در همین رابطه علی محمودی کارشناس روابط بین‌الملل و کارشناس ارشد مطالعات آمریکا در گفت‌وگویی با آفتاب یزد به جزئیات این استیضاح و سرانجام احتمالی آن اشاره کرده که در ادامه می‌آید.
چه شد که اصلا موضوع استیضاح ترامپ مطرح شد؟
به نظر می‌رسد این ماجرا بیشتر از هر چیز مصرف انتخاباتی دارد. دموکراتها خوب می‌دانند که اگر هم در خوش بینانه ترین حالت استیضاح نتیجه‌ای باب میل آنها پیدا کند این ماجرا تا اکتبر سال آینده به طول خواهد انجامید که یک ماه بعد از آن انتخابات ریاست جمهوری آمریکاست. بنا بر این به نظر من دموکراتها به دنبال تحت الشعاع قرار دادن فضای انتخاباتی آمریکا از طریق متهم کردن ترامپ و سرنگونی وی از فرایند انتخابات سال بعد هستند.
اصولا استیضاح رئیس جمهور در سیاست و حکومت آمریکا چه جایگاهی دارد؟
استیضاح رئیس جمهور به روندی در قانون اساسی ایالات متحده برای برکناری رئیس جمهور از قدرت معطوف است. قانون اساسی ایالات متحده به کنگره این قدرت را داده است که رئیس جمهوری را به دلیل «خیانت، ارتشاء یا دیگر جرائم سنگین و تخلفات از قانون» از قدرت خلع کند. هر چند از «جرائم سنگین و تخلفات از قانون» تنها یک برداشت وجود ندارد، اما درک عمومی این است که این امر شامل زیر پا گذاشتن سوگند ریاست جمهوری و اعتماد عمومی است. اما مساله اینجاست که روند استیضاح روال سخت و پیچیده‌ای در قانون آمریکا دارد و به طوریکه با ایراد رسمی اتهامات در مجلس نمایندگان آمریکا آغاز می‌شود و با برگزاری دادگاه در سنا به پایان می‌رسد که در سنا هم تازه باید دو سوم اعضای سنا باید به محکومیت رئیس جمهوری رای بدهند تا کار رئیس جمهور تمام شود.
قبلا در تاریخ آمریکا استیضاح رئیس‌جمهور سابقه داشته است؟
بله، چند بار اتفاق افتاده است. استیضاح ترامپ چندمین قصد کنگره برای به زیر کشیدن یک رئیس جمهور در تاریخ ایالات متحده است: اندرو جانسون و بیل کلینتون، روسای جمهوری پیشین آمریکا، استیضاح شده و در برابر دادگاه در سنا قرار گرفتند، اما در نهایت تبرئه شدند اما این داستان در مورد ریچارد نیکسون، رئیس جمهوری پیشین آمریکا قدری متفاوت شد و او احتمالا به خاطر قوی بودن احساس گناه پیش از انجام استیضاح در مجلس نمایندگان خودش از مقام ریاست جمهوری استعفاء داد.
در مورد استیضاح ترامپ دقیقا چه اتفاقی رخ داد؟
در این رابطه تلاش‌های رئیس مجلس آمریکا حائز اهمیت است. البته آنچه خانم پلوسی انجام داد، هنوز چند گام تا اقدام رسمی علیه پرزیدنت ترامپ فاصله دارد. او با اقدام خود از روسای شش کمیته «اطلاعات»، «قضایی»، «نظارت بر دولت»، «امور خارجی»، «مالیات و منابع درآمدی» و «خدمات مالی» درخواست استعلام کرده که به تحقیقات جاری شان سرعت بخشیده و درباره استیضاح یا عدم استیضاح ترامپ تصمیم بگیرند.خانم پلوسی احتمالا خیلی خوب می‌داند شروع این روند به معنای خاتمه سریع برنامه و رسیدن به اهداف مورد نظر محسوب نمی‌شود.
به نظر می‌رسد دموکراتها مدتهاست به دنبال ورود جدی به این مکانیزم برای سرنگونی ترامپ هستند. چرا؟
خانم پلوسی ماه‌ها در برابر دعوت بسیاری از اعضای لیبرال حزب خود به استیضاح رئیس جمهوری مقاومت می‌کرد، اما جزئیات مکالمه تلفنی پرزیدنت ترامپ با رهبر اوکراین و انتشار شکایت یک افشاگر اطلاعاتی ناشناس نقطه عطفی برای او بود. در عین حال، هشت دموکرات میانه رو که پیشتر با استیضاح مخالف بودند در یادداشت مشترکی از حمایت خود از این روند خبر دادند.
