در شرایطی که رییس جمهوری کشورمان با طرح «ابتکار صلح هرمز» راهی نیویورک شده است تا حسن نیت جمهوری اسلامی ایران را برای حفظ صلح در این آبراهه بین المللی به کشورهای همسایه و قدرت‌های جهانی نشان دهد، شامگاه دوشنبه، سه کشور بزرگ اتحادیه اروپا طی بیانیه‌ای مشترک مدعی شدند که ایران مسئول حمله هفته گذشته به تأسیسات نفتی شرکت سعودی آرامکو بوده است.
در این بیانیه مشترک که از سوی «امانوئل مکرون» رئیس‌جمهور فرانسه، «بوریس جانسون» نخست‌وزیر انگلیس و «آنگلا مرکل» صدراعظم آلمان صادر شده، آمده است: «فرانسه، بریتانیا و آلمان معتقدند که ایران به وضوح مسوول حمله به تأسیسات نفتی عربستان سعودی است». هر چند سه کشور اروپایی در این بیانیه مدعی شده‌اند که همچنان از توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ حمایت می‌کنند، اما به نظر می‌رسد جان کلام و پیام اصلی آن‌ها در این بخش از بیانیه نهفته است که آورده‌اند: «زمان آن فرا رسیده که ایران چارچوب مذاکرات طولانی مدت درباره برنامه هسته‌ای و موضوعات امنیت منطقه‌ای که شامل برنامه‌های موشکی‌اش می‌شود را بپذیرد.»
چنانکه این بیانیه را در کنار سخنان بوریس جانسون قرار دهیم که در مصاحبه با شبکه خبری «اسکای‌نیوز» اعلام کرد: «زمان آن رسیده است که کشورها به یک توافق جدید با ایران دست پیدا کنند»، باید گفت به نظر می‌رسد در آستانه نوعی چرخش در رویکرد اتحادیه اروپا نسبت به برجام هستیم.
در ماه‌های اخیر شاهد آن بودیم که تلاش‌های امانوئل مکرون برای باز کردن یک خط اعتباری به نفع ایران و یا نشاندن ایران و آمریکا پای میز مذاکره با سرسختی آمریکا و شکست مواجه شد. بریتانیا نیز که بعد از تصمیم به خروج از اتحادیه اروپا و به ویژه با روی کار آمدن جانسون به جایگاه سابق «متحد استراتژیک ایالات متحده» بازگشته، ترجیح می‌دهد تا به جای فعالیت‌های مشترک بی‌نتیجه با اروپا، دَم کدخدا را ببیند.
آلمان، غول صنعتی اروپا نیز موضع سکوت را اختیار کرده و در وانفسای بدعهدی‌های آمریکا علیه کشورمان، چندان در مورد برجام اظهار نظر نمی‌کند و بیشتر به مسائل سیاسی و حزبی داخلی خود مشغول شده است. در چنین شرایطی، که ضعف اروپا برای حمایت از توافق بین المللی برجام روز به روز بیشتر برای جامعه جهانی آشکار می‌شود، سه کشور قدرتمند اروپایی دنبال فرصتی می‌گشتند تا به شکلی آبرومندانه و با کمترین هزینه بار برجام را از دوش خود بردارند و به لطایف الحیلی با آمریکا همداستان شوند.
حمله به تأسیسات نفتی عربستان همان بهانه‌ای بود که تروئیکای اروپایی نیاز داشت تا در فضایی مبهم و تاریک که هیچ چیز قابل اثبات یا رد قطعی نیست، مسوولیت این حمله را به دوش ایران بیندازد، رودربایستی را از میان بردارد و از آنچه که ماه‌ها به دنبال آن بود رونمایی کند: «لزوم دستیابی به توافقی جدید».
هر چند وزیر امور خارجه کشورمان در روزهای گذشته علی رغم تحریم و محدودیت‌های اعمال شده از سوی دولت آمریکا، نبض رسانه‌های معتبر بین المللی را در نیویورک به دست گرفته و کوشیده است تا قبل از سخنرانی روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل و ارایه «طرح صلح هرمز»، مسیرهای دیپلماتیک جدید و متنوعی برای تعامل با جامعه جهانی و طرفهای برجام و خارج از برجام ایجاد کند، اما متأسفانه باید گفت بیانیه اخیر سه کشور اروپایی یک زنگ خطر جدی است.
در حالی که سیاست جمهوری اسلامی ایران این است که در فضای حضور سران کشورهای جهان در هفتاد و چهارمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک، حقانیت و مظلومیت خود و همچنین صلح طلبی و اراده کشورمان برای تعامل با کشورهای منطقه و جهان را به تصویر بکشد و جامعه جهانی را به ایستادن در مقابل یکه تازی و زورگویی ایالات متحده دعوت کند، بیانیه سه کشور اروپایی نشان داد که مسیر و رویکرد آن‌ها در این نشست تا حد زیادی متفاوت است. اروپا آمده است تا به زبان بی زبانی بگوید دیگر از چانه زدن با آمریکا خسته شده و توان مقابله و رویارویی با این ابرقدرت قلدر را ندارد، اما همچون همیشه از بیان شفاف واقعیات طفره می‌رود و می‌کوشد در ردای یک مدعی تقصیر این تغییر موضع را به گردن ایران بیندازد و بگوید به دلیل رفتارهای خصمانه منطقه‌ای ایران، اروپا ناچار شد همچون آمریکا به توافق جدیدی فکر کند که نه تنها برنامه هسته‌ای، که برنامه موشکی ایران را هم شامل شود.
در چنین موقعیتی، هر چند جمهوری اسلامی ایران بارها اعلام کرده هرگز به توافق هسته‌ای جدید و یا توافق بر سر برنامه موشکی خود رضا نمی‌دهد، اما ماندن بر سر این موضع مستلزم آن است که تفرقه در جبهه کشورهای غربی حفظ شود و تیم واحد بین المللی در مقابل ایران شکل نگیرد. راه کار این امر نیز از یکسو معرفی و ارائه قدرتمند «طرح صلح هرمز» از سوی رییس جمهور کشورمان است که البته نباید تنها به سخنرانی وی در سازمان ملل ختم شود؛ تلاش‌های دیپلماتیک بعدی برای متقاعد کردن کشورها جهت پذیرش و همراهی با این طرح از الزامات کلیدی است. راهکار دیگر اما به ثمر نشستن رایزنی‌های رییس جمهور و وزیر امور خارجه کشورمان در نشست‌های جانبی سازمان ملل است تا بتوانند با رو کردن همه برگ‌های برنده کشورمان، کشورهای اروپایی و سایر طرفهای باقی مانده در برجام را به حفظ توافق کنونی و عدم همراهی با آمریکا ترغیب کنند.
نظر شما