کبدی؛ گذر از نگاه بومی برای رسیدن به توسعه جهانی

واقعیت ورزش کبدی که خواستگاه اصلی آن در کشور هندوستان است را باید در دل بازی‌های بومی‌محلی ایران جستجو کرد زیرا بسیاری از کارشناسان این رشته با برجسته کردن تشابه‌های این ورزش با بازی محلی «زو» این ۲ بازی را دارای ریشه مشترک می‌دانند؛ ریشه ای که برگرفته از فرهنگ جغرافیایی آریایی است. این بازی در استان های اردبیل، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، خراسان، گلستان، مازندران، هرمزگان، بوشهر، فارس و اصفهان زو، در گیلان شیرین‌دودو، در خوزستان اش‌تی‌تی و در سیستان کبدی نامیده می‌شود.

تشکیلات این رشته ورزشی از سال ۱۳۷۵ با عنوان انجمن کبدی زیر نظر فدراسیون ورزش‌های همگانی شروع به فعالیت کرد و در سال ۱۳۸۱ در مسابقات قهرمانی آسیا مردان شرکت و به مقام سوم رسید.  چند دوره حضور در قهرمانی جهان و بازی های آسیایی کبدی ایران به یکی از قدرت‌های جهان تبدیل شد تا جایی که کبدی کاران ایران در بازی‌های آسیایی ۲۰۱۸ جاکارتا توانستند برای نخستین بار بر هند غلبه کنند و به مدال طلا برسند.

کبدی با وجود اینکه یک بازی محلی در فلات ایران به شمار می‌رود، آنچنان که باید شناخته شده نیست و بسیاری از ستاره‌های ملی‌پوش این رشته همواره از شرایط و امکانات آن گلایه دارند؛ گلایه ای که بدون شک بی دلیل نیست. زیرا تمام تمرکز ورزش ایران بر چند رشته ورزشی مانند فوتبال، والیبال، کشتی، وزنه‌برداری و ورزش ‌های رزمی است و بیشتر زمان پخش مستقیم رسانه‌ای و سرمایه گذاری تیم‌ها در این بخش متمرکز شده است. اما در کشور مانند هند که خاستگاه کبدی جهان است شرایط متفاوت از ایران است. در این کشور کبدی به عنوان یک بازی سنتی برخواسته از فرهنگ این کشور تعریف می‌شود.

این رشته به صورت رسمی از شبه قاره به سایر کشورها رسیده است اما اینکه ایران توانست در کمتر از ۲ دهه از این کشور عبور کند نشان می دهد توانایی و ظرفیت ورزشکاران ایران در این رشته ورزشی فراتر از امکانات و هزینه‌ها است. امکاناتی که در برخی از مواقع در یک استان یا منطقه خاص متمرکز شده است. هند از یک بازی بومی و محلی ورزشی جهانی ساخته که هم اکنون لیگ ان در سطح بالایی قرار دارد. این سطح تنها به رقابت  تیم ها منتهی نمی‌شود بلکه درآمدزایی، اعتبار لیگ، حضور ستارگان نامدار و پخش تلویزیونی آن موجب شده تا لیگ کبدی این کشور با NBA  در آمریکا برابری می‌کند.

اما چرا در ایران با وجود ظرفیت رشته کبدی ورزشکاران این رشته پرهیجان مهجور مانده‌اند؟ بدون شک یکی از دلایل این کار سمت و سو دادن به ورزش و برجسته کردن بعد اقتصادی آن است. در ایران لیگ فوتبال و برگزاری منظم آن بر تمام لیگ های ورزشی دیگر برتری دارد و در رقابت این لیگ هواداران تمام تمرکز خود را بر روی یک یا چند تیم می‌گذارند. هیاهوی فوتبال موجب شده تا برخی از رشته های مدال‌آور در المپیک و بازی‌های آسیایی به حاشیه بروند. حاشیه ای که ورزشکاران انان را دلسرد خواهد کرد.

اینکه ورزشکاران کبدی ایران در خارج از کشور شناخته شده تر از ایران هستند و در لیگی مانند هند قرارداد میلیاردی امضا می‌کنند جای هیچ تعجبی ندارد این کشور با میلیون ها علاقمند به رشته کبدی یکی از کشورها  سرآمدترین این رشته به شمار می‌رود و کبدی کاران ایرانی در هند نیز نامی برای خود دست و پا می‌کنند. حضور در لیگ این کشور نه تنها مشکلات اقتصادی و امکاناتی ورزشکاران این رشته را برطرف می کند بلکه قرار گرفتن در کنار ستاره های کبدی هند می‌تواند تجربه‌ای گرانبها برای ملی‌پوشان باشد. تجربه‌ای که در نهایت توانست بر تیم قدرتمند و قهرمان هند غلبه کند.

