به گزارش ایرنا، خرداد ماه سال گذشته فرماندار قصرشیرین برای نخستین بار از مشاهده یوزپلنگ ایرانی در روستای «هدایت» حوالی منطقه «تنگه حمام» خبر داد و پس از آن سازمان حفاظت از محیط زیست کار مستندسازی برای این گونه در معرض انقراض را آغاز کرد و دوربین های تله ای و تیم های مستندساز را به منطقه فرستاد.
مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان کرمانشاه در این رابطه با خبرنگار ایرنا، گفت: سال گذشته نیروهای ارتش مستقر در قصرشیرین اعلام کردند که یوزپلنگ ایرانی را در این منطقه مشاهده کرده اند و محیط بانان نیز شواهدی از حضور این گربه سان در معرض انقراض را مشاهده کردند.
فریدون یاوری افزود: به همین دلیل محیط بانان دوربین های تله ای خود را در منطقه کار گذاشتند که تاکنون این دوربین ها موفق به ثبت تصویر یوزپلنگ ایرانی در قصرشیرین نشده اند.
وی توضیح داد: علاوه بر مشاهده یوزپلنگ های ایرانی توسط مردم بومی شواهد حضور آن نیز دیده شده است اما در صورتی که تصویر یوزپلنگ ایرانی در قصرشیرین ثبت شود، برای نخستین بار وجود این گونه نادر جانوری در استان و غرب کشور اثبات خواهد شد.
مدیرکل حفاظت از محیط زیست اظهار داشت: سازمان محیط زیست برنامه ویژه ای را تحت عنوان «عمل» به منظور حفاظت از پلنگ و یوزپلنگ ایرانی در دست اجرا دارد که به زودی این برنامه را در کرمانشاه نیز اجرایی خواهد کرد.
ایران از دهه ۱۹۷۰ به عنوان تنها زیستگاه یوزپلنگ‌های آسیایی (ایرانی) شناخته شده است. یوزپلنگ ایرانی تنها نژاد این جانور است که یال دارد.
یوزپلنگ آسیایی یا یوزپلنگ ایرانی یا تیزپای آسیایی یک زیرگونهٔ به شدّت در معرض خطر انقراض از یوزپلنگ است که اکنون تنها چند ده قلاده از آن در ایران یافت می‌شود. هم اکنون این یوز به عنوان نمادی در لباس تیم ملی فوتبال ایران است.
این جانور در مناطق بیابانی در سطح منطقه زندگی می‌کرد و سال‌هاست که نسل آن در معرض نابودی کلی قرار دارد. نتایج جدیدترین تحقیقات نشان می‌دهد که بین ۷۰ تا ۱۰۰ قلاده یوزپلنگ در مناطق حاشیه کویر مرکزی از جمله خارتوران، نایبندان، دره‌انجیر و میاندشت وجود داشته باشد.
ثبت تصویر یوزپلنگ ایرانی در قصرشیرین می تواند آمار به دست آمده از این حیوان در آسیا را دستخوش تغییر کند و دریچه ای تازه پیش روی محققان در این زمینه قرار دهد.
مناطق حفاظت شده قصرشیرین
هم اکنون قصرشیرین دارای ۲ منطقه شکار و تیراندازی ممنوع قراویز به مساحت سه هزار و ۸۰۰ هکتار، زله زرد با ۳۹ هزار هکتار و یک منطقه تیراندازی ممنوع در شعاع هفت کیلومتری نوار مرزی به مساحت ۱۷۰ هزار هکتار است.
در این مناطق انواع پرندگان و گونه های جانوری زیست می کنند که حفاظت از آنها نیازمند مشارکت همگانی است.
منطقه شکار و تیراندازی ممنوع قراویز مشترک قصرشیرین و سرپل ذهاب هم اکنون تنها زیستگاه منحصر به فرد آهوی ایرانی در منطقه غرب کشور بشمار می رود.
منطقه زله زرد مشترک قصرشیرین و گیلانغرب با ۳۹ هزار هکتار مساحت یکی از مناطق مهم زیستگاه گونه های نادر گیاهی و جانوری در استان کرمانشاه و کشور به شمار می رود که از سال ۱۳۷۳ تحت حفاظت است.
