بدرقه بزرگمرد موسیقی ایران؛ حسین دهلوی راهی خانه ابدی شد

مراسم تشییع زنده‌یاد حسین دهلوی، با حضور مدیران هنری؛ از جمله سیدمحمد مجتبی حسینی، معاون امور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، محمد اللهیاری فومنی مدیر کل دفتر موسیقی و چهره های مختلف عرصه موسیقی از جمله شهرام صارمی، آهنگساز و پژوهشگر، علی ترابی مدیر کل پشین دفتر موسیقی، حسین علیزاده آهنگساز پیشکسوت، علی ثابت نیا، مدیرعامل انجمن موسیقی، محمد سریر، آهنگساز و موسیقیدان، هوشنگ کامکار، حمیدرضا نوربخش، مدیر عامل خانه موسیقی پری ملکی، خواننده و موسیقیدان، جمال الدین منبری، مزدا انصاری، نوازنده پیانو مجید فروغی روابط عمومی معاونت هنری سیمون آیوازیان، نوازنده پیشکسوت گیتار، جاوید مجلسی، رهبر اکستر سازهای بادی، اکبر محمدی استاد هنرستان موسیقی، مسعود اللهیاری، رافائل میناسکانیان، علی مرادخانی، رئیس موزه موسیقی، داود گنجه‌ای، عضو شورای عالی خانه مومسیقی، داریوش پیرنیاکان، بیژن بیژنی، بیژن کامکار و جمعی از نوازندگان ارکستر سمفونیک از ساعت ۹ صبح امروز (یکشنبه/ ۲۸ مهر) آغاز شد.

در این مراسم که عباس سجادی، شاعر و ترانه‌سرا، اجرای آن را برعهده داشت ابتدا محمد سریر پشت بلندگو رفت و با تسلیت به مناسبت فقدان این  هنرمند بزرگ گفت: امروز با هنرمندی وداع می‌کنیم که شش دهه ستون استوار موسیقی ایران بود. او برای موسیقی ایران از جمله جمع آوری موسیقی محلی آواها تلاش‌ و زمینه مناسبی برای موسیقی ایران ایجاد کرد.

وی افزود: دهلوی دوست نداشت در گذشته بماند و در اندیشه ارتقای موسیقی در زمان و پیوند موسیقی با عموم ملت بود. اعتقادی به تربیت شاگردان در زمینه موسیقی علمی داشت که برای من بسیار تاثیرگذار بود. او در پایبندی به انتقال مفاهیم و اخلاق هنری بی نظیر بود.

در ادامه استاد اسمعیلی نوازنده تنبک از دوستی سی‌ساله با دهلوی گفت و افزود: موسیقی ملی با دهلوی جان گرفت و بسیاری بزرگان امروز موسیقی شاگردان او بودند.

دهلوی تنها معلم و هنرمند نبود؛ بلکه...

کامبیز روشن‌روان، آهنگساز نیز استاد دهلوی را از نسل موسیقیدانانی دانست که مورد بی‌مهری قرار گرفتند و افزود: او تنها معلم و تنها هنرمند و..... نبود، موسیقیدان جامع الشرایطی بود که افتخار شاگردی او را داشتم. دوران مدیریت او در هنرستان موسیقی شکوفاترین دوران بود، او بسیار تیزبین و دقیق و در رهبری ارکستر صبا بی‌نظیر و پایبند به نظم زمانی بود.

روشن روان: او برجسته ترین آهنگساز موسیقی ملی بود که در تمام آثارش رگه های فرهنگ ملی و بومی دیده می‌شود. او با استفاده از ملودی‌های محلی، از ردیف‌ها و دستگاه ها و از تسلط برادبیات، ماهرترین آثار موسیقی ملی را تصنیف کرد.

دهلوی موسیقی ایران را به دنیا معرفی کرد

سیدمحمدمجتبی حسینی نیز در این مراسم گفت: خالق نغمه موج و مرجان سبکبال شد، او در مهر زاده و در مهر چشم از جهان فروبست. او استاد معلم و هنرآموزی بود که به درستی آموزش هنر را می شناخت و شاگرد بزرگی چون ابوالحسن صبا بود. شاگردان او امروز ستاره های فرهنگ ایرانند و شاهد درستی تعلیمات استاد. او موسیقی ایران را نه فقط به ایران، که دنیا معرفی کرد.

شاگرد و همکار دهلوی جمال الدین منبری نیز گفت: افتخار من شاگردی او و همکاری با ارکستر مضرابی بود، وی سپس به یاد استاد دهلوی آواز خواند.

ایرانی‌تر از دهلوی ندیدم

حسین علیزاده نیز در این مراسم اظهار داشت: من ایرانی تر از دهلوی به عمرم ندیدم؛ او بهترین جانشین برای مدیران قبلی هنرستان بود. با مدیریت او سرنوشت موسیقی ایران عوض شد. نام این تالار قبلا رودکی بود چرا شد وحدت نمی‌دانم؛ اما می‌شود همین الان نامش را دهلوی گذاشت.