تیم ایران با کسب مدال طلای بازی‌های آسیایی جاکارتا نشان داد می‌تواند در آینده برای تمامی قدرت‌های جهانی خط و نشان بکشد قدرت هایی که هند، پاکستان و کره جنوبی از جمله آنها است. اگر این رشته در المپیک وارد شود بدون شک باید برخی هزینه حاشیه ای دیگر رشته ها را به سمت و سوی آن هدایت شود. این راهبرد تا کنون در دستور کار وزارت ورزش و کمیته ملی المپیک قرار نگرفته و با وجود مدال طلای کبدی کاران ایران در جاکارتا پاداش آنها تنها به نفری ۲۴۰ میلیون تومان ختم شد. این مبلغ کم در حالی است که «معین نبی بخش» کبدی کار ایرانی شاغل در لیگ هند تنها برای یک فصل قراردادی به مبلغ ۱.۵ میلیارد تومان به تیم «بنگال وریرز» دارد.

البته تنها معین نبی نیست که در لیگ هند شاغل است بکه در لیگ این کشور ۱۵ کبدی کار ایران لژیونر هستند لژیونرهایی که در سرزمین کبدی قدرتنمایی می‌کنند و تا کاپیتانی تیم قهرمان لیگ هند پیش رفتند. این حضور نشان می‌دهد با وجود کم توجهی به کبدی ایران ستارگان این رشته ظرفیت‌بالایی برای درخشش در سطح جهان دارند ظرفیتی که اگر به درستی در مسیر قهرمانی هدایت شود بدون شک نتیجه آن در آینده مدال های طلا برای کاروان ایران در بازی‌های آسیایی و المپیک است.

قدرت‌نمایی کبدی‌کاران ایران در هند موجب شد تا پیش از شروع لیگ این رشته در هند یک مسابقه دوستانه بین منتخب جهان و تیم ملی هند برگزار شود که در تیم منتخب چهار بازیکن ایرانی حضور داشتند این تیم به پشتوانه بازیکنان ایران خود توانست تیم کبدی هندی را شکست دهد.

فاضل اتراچالی،معین نبی بخش، محمد تقی پایین محلی، معراج شیخ، هادی اشترک، فرهاد رحیمی، ابوذر مهاجر، ابوالفضل مقصودلو، محسن مقصودلو، امیر حسین محمد ملکی، عماد صداقت نیا، هادی تاجیک، اسماعیل مقصودلو، سعید غفاری و میلاد شیبک لژیونرهای کبدی ایران در هند هستند.

البته بنا به گفته برخی از کبدی‌کاران شاغل در هند قراردادهای میلیاردی این کشور با بازیکنان ایرانی بدون سود برای فدراسیون کبدی ایران نیست بلکه از تمام مبلغ قرارداد لژیونرهای این رشته باید ۱۲ درصد آن به فدراسیون برسد و این یکی از شروط مهم لژیونر شدن است. با این شرایط اگر کبدی کاری بخواهد در ایران به ورزش ادامه دهد باید با قراردادهای مبلغ پایان در خدمت تیم باشد و اگر بخواهد در خارج از کشور باشد باید مبلغی را به حساب فدراسیون واریز کند.

لازمه پیشرفت کبدی ایران آزاد شدن این رشته از نگاه یک بازی بومی است اگر این راهبرد در دستور کار مسوولان ورزش ایران قرار گیرد بدون شک کبدی به عنوان یک بازی محلی و آمیخته به فرهنگ ایرانی فراتر از یک مدال طلا خواهد شد و میزان علاقمندی ورزشکاران به آن بیش از پیش است. ادر صورت تحقق چنین مهمی، خانه های ورزش روستایی که هم کنون طرح ان در دستور کار وزارت ورزش و فدراسیون بازی‌های بومی و محلی قرار گرفته به مکانی برای استعدادیابی این رشته در استان هایی مانند سیستان و بلوچستان، گلستان و مازندران تبدیل می‌شود.