ترامپ همکاری لازم را در پاسخگویی به سوالات داشته؟
دولت آمریکا به دستور ترامپ تاکنون از همکاری با تحقیقات شش کمیته کنگره و احضاریه‌هایی برای ارائه اسناد و شهود امتناع کرده اما با اعلام آغاز تحقیقات درباره استیضاح، احتمال بیشتری است که دادگاه‌ها در تحکیم احضاریه‌های کنگره رای صادر کنند.
یعنی چیزی شبیه یک کیفرخواست علیه رئیس جمهور آمریکا مطرح شده است؟
بندهای استیضاح مجموعه‌ای از اتهامات رسمی است که مجلس نمایندگان علیه یک رئیس جمهوری ایراد می‌کند. در مورد استیضاح بیل کلینتون در سال ۱۹۹۸، مجلس نمایندگان چهار بند استیضاح را در نظر داشت، اما در نهایت دو بند را تصویب و او را به ادای اظهارات دروغ به هیئت منصفه عالی و مانع تراشی در اجرای عدالت متهم کرد.
مقاومت دولت یعنی روند کار را با تاخیر مواجه می‌کند؟
روند تحقیق، با مقاومت‌های دولت، احتمالا چند ماه طول خواهد کشید. حتی اگر دادگاه‌ها علیه کاخ سفید رای بدهند، آنها می‌توانند پرونده را به «دیوان عالی ایالات متحده» بکشانند که در آن قضات جمهوریخواه دست بالا را دارند.
پس گویا همه چیز در کنگره‌ای که تحت حکومت دموکراتهاست تمام نمی‌شود؟
بله. دقیقا همینطور است. زمانی که مجلس نمایندگان یک یا چند بند استیضاح را تصویب کند، روند کار به سنا منتقل می‌شود. این پرونده وقتی جدی تر شود بر روی میز رئیس دیوان عالی ایالات متحده خواهد رفت. اعضای کمیته قضایی مجلس نمایندگان در نقش دادستان ظاهر و وکلای رئیس جمهوری به نمایندگی از او حاضر می‌شوند. جمهوریخواهان در حال حاضر ۵۳ کرسی سنا و دموکراتها ۴۷کرسی را در اختیار دارند. برای محکوم کردن رئیس جمهوری به رای دو سوم سنا نیاز است از این لحاظ است که می‌گویم کش دادن این موضوع از طرف دموکراتها بودار است.
اگر به هر دلیلی ترامپ با استیضاح زودتر از انتخابات سال آینده برکنار شود چه اتفاقی می‌افتد؟
اگر رئیس جمهوری گناهکار شناخته شود از قدرت کنار رفته و معاون رئیس جمهوری جای او را خواهد گرفت.
با این حساب استیضاح ترامپ با وجود سنای جمهوریخواه عملا کاری عبث است؟
بله. همانطور که گفتم این کار مصرف انتخاباتی دارد. دموکراتها می‌خواهند به هر طریقی که شده از شر ترامپ خلاص شوند گرچه آنها به دلایل خداپسندانه‌ای استناد می‌کنند و می‌گویند برای بسیاری از دموکراتها، موضوع پایبندی به اصول و سوگندی که به قانون اساسی ایالات متحده برای حفاظت از جمهوری اهمیت زیادی دارد در حالیکه به نظر می‌رسد این یک جنگ قدرت درون آمریکا برای راحت‌شدن از شر ترامپ است.
احتمال دارد استیضاح ترامپ موجب تقویت جایگاه او شود؟
در نظر داشته باشید که تنها ۶ تا 7 درصد رای دهندگان جمهوریخواه از استیضاح حمایت می‌کنند و اکثر سناتورهای جمهوریخواه در جبهه رئیس جمهوری هستند. چشم انداز یک استیضاح ناموفق ممکن است به ضرر دموکراتها تمام شود و موضع ترامپ در ادعای بی‌گناهیش را تقویت کرده و شانس او در انتخابات ۲۰۲۰ را بالا ببرد. کلینتون پس از عبور از استیضاح سال ۱۹۹۸ شاهد پیروزی حزب خود در انتخابات میان دوره‌ای بعد بود.
