استخوان بافت زنده ای است که از ساختار پیچیده ای برخوردار است، در این بیماری مقدار توده استخوانی کاهش می‌یابد و استخوان شکننده میشود به طوری که باکوچک‌ترین ضربه ای به راحتی می‌شکند، بیماری پوکی استخوان بیماری خاموش، پیش رونده و در عین حال قابل پیشگیری و درمان است.
تغذیه نامناسب، شرایط زندگی، مشکلات فیزیولوژی بدن، ورزش نکردن و افزایش سن از جمله عوامل کاهش توده استخونی هستند، هر کدام از این فاکتورها زمانی که از سیر طبیعی خود عبور کرد، فرد به آستانه ابتلا به پوک استخوان نزدیک می شود، غالبا عارضه پوکی استخوان در دوران کهنسالی بروز میکند و فرد را در معرض خطر شکستگی قرار میدهد که از اولین نشانههای آن مراجعه بیمار با اظهار درد در اکثر نقاط بدن، ضعف در اندام و درد کلی بدن است.
بیماری پوکی استخوان قاتل خاموش محسوب میشود زیرا معمولا علامت مشخصی ندارد و معمولا تا زمانی که عارضه جدی مانند شکستگی استخوان رخ ندهد، ممکن است فرد بیمار اصلا اطلاعی از بیماری خود نداشته باشد، بیشترین خطر شکستگی در پوکی استخوان متوجه رانها، لگن، مهره‌ها و ساعد است.
شکستگیهای ران و نیز ستون فقرات میتواند با ایجاد درد، محدودیت فیزیکی و اجبار به تغییراتی در شیوه زندگی و یا حتی مرگ منجر شود، باید افرادی که هنوز مبتلا به پوکی استخوان نشده اند ولی درصدد احتمال ابتلا به این بیماری قرار دارند، مورد درمان قرار گیرند.
پوکی استخوان شایع ترین بیماری متابولیک استخوان محسوب میشود، اهمیت پیشگیری از آن را مورد توجه قرار داد ، درمان این بیماری هزینه‌های مادی و معنوی فراوانی را به خانواده ها و سیستم سلامت کشور تحمیل می کند، اگر چنانچه روند عادی را درنظر بگیریم به الطبع سن یکی از مهمترین، غیر قابل درمان ترین و غیر قابل تغییر ترین عوامل ابتلا به پوکی استخوان است.
شیوه زندگی می تواند اثرات زیادی بر سلامت استخوان ها داشته باشد؛ بنابراین هر چه در سن پایین ذخیره توده استخوانی بیشتر باشد، در سنین بالا از استخوان های قوی تری برخوردار خواهیم بود، بالا بردن توده استخوانی در سنین جوانی را را ه حل موثری برای کاهش موارد ابتلا به پوکی استخوان در سنین پیری ذکر کرد و استفاده از کلسیم، ویتامین Dو ورزش کردن را سه عامل اصلی در بالا بردن تراکم استخوانی است.
عوامل تغییر پذیر تا میزان قابل توجهی می تواند به بالا بردن سطح فاکتورهای مطلوب در راستای پیشگیری از ابتلا به بیماری پوکی استخوان به ما کمک کنند، ورزش بهترین روش برای افزایش تراکم استخوان و جلوگیری از پوکی استخوان است، یادآور شد: افرادی که به صورت مداوم ورزش می‌کنند کمتر در سنین بالاتر دچار این بیماری می‌شوند.
درباره نحوه ابتلا به این بیماری گفت: بعد از۳۰ سالگی که استخوان‌ها به حداکثر تراکم خود می‌رسند، شروع به تحلیل رفتن می‌کنند و اگر تا قبل از این سن افراد فعالیت ورزشی مناسب و جذب کلسیم کافی داشته باشند، کلسیم جذب شده قابل جبران خواهد بود و خطری برای فرد ندارد، در غیر این صورت به تدریج استخوان‌ها شکننده و آسیب‌پذیر می‌شوند.
تعمیم و اشاعه فرهنگ ورزش کردن در سطح جامعه نیازمند یک عزم ملی و آگاهی اجتماعی است، مطئنا اگر مردم بدانند به چه میزان خطر ابتلا به پوکی استخوان تهدیدشان می کند حتما زمانی را در برنامه روزانه مثل غذا خوردن و خواب به ورزش اختصاص می دهند.
مصرف شیر و لبنیات در پیشگیری از عارضه پوکی استخوان بسیار موثر است و در افراد بالغ مصرف ۴۰ گرم پنیر، یک لیوان شیر و یک لیوان ماست در روز می تواند نیازهای روزانه افراد به کلسیم را تامین کند، قرار دادن دست تا آرنج در مقابل نور مستقیم آفتاب، به میزان روزانه ۱۰ تا ۱۵ دقیقه، از جمله روش های کمک کننده در پیشگیری از پوکی استخوان است.
مواد غذایی از گروه لبنیات، ماهی و تخم مرغ برای پیشگیری از پوکی استخوان مؤثر است و در معرض نور خورشید قرار گرفتن نیز تا حدودی باعث تأمین ویتامین دی شده و کلسیم مواد غذایی و و نور آفتاب؛ وارد جریان خون و به استخوان‌ها می‌رسد.
مصرف هفته‌ای دو مرتبه غذای دریایی شامل ماهی و میگو در تامین ویتامین D بدن مؤثر است، بدن کودکان و بچه های کوچک و همچنین افراد سالمند نیاز بیشتری به دریافت ویتامین D دارد بنابراین به این افراد توصیه می شود علاوه بر رعایت رژیم غذایی مناسب و قرار گرفتن در معرض تابش مستقیم نور خورشید از قرص های مکمل ویتامین D هم استفاده کنند.
فوق تخصص روماتولوژی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
نظر شما