاس جی۷ در سال گذشته هم بدون اشاره مستقیم به نام ترامپ، این رفتار را متناقض و ناپایدار خواند. در بیانیه کاخ الیزه آمده بود: «ما در نشست دو روزه این اجلاس، متنی را تهیه و امضا کردیم که باید به آن متعهد بمانیم. هر کسی که به این تعهدات پشت کند، فردی است که شخصیتی ناپایدار و متناقض دارد. باید جدی و در شان ملت خود باشیم. وقتی به مردم قول می‌دهیم، باید به آن پایبند بمانیم.»
در مقاطع مختلف بارها دیده شده که وقتی سئوال یا انتقادی به ترامپ می‌شود که مطابق خواسته‌هایش نیست، با تحقیر و اعمال فشار سعی در عقب راندن حریف می‌کند نمونه‌های متعددی از این رفتارهای آمریکا بویژه در رفتارهای وی با خبرنگاران و نمایندگان رسانه ها دیده می‌شود. او در کاخ سفید اشخاصی را به کار می گیرد که اطاعت بی‌چون و چرای خود را نشان داده باشند.
این رفتار در مذاکرات یکی دو ماه اخیر فرانسه با ایران نمود داشت؛ ترامپ از تلاش‌های مکرون برای تنش زدایی در خلیج فارس شدیدا انتقاد کرد و گفت که مکرون نماینده آمریکا برای مذاکره با ایران نیست. وزارت خارجه فرانسه نیز در بیانیه‌ای به سخنان رئیس جمهوری آمریکا درباره ایران اعلام کرد که پاریس کاملا به صورت مستقل به ابراز مواضع خود می‌پردازد و به امنیت و صلح در منطقه غرب آسیا کاملا پایبند است.
در هر صورت تحرکات ترامپ در حوزه سیاست خارجی مملو از پیچ و تاب و چرخش است. اقدامات او همواره دوره ای کوتاه مدت دارد که با تناقضاتی نیز همراه می شود. این اقدامات هرگز یک هدف نهایی یا استراتژی برای رسیدن به هدف نبودند.
نظر شما