در دوران ساخت این تالار ارکستری همنام این تالار به نام رودکی بود اما امروز پیکر دهلوی اینحاست. بسیاری دهلوی را درک می‌کنند، بر خلاف مدیرانی که درکش نکردند. دهلوی از نادر هنرمندانی بود که از تمام زوایای او می‌توان آموخت.

وی ادامه داد: متاسفانه باید گفت دهلوی عصاره رنج موسیقی امروز ایران بود باعث افتخار ماست که با وجود همه بی مهری ها اینچنین تشییع می‌شود؛ من از طرف همه شاگردان دهلوی دست همسرشان را می‌بوسم و سر تعظیم فرود می‌آورم برای دهلوی که شاید قرن‌ها مانند او دیگر نیاید.

سجادی که اجرای این مراسم را برعهده داشت، نیز گفت: بزرگترین آرزوی دهلوی اجرای آثاری بود که برای کودکان نوشته بود. این آرزو محقق نشد امیدوارم روزی بشود. امیدواریم از دل جشنواره هایی مانند جشنواره موسیقی جوان در آینده دهلوی ها متولد شوند.

هومن دهلوی پسر مرحوم دهلوی اظهار داشت: امروز تلخترین روز زندگی ماست؛ چون نه تنها در سوگ پدر، بلکه در سوگ هنرمندی جامع الشرایط نشسته ایم که سعی در پر کردن تمام خلاهای موسیقی می داشت.

وی افزود: به یاد دارم مایسترو علی رهبری درباره پدر می گفت؛ دقت او گاهی از موتسارت، آهنگساز مطرح اتریشی، هم بیشتر بود.

فرهاد فخرالدینی، آهنگساز پیشکسوت نیز در این مراسم به دلیل بیماری حضور نداشت؛ اما پیامی برای این مجلس فرستاد. پیام شهردار تهران نیز در این مراسم قرائت شد.

در پایان حجت‌الاسلام و المسلمین سیدمحمود دعایی، نماز میت را بر پیکر استاد دهلوی خواند و پیکر وی برای خاکسپاری رهسپار قطعه هنرمندان بهشت زهرا (س) شد. همچنین قرار است مجلس ختمی فردا (دوشنبه/ ۲۹ مهر) ساعت۱۶ تا ۱۵:۳۰ در مسجد جامع شهرک قدس به یادبود وی برگزار شود.

حسین دهلوی از نوآوران در موسیقی ایرانی چه در خلق آثاری ماندگار و نوآور در موسیقی سنتی ایرانی، چه در پیوند اپرا قصه‌های ایرانی و چه در تربیت شاگردانی برجسته در موسیقی معاصر ایران کارنامه‌ای درخشان داشت.

تدوین متد تمبک به وسیله او و جمعی دیگر از جمله حسین تهرانی، مصطفی پورتراب، فرهاد فخرالدینی و هوشنگ ظریف برای بهبود جایگاه تمبک در موسیقی ایرانی و آسان‌سازی آموزش این ساز، توجه به ساخت سنتور کروماتیک برای جبران مشکل کوک این ساز برای استفاده در ارکستر از جمله این مواردند.
خالق تصنیف اپرای مانا و مانی، در زمینه موسیقی فیلم هم فعالیت و البته بیشتر برای فیلم‌های مستند، نقش مشاور و انتخاب‌کننده موسیقی را بر عهده داشته و در تیتراژ فیلم‌ها، از او به نام مستعار «فریبا» یاد شده‌است. دهلوی برای چند فیلم مستند از ابراهیم گلستان مانند یک آتش (چشم‌اندازها)، موج و مرجان و خارا و گنجینه‌های گوهر و همچنین فیلم هفده روز به اعدام اثر هوشنگ کاووسی موسیقی نوشته‌ است.
حسین دهلوی علاوه بر ساخت و تنظیم آثار متعدد و رهبری ارکستر آثار مکتوب و مرجع مهمی در زمینه موسیقی به رشته تحریر درآورد. پیوند شعر و موسیقی آوازی از بارزترین آثار اوست که حاصل بیش از ۴۰ سال تجربه وی در تلفیق موسیقی با شعر است. 
آخرین کوشش دهلوی در زمینه کارهای جمعی موسیقی ملی، پایه‌گذاری ارکستر مضرابی است که با همکاری ۶۶ نفر از نوازندگان سازهای مضرابی ایرانی تشکیل شد و در سال ۱۳۷۲ روی صحنه رفت.
این اسطوره موسیقی ایران صبح سه‌شنبه (۲۳ مهر ۱۳۹۸) پس از مدت‌ها بیماری و ابتلا به آلزایمر در سن ۹۲ سالگی آخرین نت موسیقی زندگی پرافتخار خود را نواخت.