پس به نظر می‌رسد این ترفند انتخاباتی چندان هم برای دموکراتها مفید نخواهد بود؟
بیشتر دموکراتها با استیضاح ترامپ مخالف هستند چون گمان می‌کنند این اتفاق ممکن است جایگاه جمهوریخواهان را تقویت کند. بیشتر اعضای ارشد حزب دموکرات اذعان دارند که درگیر شدن در روند استیضاح به احتمال زیاد به خود حزب دموکرات نیز ضربه خواهد زد. استناد این مخالفان نظرسنجی‌های جدیدی است که نشان می‌دهد در حالیکه در ماه سپتامبر ۴۱ درصد از مردم آمریکا با استیضاح دونالد ترامپ موافق بودند این رقم اکنون به ۳۷درصد تنزل کرده است.
دموکراتها این نگرانی را دارند که فعالان این حزب در شهر و روستاها نتوانند رای‌دهندگان را نسبت به آنچه آنها اوضاع «وخیم» توصیف می‌کنند به اندازه کافی قانع کنند و استیضاح ترامپ دید بسیاری از مردم را نسبت به دموکراتها منفی کند. اما دموکراتهای طرفدار استیضاح می‌گویند اقدام ترامپ در خصوص کسب استعلام از وضعیت جوبایدن آن هم از یک رئیس دولت خارجی تلاش و ضد حمله او برای ناکام کردن زودهنگام دموکراتها در انتخابات 2020 است بر همین اساس دموکراتها می‌گویند اقدام اخیر ترامپ خلاف مصالح کشور بوده و با امنیت ملی در تناقض است در نتیجه برای «مصلحت» کشور هم شده دیگر چاره‌ای جز استیضاح باقی نمانده است.
چرا دموکراتها اقدام ترامپ در گفت‌وگو با مقام اوکراینی را به انتخابات آمریکا ربط داده‌اند؟
اعضای دموکرات کنگره آمریکا دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور را متهم کرده‌اند که برای کسب اطلاعات زیان‌بار علیه جو بایدن، رقیب انتخاباتی‌اش، رئیس‌جمهور اوکراین را تحت فشار قرار داده و با این کار از یک رئیس‌جمهور خارجی برای «دخالت» در روند انتخاباتی آمریکا دعوت کرده است. دموکراتها از ترامپ دل خوشی ندارند چون در انتخابات ریاست جمهوری گذشته هم معتقد به دخالت روسها بودند به همین لحاظ این بار کوتاه نمی‌آیند و ترجیح می‌دهند شانس خود را امتحان کنند. اگر نگاهی به وقایع گذشته داشته باشیم می‌بینیم که دموکراتها از اساس ایمان دارند مسائل قبلی هم که پیش از این برای ترامپ پیش آمده بود، نظیر تحقیق در مورد دخالت روسیه در انتخابات پیشین، مسائلی پیچیده بودند که چون ممکن بود نتواند جزئیات آن را برای رای‌دهندگان به خوبی روشن کنند از غائله کوتاه آمدند اما این بار ظاهرا فرق می‌کند. به گفته آنها، مورد ایجاد شده اخیر به شکلی است که می‌توان ابعاد آن را برای عموم شکافت و ممکن است درک جزئیات این پرونده از ایجاد موج منفی علیه استیضاح‌کنندگان جلوگیری کند.
مصادیقی که برای برکناری ترامپ از طریق استیضاح کفایت کند وجود دارد؟
بر اساس قانون اساسی آمریکا کنگره می‌تواند رئیس‌جمهور را به‌خاطر «خیانت، ارتشاء، جرایم سنگین و قانون‌شکنی» از قدرت برکنار کند اما مساله اینجاست که این موارد مصداقی و معنای آنها خیلی مشخص نیست.
ماجرای جوبایدن و پسرش چه ارتباطی با اوکراین پیدا می‌کند؟ اطلاع دارید ماجرا چیست؟
این ماجرا یک پیشینه مفصل دارد که به 5 سال قبل باز می‌گردد. یعنی زمانی که جو بایدن هنوز مقام معاونت رئیس‌جمهور سابق آمریکا را در اختیار داشت و پسر او،هانتر بایدن، به عضویت هیئت‌مدیره یک شرکت حفاری گاز طبیعی در اوکراین درآمد.احتمالا ترامپ به دنبال کسب اطلاعاتی درباره جو و پسرش بوده تا از آن در رقابت‌های انتخاباتی استفاده کند. از قرار معلوم شرکت بایدن‌ها در اوکراین به مشکلات قضایی هم برخورده بود و شرکتی که پسر جو بایدن در سال ۲۰۱۴ در هیئت مدیره آن قرار داشت پس از مدتی، تحت تحقیق و تفحص یکی از دادستان‌های ارشد اوکراینی قرار گرفته بود. این دادستان ارشد اما از نظر چند نهاد بین‌المللی نظیر بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول خود به عنوان «عامل فاسد» واقع شده بود که با فشار آنها و برخی فشارهای دیگر از کار برکنار شد.