از جانوران موجود در این منطقه می توان به کل و بز وحشی، قوچ و میش، آهو، گرگ، روباه، خرگوش، تشی و بزمجه اشاره کرد.
همچنین گونه های پرندگان کبک، تیهو، سار و فاخته نیز در این زیستگاه با پوشش گیاهی بلوط، پلک، تنگرس، آلبالو وحشی و گیاهان مرتعی زندگی می کنند.
مشاهده پلنگ ایرانی در کرمانشاه
تابستان سال گذشته نیز برای نخستین بار پلنگ ایرانی در منطقه حفاظت شده بوزین و مرخیل استان کرمانشاه مشاهده و تصویر آن نیز ثبت شد.
مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان کرمانشاه در رابطه با پلنگ ایرانی نیز به خبرنگار ایرنا، گفت: بهار سال ۹۷ در پی دریافت گزارش هایی از مردم بومی مبنی بر وجود یک قلاده پلنگ در منطقه حفاظت شده «بوزین و مرخیل» شهرستان پاوه تیم های ثبت تصویر اداره کل محیط زیست استان کرمانشاه هفته گذشته راهی منطقه شدند؛ در نهایت محیط بانان پس از چندین روز حضور در منطقه و استفاده از دوربین های تله ای توانستند، نخستین تصویر از پلنگ ایرانی را در غرب کشور ثبت کنند.
یاوری عنوان کرد: از سال گذشته تاکنون چندین نمونه پلنگ ایرانی در کرمانشاه مشاهده شده است که نشان از فراوانی این گونه جانوری در استان دارد.
وی ثبت وجود پلنگ ایرانی در کرمانشاه را خوشحال کننده توصیف کرد و گفت: معمولا پلنگ ایرانی در محل هایی زندگی می کند که آهو، گوزن و دیگر حیوانات شکار او زندگی کنند و وجود پلنگ در کرمانشاه به معنی وجود دیگر گونه های جانوری در منطقه است.
پلنگ ایرانی بزرگترین یا یکی از بزرگترین زیرگونه‌های پلنگ است که بومی غرب آسیا است و در فهرست جانوران در معرض خطر انقراض قرار دارد.
غذای پلنگ با توجه به منطقه‌ای که در آن زندگی می‌کند متفاوت است. بخش عمده رژیم غذایی پلنگ ایرانی از شکار سم داران میان جثه همچون بز کوهی (کل و بز)، انواع گوزن به ویژه مرال، گوسفند وحشی (قوچ و میش)، انواع غزال به ویژه آهوی گواتردار ایرانی و گراز تأمین می‌شود.
در کنار آن از شکارهای کوچک تری نظیر موش، خرگوش و تشی و گوشتخواران کوچک تر مانند روباه و شغال در کنار انواع پرندگان و خزندگان طعمه او می‌گردند. در ایران شکار اصلی این جانور کل و بز است و محل زندگی پلنگ نیز تا حد زیادی با محل زندگی کل و بز همسانی دارد.
اصلی‌ترین تهدید پیش روی بقای این حیوان جدا شدن زیستگاه‌ها و قطع ارتباط ژنتیکی گروه‌های مختلف این حیوان است که معمولاً به تشکیل گروه‌های بسیار کوچک منجر شده است. به طوری که در همه قلمرو زیستی این حیوان هیچ گروه جمعیتی وجود ندارد که در برگیرنده بیش از ۱۰۰ قلاده پلنگ بالغ باشد.
کاهش طعمه بر اثر شکار انسان‌ها، گسترش زیربنایی، مزاحمت‌های انسانی و از میان رفتن زیستگاه شامل چیدن گیاهان و قارچ‌های خوراکی، ساخت معدن، جاده‌سازی، جنگل زدایی، آتش سوزی و چرای دام عواملی است که منجر به تکه تکه شدن زیستگاه‌های حیوان شده است.
۸۰۶۶/۹۶۱۲
