ساداتیان: همگرایی اعضای "اکو" بیش از واگرایی‌هاست

«جلال ساداتیان» روز یکشنبه در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی ایرنا با اشاره به اجلاس کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اقتصادی «اکو» و اظهارات وزیر امور خارجه  گفت: کشورهای عضو اکو که در زمان مرحوم اکبر هاشمی رفسنجانی از سه کشور ایران، ترکیه و پاکستان به ۱۰ کشور رسید با فرض اینکه بتوانند از ظرفیت های خودشان بهترین استفاده تجاری، اقتصادی و مالی را انجام دهند، تعداد افزایش دادند.

وی افزود: فلسفه تشکیل این اتحادیه این بود که این کشورها، مانند آ. س. آن (اتحادیه کشورهای جنوب شرق آسیا) و دیگر پیمان‌های منطقه‌ای بتوانند تبادلات خوبی با هم برقرار کنند. کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز سال‌های سال به دنبال این بودند که بتوانند در قالب اتحاد جماهیر شوروی و قبل از آن در قالب روسیه تزاری به آب‌های گرم دسترسی پیدا کنند که بهترین مسیر آن، از طریق ایران بود.

سفیر پیشین ایران در انگلیس با بیان اینکه هدف کشورهای شمال شرق و شمال غرب ایران و همچنین قفقاز و آسیای میانه صدور منابع انرژی خود از طریق خلیج‌فارس است، خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی از جهت نیروی انسانی متخصص و دانش آموخته و نیروهای مجرب از ظرفیت خوبی برخوردار است، اگر مراودات منطقه‌ای به خوبی برقرار شود، این ظرفیت‌ها می‌تواند بکار گرفته شده و اشتغال و کارایی زیادی را از این طریق ایجاد کنند.

ساداتیان یادآور شد: نیروهای دانش‌آموخته می‌توانند در قالب فعالیت‌های مختلف وارد کار با کشورهای عضو اکو شوند و برای کشور ارزش افزوده به وجود آورند. از همه مهم‌تر اینکه اگر مراودات مالی، اقتصادی و تجاری بین این مجموعه از کشورها اتفاق بیفتد، تحریم‌هایی که ایالت متحده آمریکا به صورت یک‌سویه نسبت به ایران وضع کرده است و اروپایی ها هم بعضا آمریکا را همراهی می کنند را بی اثر خواهیم کرد.

وی درباره عملکرد اکو از گذشته تاکنون گفت: انتظار بیشتری از سازمان اکو وجود داشت، به عنوان مثال خط آهن سرخس بین ایران و ترکمنستان مسافت کوتاهی را بین دو کشور برقرار کرده است. این پروژه به نیت وصل شدن ترکمنستان به خلیج فارس کلید زده شده بود. کشورهای آسیای میانه بخصوص ترکمنستان در نظر داشتند خط لوله هایی پر هزینه‌ای را از طریق بندر جیحان به دریای سیاه برساند که نفت خود را به غرب صادر کنند در حالی که مسیر ایران برای آنها بسیار قوی‌تر، کوتاهتر و کم‌هزینه‌تر است.

این کارشناس مسائل بین‌الملل ادامه داد: اتفاقات مقطعی که تاکنون رخ داده، مانع استفاده حداکثری از این ظرفیت‌ها شده است و می‌توان گفت که ظرفیت‌هایی که وجود دارد به جای اینکه مورد استفاده حداکثری قرار گیرد، مورد گفت‌وگو حدکثری قرار گرفته است.

وی درباره تـوافـقنامـه «چـارچـوب حـمل و نـقل و تـرانـزیت ( TTFA)» بین کشورهای عضو اکو گفت: در زمان دولت مرحوم هاشمی رفسنجانی به عنوان هیات ایرانی به ترکمنستان سفر کردم، «صفرمراد نیازُف» رئیس جمهوری وقت آن کشور بسیار از هیات ایرانی استقبال کرد و حتی معاون اول خود را با ما همراه کرد و یک فروند بالگرد برای مشاهده مسیرهای ارتباطی زمینی بین دو کشور در اختیار ما قرار داد.