درخواست ترامپ از اوکراینی‌ها چه بوده؟
مسئله پیچیده‌تر از این حرفهاست. جو بایدن برای برکناری دادستان فاسد به مقام‌های اوکراینی زنگ زده و آنها را تحت فشار گذاشته. او گفته بود اگر دادستان برکنار نشود آمریکا وام یک میلیارد دلاری خود به کی‌یف را متوقف خواهد کرد. او ظاهرا به این ترتیب می‌خواسته بر روند تحقیق از شرکت پسرش تاثیر بگذارد. دونالد ترامپ وقتی از موضوع خبردار می‌شود می‌گوید این کار بایدن، برای کمک به پسرش و کاری «ناشایست» بوده و در تماس تلفنی مورد مناقشه خود با رئیس‌جمهور اوکراین نیز روند برکناری دادستان ارشد را «ناعادلانه» توصیف کرده‌است. دموکراتها از این موضوع برآشفته‌اند و حالا احتمالا ترامپ برای مبازرات انتخاباتی دنبال آن است که این موضوع را سوژه کرده و جوبایدن را زمین بزند.
ترامپ متن گفت‌وگوی خود با مقام اوکراینی را منتشر کرد، به نظر شما چرا؟
از متن منتشرشده تماس تلفنی تازه دونالد ترامپ با رئیس‌جمهور اوکراین، چنین برمی‌آید که دونالد ترامپ از او خواسته‌است تا از نقش جو بایدن در برکناری دادستان یادشده اطلاعاتی به‌دست آورده و به ترامپ منتقل کند اما برخی رسانه‌های آمریکایی می‌گویند ترامپ برای «فشارآوردن» به رئیس‌جمهور اوکراین در این قضیه، تحویل کمک نظامی به آن کشور را به تاخیر انداخته‌است؛ اما ترامپ موضوع را از بیخ تکذیب می‌کند. ترامپ پذیرفته که با همتای اوکراینی‌اش درباره جو بایدن صحبت کرده‌است ولی تاکید کرده که کار اشتباهی نکرده و تهدید به استیضاح را اصلاً جدی نمی‌گیرد ظاهرا او ترفندی از این موضوع در اختیار دارد.
دلیل مقاومت کاخ سفید در ارائه اطلاعات لازم به نهادهای استعلام کننده چه بوده؟
کاخ سفید یک اقدام خیلی مهم را انجام داده و دو مشاور پیشین ترامپ را ملزم کرده است در جلسه کمیته قضایی مجلس نمایندگان ایالات متحده حاضر نشوند و حتی در همین راستا به آنها مصونیت مطلق داده است. از این روند به عنوان «چالش احضاریه‌ها» نام برده شده است؛ یعنی «احضاریه آمد اعتناء نکن!» اما دموکراتها ادعاهای «مصونیت مطلق» را به چالش کشیده‌اند.
چرا دموکراتها متوسل به استیضاح شده‌اند؟
به نظر من دموکراتها نگران از دست دادن انتخابات سال بعد هستند آنها می‌خواهند به هر روشی ترامپ را در معرض اتهام قرار دهند تا افکار عمومی به این نتیجه برسد که رئیس جمهور به کشور خیانت کرده است. اگر یادتان باشد همین تیر ماه گذشته یعنی 3 ماه قبل بود که تلاش گروهی از دموکراتهای کنگره برای آغاز روند استیضاح ترامپ جدی شده بود اما چون مستندات قوی وجود نداشت از سوی خود دموکراتها حمایت نشد و رای نیاورد و تنها 95 رای مثبت آورد. ترامپ همان زمان گفت که. این احتمالاً مضحک‌ترین و وقت‌گیرترین پروژه‌ای بوده که فکر من را بیهوده مشغول کرد او همان زمان گفت که نباید اجازه داد این اتفاق هیچ‌وقت برای یک رئیس‌جمهور دیگری در آمریکا رخ بدهد. اما اکنون باز برای او رخ داده و ترامپ فعلا آرام است اما به نظر من در تدارک آتش تهیه برای حمله ناگهانی به دموکراتهاست به خصوص که او از عدم برکناری خود تا حدی مطمئن است به همین دلیل ممکن است بخواهد به زودی بر موج استیضاح سوار شود.
نظر شما