ناکامی ترامپ در نیویورک

هفتاد و چهارمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سطح سران  از روز سه شنبه آغاز به کار کرد؛ اجلاسی که با سخنرانی رهبران جهان، به نشستی برای قضاوت افکار عمومی جهانی تبدیل می شود.

در این چارچوب کشورها تلاش می کنند تا در این صحنه جهانی گفتمان، رویکرد و سیاست های خود را برای رهبران و افکار عمومی به نمایش بگذارند و این دولت ها و افکار عمومی با بازتاب رفتاری، به این رویکردها پاسخ خواهند داد.

"دونالد ترامپ"رییس جمهوری آمریکا که دیروز به عنوان دومین رییس جمهوری سخنرانی کرد بار دیگر به مانند دوسال گذشته تلاش کرد تا در فضای سیاست های ضدایرانی حرکت کند.

اما سخنرانی رییس  جمهوری آمریکا در ارتباط با ایران را می توان مهمترین بخش آن دانست که بار دیگر تمرکز سیاست خارجی ترامپ بر ایران را نشان می دهد. 

تکرار سخنان ضدایرانی
دونالد ترامپ رییس جمهوری آمریکا روز سه شنبه در سخنانی در مجمع عمومی سازمان ملل بار دیگر لفاظی ها و اتهامات کهنه و تکراری خود علیه جمهوری اسلامی ایران را تکرار کرد و مدعی شد که ایران نخستین حامی تروریسم در دنیاست و این کشور در تنور جنگ های سوریه و یمن می دمد.

ترامپ که در جمع شماری از سران کشورهای شرکت کننده سخن می گفت؛ بدون ارایه هیچ گونه سند و مدرکی؛ ایران را به دخالت در حمله به تاسیسات نفتی عربستان متهم کرد و گفت که تحریم ها علیه بانک مرکزی ایران؛ واکنشی به این اقدام جمهوری اسلامی بوده است.

وی با تکرار ادعاهای خود و بدون اشاره به 15گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره پایبندی ایران به برجام، مدعی شد که ایران در راستای دستیابی به موشک و سلاح هسته ای گام بر می دارد و ایالات متحده اجازه نمی دهد که ایران به چنین سلاحی دست یابد.

وی با نادیده انگاشتن؛ نظارت ها و بازدید کارشناسان آژانس بین المللی انرژی اتمی از تاسیسات هسته ای ایران گفت : تاریخ اعتبار توافق هسته ای  بزودی منقضی خواهد شد و  این توافق فاجعه بار؛ اجازه بازدید و بازرسی از سایت های مهم را نمی داد و شامل موشک های بالستیک نمی شد؛ لذا آمریکا را از آن خارج کردم  و بعد از خروج ( آمریکا از برجام ) ؛ ایران با امید رهایی از تحریم ها ؛ دست به تجاوزگری زده است.

رییس جمهوری آمریکا از تداوم تحریم ها علیه ملت ایران سخن گفت و بدون اشاره به عوارض این تحریم ها بر بیماران و بخش زیادی از مردم متوسط و پایین دست جامعه ایران افزود: تا زمانیکه رفتار ایران ادامه داشته باشد؛ تحریم ها نه تنها لغو نمی شود، بلکه بیشتر هم خواهد شد.

سخنرانی ترامپ اگرچه به مانند سال های گذشته سخنرانی ضدایرانی بود اما ترامپ تلاش کرد به صورت سازماندهی شده و با کنترل، از واژگان بهره بگیرد،علاوه بر این زبان بدن ترامپ نیز اگرچه نشانه هایی از حسن نیت نداشت اما برخی حرکات نشان می داد که او به دنبال جنگ و تنش آفرینی بیشتر نیست.

از سوی دیگر اگر چه ترامپ در سخنرانی خود منافذ مذاکره را همچنان باز نگه داشت اما سخنان وی در تداوم و حتی افزایش تحریم ها نشانه ای از تداوم فشار حداکثری بود.

«باربارا اسلاوین» مدیر بخش «آینده ابتکار ایران» در اندیشکده «شورای آتلانتیک» به بخش ایرانی سخنرانی ترامپ واکنش نشان داد و آن را تحلیل کرد. اسلاوین اظهار کرد: لحن ترامپ در مورد ایران طبق معمول خشن بود اما وقتی که گفت بسیاری از نزدیک‌ترین دوستان امروز آمریکا زمانی بزرگ‌ترین دشمنانش بودند، در واقع با یک شاخه زیتون به سخنانش پایان داد.

همچنین سخنان وی در دفاع از رژیم صهیونیستی و لزوم همکاری منطقه ای با این رژیم را می توان بخشی از سیاست حمایت حداکثری واشنگتن از تل آویو درحوزه منطقه ای تفسیر کرد. سخنان ترامپ اما شکل نامعمول تلاش آمریکا و دولت ترامپ برای بهره برداری از فضای سازمان ملل در مقام میزبان برای پیشبرد سیاست خارجی واشنگتن است.