ساداتیان ادامه داد: به منطقه سرخس آمدیم که تمام مشکلات حمل و نقلی که بین ایران و ترکمنستان وجود داشت را به نوعی مرتفع کنیم. مطابق گزارشاتی که داده شد، رئیس جمهوری ترکمنستان اقدامات لازم را پیرامون درخواست های هیات ایرانی انجام داد. استقبال خوبی در آن زمان از هیات ایرانی صورت گرفت، اگر از این ظرفیت ها به خوبی بهره برداری می شد و ادامه پیدا می کرد، باید سطح روابط هم از نظر حمل و نقل و تبادلات کالایی و هم به تبع آن مراودات فرهنگی و اجتماعی بین این کشورها بیشتر می شد.

سفیر پیشین ایران در انگلیس با بیان اینکه قزاقستان، ازبکستان، ترکمنستان، قرقیزستان، افغانستان، تاجیکستان، آذربایجان به علاوه پاکستان، ایران و ترکیه که از گذشته با هم ارتباط داشتند تاکنون از ظرفیت ها در قالب اتحادیه و سازمان اکو استفاده نکرده اند که فکر می کنم دولت جمهوری اسلامی ایران و وزارت خارجه ایران مترصد شتاب دهی به این توافقنامه است.

وی روابط و مراودات بین این کشورها را بیشتر دو طرفه قلمداد کرد و افزود: ما با ترکیه روابط تجاری و اقتصادی خوبی داریم ولی این مراودات در قالب اکو نبوده است، که اگر در آن قالب سرمایه‌گذاری های مشترکی بین این ۱۰ کشور صورت پذیرد به مراتب توسعه اقتصادی این کشورها شتاب بیشتری می گیرد.

ساداتیان یادآور شد: اروپایی ها در قالب اتحادیه اروپایی تبادلات و معاملات گسترده ای دارند و در واقع به شدت محتاج این اتحاد هستند چون برای همه سودآوری دارد. نیروهای متخصص اروپایی بین این اتحادیه در حال رفت و آمد هستند و تبادل فکر، اندیشه و تجربه می کنند و فن آوری ها هم بین این اتحادیه در گردش است. این اتفاق می تواند بین ۱۰ کشور عضو اکو اتفاق بیفتد، همچنان که در آ. س. آن نیز چنین اتفاقی افتاده است.

سفیر پیشین ایران در انگلیس با بیان اینکه مشکلات سیاسی، منطقه ای و امنیتی بین کشورهای عضو اکو طبیعی است و نمی تواند روی یک اراده واقعی همکاری تاثیر داشته باشد، یادآور شد: اینکه آقای اردوغان در ارتباط با سوریه درست عمل نکرده و خواب و خیال دیگری در سر داشت، نمی تواند این مسائل را به اکو ربط دهد چون معقول نیست.

وی اضافه کرد: عناصر همگرایی‌ بین کشورهای عضو اکو به مراتب بیش از عناصر واگرایی است. واگرایی ها باید در روابط دوجانبه مورد ارزیابی قرار گیرد، به عنوان مثال بین ما و افغانستان این همه همگرایی وجود دارد حال شاید در موارد جزیی واگرایی‌ هم وجود داشته باشد، این معادله بین ایران با ترکیه، پاکستان و دیگر کشورها هم حاکم است.

ساداتیان گفت: این واگرایی ها نباید برهمکاری های منطقه ای سایه بیندازد. یعنی اگر یک اختلاف نظر جزیی بین دو کشور به وجود آمد آن را نباید به اکو تعمیم داد، این مشکلات بین کشورهای اتحادیه اروپا هم وجود دارد ولی در اصل روابط بین اتحادیه تاثیری ندارد.

بیست وچهارمین نشست شورای وزیران امور خارجه کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اقتصادی «اکو» روز شنبه در آنتالیای ترکیه آغاز شد.

سازمان همکاری اقتصادی (Eco) متشکل از ۱۰ کشور است که توسط سه کشور ایران، پاکستان و ترکیه در سال ۱۳۴۳ خورشیدی تأسیس شد. «محمدجواد ظریف» و «مولود چاوش اوغلو» وزیران امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و ترکیه نیز  در حاشیه این نشست دیدار کردند.