اعلام وضعیت فوق العاده در سودان

خارطوم پایتخت و چند شهر دیگر سودان دیروز 21 اکتبر (29 مهر) شاهد برگزاری تظاهرات هزاران نفر از مردم این کشور بود که خواستار انحلال حزب "کنگره ملی" به ریاست البشیر رئیس جمهوری مخلوع و مجازات مقام‌های سابق این کشور در دادگاه های بین المللی شده بودند.

29 مهر یادآور پیروزی مبارزات مردم سودان برای دمکراسی خواهی در سال 1967 (1346) بود که امسال سالگرد آن نیز می رود منشاء برخی تحولات سیاسی و اجتماعی در این کشور آفریقایی باشد که در سال 2011 به سبب سوء مدیریت البشیر رئیس جمهوری برکنار شده آن، به دو کشور سودان و سودان جنوبی تقسیم شد.

خبرگزاری رویترز دیروز گزارش داد که هزاران نفر از مردم سودان در میدان "الحریه" خارطوم تجمع کردند و ضمن تاکید بر این درخواست از دولت موقت این کشور خواستند تا کسانی را که مسئول کشتارهای اخیر معترضان در اعتراضات خیابانی بودند را به دست قانون بسپارد.

پیش‌تر، کمیته مرکزی پزشکان سودان اعلام کرده بود که در اعتراض‌های مردمی اخیر این کشور که منجر به سقوط حکومت البشیر شد، بیش از ۱۳۰ نفر کشته شدند، کشته هایی که امروز خونخواه پیدا کرده اند.

معترضان شمار کشته شدگان اعتراضات ماههای اخیر در سوران را بیش از 250 نفر اعلام کردند.

 اعتراض‌های مردمی سودان از ۱۹ دسامبر ۲۰۱۸ (۲۸ آذر ۹۷) به علت افزایش قیمت نان و سوخت آغاز شد، اما این اعتراض‌ها بسرعت رنگ و بوی سیاسی به خود گرفت و معترضان خواستار سرنگونی دولت البشیر شده بودند که سه دهه بر این کشور حکومت کرد.

اما نظامی‌ها به جای تن‌ دادن به مطالبات معترضان از آغاز یک حکومت دو ساله موقت به سرپرستی یک شورای نظامی خبر دادند و مقررات حکومت نظامی از جمله منع رفت‌وآمد را در این کشور برقرار کردند.

البته معترضان سودانی سرانجام به خواسته اصلی خود رسیدند، چون دولت البشیر سرانجام چهار ماه بعد در ۲۲ فروردین امسال با دخالت ارتش سرنگون شد.

بعد از این بود که ارتش سودان با تشکیل نهادی با عنوان شورای نظامی انتقالی به ریاست "عبدالفتاح البرهان" قدرت را در دست گرفت و البشیر نیز به همراه چند مقام دیگر دولت او بازداشت شده و اکنون در زندان بسر می برند.

اما تحولات داخلی سودان به رغم مشکلات اقتصادی شدید ناشی از تحریم آمریکا علیه این کشور و نیز بحران داخلی در دو نقطه از جمله در "دارفور" و "نوبه" فروکش نکرد و بعد از چندین بار ناآرامی های سیاسی و اجتماعی که تاکنون 130 کشته نیز داشته، به تظاهرات گسترده دیروز برای سالگرد انقلاب 1967 این کشور رسید.

تظاهرات دیروز در سودان که به اعلام فراخوان برگزاری تظاهراتی گسترده تر در امروز ختم شد، صرفا به طرح درخواست مخالفان رئیس جمهوری مخلوع ختم نشد، چرا که بطور همزمان با این فراخوان، برخی گروه‌های وابسته به نظام البشیر نیز خواستار برگزاری یک تظاهرات مردمی در امروز در مقابل فرماندهی کل ارتش این کشور شدند.

با همین فراخوان دوم و به طور همزمان فراخوان برخی احزاب سیاسی دیگر برای برگزاری تظاهرات به مناسبت سالروز انقلاب اکتبر ۱۹۶۷، امروز ارتش سودان تمامی راه‌های منتهی به فرماندهی کل در مرکز پایتخت را بست.