همچنین برخی کارشناسان بر این باورند که در سخنرانی ترامپ نیم نگاهی به انتخابات 2020 شده بود که ترامپ را وادار کرد در برخی موضوعات را با اهداف انتخاباتی بیان کند.

«برایان کاتولیس» پژوهشگر ارشد اندیشکده «مرکز پیشرفت آمریکا» بر این باور است که بخش زیادی از سخنرانی ترامپ در سازمان ملل بر پایگاه انتخاباتی‌اش متمرکز بود و رئیس جمهوری آمریکا به انتخابات سیزده ماه آینده چشم دوخته است.
کاتولیس گفت: سخنرانی ترامپ در برخی مقاطع بسیار شبیه تلاش برای انتخاب مجدد در انتخابات بود تا یک دستورکار واقعی در حوزه سیاست خارجی.
این کارشناس آمریکایی اظهار داشت که اشاره‌های ترامپ به مساله سقط‌جنین، حمل سلاح و آزادی مذهبی خطاب مستقیم به پایگاه هواداران محافظه‌کارش در داخل آمریکا بود. 

پاسخ ایران به سخنرانی ترامپ

معادلات قدرت وضعیت کنونی، نشانه های خود را در راهروها و اتاق های سازمان ملل را نیز نشان داد؛ زمانی که مذاکرات دوجانبه و چندجانبه ای درحال شکل گیری است. مذاکرات ایران و فرانسه، ایران و آلمان، ایران و انگلیس و مذاکرات سه جانبه ایران، آلمان و انگلیس در سازمان ملل از یک سو و مذاکرات مکرون، مرکل و جانسون با ترامپ از سوی دیگر می تواند تداوم یک فرایند مذاکراتی باشد.

اما جمهوری اسلامی ایران تلاش کرد تا از طریق ساز وکارهای دیپلماسی رسانه های پاسخ اظهارات ضدایرانی ترامپ در سازمان ملل را بدهد.

«حسن روحانی»رئیس جمهوری اسلامی ایران در نخستین مصاحبه خود در جریان سفر به نیویورک با شبکه فاکس نیوز و درپاسخ به اظهارات ترامپ در مجمع عمومی گفت: اگر ما به دنبال دستیابی به اهداف بالاتر برای منافع هر دو کشور و مردمان طرفین هستیم، باید این دیدارها برنامه ریزی شود و مذاکرات باید براساس آن هماهنگ شود.

روحانی افزود:اما قبل از آن ما باید اعتماد متقابل ایجاد کنیم و اعتماد چیزی است که ترامپ از چارچوب آن خارج شده است.ما توافق (برجام) داشتیم. ترامپ بدون توجیه معتبر و غیرقانونی از توافق بین المللی خارج شد.

ترامپ در اردیبهشت سال 1397 از توافق چندجانبه و بین المللی برجام خارج شد و تحریم های یکجانبه را علیه جمهوری سالامی ایران بازگرداند.

اما رئیس جمهوری ایران تاکید کرد، اگر دولت ایالات متحده آمریکا مایل به صحبت است، باید شرایط لازم را ایجاد کند.

برخی کارشناسان معتقدند، در فضای دیپلماسی جهانی، اساسا خروج آمریکا از توافق های بین المللی مانند برجام، تغییرات اقلیمی پاریس یا خروج از نهادهای تخصصی سازمان ملل مانند شورای حقوقق بشر، به طور عملی این کشور را در مقام بزرگترین ناقض توافق های بین المللی جلوه می دهد و دولت ترامپ با اقدامات ضدایرانی تلاش می کند از یک انزوای دیپلماتیک خارج سازد.

روحانی به کاهش اعتماد میان دو کشور اشاره و گفت: ترامپ پایه و اساس اعتماد مورد نیاز را از بین برده است.زیرا من فکر می کنم بیش از موضوعاتی که به آن پرداخته می شود، اساسی ترین مسئله مورد نیاز اعتماد است و ترامپ اعتماد بین دو کشور را خراب کرد. بنابراین، این بسیار مهم است.

روحانی سپس پیشنهاد کرد که یک راه اساسی برای بازگرداندن اعتماد وجود دارد و آن رفع کلیه تحریم ها علیه ایران است، که وی آن را نوعی تروریسم توصیف کرد.

در فرجام، تلاش آمریکا برای آغاز و ایجاد یک فرایند اجماع سازی و ائتلاف سازی تاکنون با شکست روبه رو شده است. در مقام عمل آمریکای ترامپ به ویژه در موضوع برجام موفقیت چندانی در حوزه های اجماع و ائتلاف کسب نکرده است. اگر به مواضع برخی رهبران جهان نگاهی مختصر بیاندازیم متوجه خواهیم شد که در چنین فضایی، سیاست گفت و گو با ایران حاکم است تا سیاست انزوا.