تدوین برنامه «حفاظت از سمندر» در زیستگاه‌های آذربایجان‌غربی

امید یوسفی روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: در این برنامه زیستگاه‌های این دوزیست به شدت در حال انقراض در آذربایجان‌غربی مورد بررسی قرار می‌گیرد و چالش‌ها، دشمنان طبیعی و غیرطبیعی آن و نقشه راه برای حفظ نسل سمندر شناسایی می‌شود.

وی اضافه کرد: این برنامه در راستای حمایت و حفظ سمندر و کمک به افزایش جمعیت آن در زیستگاه‌های استان به‌ویژه در مناطق جنگلی زاگرس و در شهرهای پیرانشهر، سردشت، مهاباد و بوکان بوده و مجری این طرح محیط زیست است.

وی افزود: در این پایش تمامی زیستگاه‌های این دوزیست مورد بررسی قرار گرفت که بعد از جمع‌آوری آمار، برنامه‌ریزی‌های لازم برای حفاظت از  سمندرها توسط سازمان مرکزی و اداره نظارت بر حیات وحش استان انجام می‌گیرد و در صورت نیاز عوامل آلوده‌کننده زیستگاه‌های آن باید حذف شود.

یوسفی گفت: سمندرها به دلیل حساس بودن به شرایط محیطی، همواره با آسیب‌های بسیار جزئی و آلودگی بسیار کم منابع آبی از بین می‌روند و در سال‌های گذشته به دلیل خشک شدن چشمه‌ها و تغییر کاربری آنها و شکار آنها توسط پرندگان و مارها این گونه نادر بسیاری از زیستگاه‌های خود را از دست داده و در شمار گونه‌های در حال انقراض قرار گرفته‌است.

وی اظهار داشت: محل زیستگاه این جانور در چشمه سارها و جویبارهای کوهستان در ارتفاعات ۱۳۰۰ تا ۱۴۰۰ متری با پوشش گیاهی مناسب زیست است که به طور معمول در اوایل صبح یا شب در نزدیکی چشمه‌ها و جویبارها از آب خارج می‌شود.

سمندر کردستانی از راسته دوزیستان دم‌دار و خانواده سالاماندریده (سمندرها) بوده که از این جنس (Neurergus) سه گونه در ایران وجود دارد؛ این گونه در لیست سرخ اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) در دسته به شدت در معرض خطر انقراض طبقه‌بندی شده‌است.

این گونه دارای سر پهن، طول سر با عرض آن تقریبا برابر، پوزه گرد، چشم‌های برجسته، بدن و دم قوی، فاقد تاج پشتی و به رنگ سیاه براق همراه با لکه‌های زرد رنگ روشن به اشکال حلقه‌ایی، قلابی و نیم‌دایره است و خال های زرد این گونه به طور غیرمنظم در پشت بدن قرار دارند.

لاروهای این گونه در آب رشد کرده و پس از بلوغ و رشد کافی، وارد خشکی می‌شود و محیط‌های نمناک و دارای رطوبت را به عنوان زیستگاه انتخاب می‌کند.

این گونه جانوری علاوه بر جنوب آذربایجان‌غربی در مناطق غربی استان‌های کردستان و کرمانشاه نیز شناسایی شده است.

در سال‌های اخیر عمده‌ترین تهدیدها برای سمندر خشکسالی، آلودگی آب توسط کودهای شیمیایی، سموم کشاورزی، تخریب و تغییر وضعیت چشمه‌ها و برکه‌هایی است که برای مصارف کشاورزی و دامداری توسط روستاییان، کشاورزان و دامداران صورت می‌گیرد، ثبت شده است.

۳۰۲۰/۶۱۸۵/۲۰۹۳