ائتلاف احزاب "آزادی و تغییر" سودان و برخی دیگر از احزاب سیاسی این کشور طی فراخوان هایی مردم را به تجمع در میادین اصلی و برگزاری مراسم سالروز انقلاب ۲۱ اکتبر 1967 دعوت کرده‌اند.

انقلاب اکتبر ۱۹۶۷ مربوط به سرنگونی نخستین حکومت نظامی سودان به ریاست ژنرال "ابراهیم عبود" که به مدت شش سال از سال ۱۹۵۸ تا ۱۹۶۷ در این کشور پابرجا بود و در نتیجه اعتراضات مردمی که خواهان دمکراسی بودند، این حکومت برچیده شد.

از طرف دیگر، چند حزب و گروه از جمله حزب کمونیست سودان خواستار برگزاری اعتراضات میلیونی در خارطوم با هدف اصلاح روند انقلاب 1967 شدند و مطالبه خونخواهی از شهدای ناآرامی های سال گذشته را نیز در دستور کار خود قرار داده اند.

در این بین مردم شهرهای "خاطوم، اومدورمان، مدنی، الاوبید، بندر سودان و شهر زولینقه در منطقه آشوب زده دارفور حمایت خود را از مقامات جدید کشور که دولت انتقالی را بر عهده گرفته اند، اعلام کردند.

به همین دلیل بود که طبق گزارش برخی شبکه های خبری عربی، ارتش سودان تمامی راه‌های منتهی به مقر فرماندهی ارتش در مرکز خارطوم پایتخت را مسدود کرده و خواستار دوری مردم از مقرهای نظامی شده است.
خبرگزاری "آناتولی" نیز دیروز گزارش داد که "عامر محمد الحسن" سخنگوی ارتش سودان با صدور بیانیه‌ای گفت که با توجه به جانبداری نیروهای مسلح از انقلاب، اهمیت بیان مسالمت‌آمیز و حفظ فضای دمکراسی، دور بودن ارتش از سیاست و نیز به منظور حفظ رویکرد بی‌طرفی نیروهای مسلح، تظاهرات باید از پایگاه‌ها و مقر فرماندهی ارتش در خارطوم و دیگر استان‌ها دور باشد.

وی با بیان اینکه خیابان ارتش (مسیر اصلی مقر فرماندهی ارتش) امروز از ساعت هفت صبح تا ۱۷ عصر بسته خواهد بود، از تظاهرکنندگان خواست از ایست‌های بازرسی در این خیابان و مسیرهای منتهی به آن دور شوند.

از سوی دیگر، سخنگوی ارتش سودان، دولت این کشور را به موفقیت موضوع برقراری صلح و تکمیل کمیته‌های تحقیقات در مورد خشونت علیه تظاهرکنندگان ترغیب کرد.

احزاب آزادی و تغییر، شورای نظامی انتقالی را که در پی برکناری البشیر قدرت را در سودان به دست گرفته، مسؤول متفرق کردن اعتصاب‌ها دانستند، این در حالی است که شورای نظامی که در حال حاضر منحل شده، اعلام کرد، دستور متفرق کردن اعتصاب‌ها را صادر نکرده است.

در هر حال اعتراضات مردمی همچنان در سودان ادامه دارد تا مشخص شود که چه مقامی دستور تیراندازی به تظاهرکنندگان را برای متفرق کردن آنها صادر کرده بود.

به گزارش خبرگزاری سودان (سونا)، "عبدالله حمدوک" نخست‌وزیر این کشور به تازگی دستور تشکیل کمیته حقیقت‌یاب درباره کشتار معترضان در جریان حمله به مقر تحصن‌کنندگان در نزدیکی وزارت دفاع سودان در ماه ژوئن (خرداد) را صادر کرد که در جریان آن نیروهای امنیتی به ‌ده‌ها تن در خارطوم حمله کردند.

این کمیته دارای اختیارات گسترده‌ای در زمینه احضار شاهدان عینی از جمله مسؤولان خواهد بود و می‌تواند به اسناد رسمی، گزارش‌های امنیتی و پرونده‌های پزشکی دسترسی داشته باشد.

در هر حال سودان همچنان ناآرام است و دولت انتقالی این کشور نیز وضعیت فوق العاده اعلام کرده تا شاید بتواند هم مدیریت کشور را از دست ندهند و هم به نوعی مطالبات عمومی را پاسخ گفته باشد.