در هوای آلوده چه مواد غذایی مصرف کنیم؟

بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، آلودگی هوا سالیانه بیش از سه میلیون و دویست هزار نفر را می کشد و  هر کدام از ما هر روزه بطور متوسط سه هزار  گالن هوا را تنفس می کنیم. این یعنی مقدار زیادی هوا روزانه از ریه وارد شده و خارج می شود اگر این هوا مواد زائد و آلودگی داشته باشد ریه ها یعنی تنها منبع اکسیژن رسانی به بدن در معرض خطر انواع مواد آلاینده ای که در این نقل و انتقال از بدن ما می گذرد واقع می شود.

هوای آلوده بخودی خود حاوی ترکیباتی اکسید کننده و سمی است و از طرفی بدن همواره به ذراتی که در هوای آلوده وجود دارد واکنش التهابی نشان می‌دهد. اما ترکیبات آنتی‌اکسیدانی از این فعالیت ها ممانعت می کنند.

برخی از متخصصان تغذیه بر این باورند که مهمترین آنتی اکسیدانها ویتامین‌های C , E بتاکاروتن - سیلنیوم و روی است ، این مواد مغذی به دلیل خواص آنتی‌اکسیدانی که دارند به‌طور موثری از بروز التهابات جلوگیری کرده و موجب غیرفعال شدن رادیکال‌های آزاد موجود در هوای آلوده می‌شوند.

سید ضیا مظهری نایب رئیس انجمن پیشگیری و درمان چاقی ایران در این زمینه به خبرنگار ایرنا می گوید: سرب حاصل از سوخت ناقص موتور ماشین‌ها و کارخانه‌ها، موجبات آلودگی هوا و مصرف غذاهای پرورش‌یافته در این هوای ‌آلوده  کند شدن پاسخگویی و عکس‌العمل سلول‌های ایمنی را فراهم می‌سازد،  همچنین جیوه و سایر فلزات سنگین وارده از طریق فاضلاب‌های هدایت‌شده کارخانجات به کانال‌های آب رودخانه‌ها، برکه‌ها، دریاچه‌ها و دریاها، ارزشمندترین منبع پروتئین و مفیدترین تامین‌کننده ید، سلنیوم، کلسیم، آهن و ویتامین‌های A، D و گروه B را زیر سوال برده و به‌ علت اثرات زیانبار جیوه بر مغز و اعصاب، توصیه آبزیان را به زنان حامله در دوران بارداری زیر سوال برده است.

وی می افزاید: مواد مغذی دوستدار سلامتی و تقویت‌کننده سیستم ایمنی شامل کلسیم، آهن و اسیدهای چرب امگا-3 فاقد جیوه، آنتی‌اکسیدان‌ها و فلزات سلنیوم، روی، ویتامین‌های گروه B، E، A، بتا-کاروتن است و شیر، لبنیات، کنجد، بادام، لوبیای سویا، کلم‌سبز، اسفناج و کلم بروکلی از منابع قابل توجه کلسیم تلقی می‌شوند، است و مصرف شیر، ماست و دوغ‌های پروبیوتیک عمل دفع آلاینده‌های زیانبار از طریق مدفوع و ادرار را افزایش داده و با پر کردن ظرفیت فلزات دو ظرفیتی از جذب سرب ممانعت می کند.

این متخصص تغذیه اظهار می دارد: آهن، به دو صورت در اختیار بدن فرد قرار گرفته و تامین آهن بدن جهت خونسازی هموگلوبین و میوگلوبین، تقویت نیروی دفاعی بدن، افزایش قدرت جسمی و ذهنی، پیشگیری از ریزش موها ناشی از کم‌خونی و ده‌ها وظیفه دیگر در بدن عهده‌دار است.

مظهری ادامه می دهد: منابع گیاهی حاوی آهن شامل  کلم ، چغندر قرمز، تره‌فرنگی، کلم بروکلی،  هویج، غلات و حبوبات، میوه‌های مختلف مانند توت فرنگی، تمشک، گوجه، سیب، خرما، آلوی خشک و سیب خشک. از منابع حیوانی حاوی آهن نیز می‌توان به  انواع ماهی‌ها، گوشت گوساله، گاو، گوسفند برای پیشگیری از بیماریهای ناشی از آلودگی هوا مفید هستند.

 وی با بیان اینکه مصرف گوشت‌های مختلف (جگر، سینه مرغ، ماهی، گوشت تیره بوقلمون)، بادام زمینی، شیر کم‌چربی و تخم مرغ در هوای آلوده ضروری است، تصریح می کند: منابع غذایی منیزیم مانند بادام زمینی، اسفناج، نخودسبز، گوشت گاو و گوساله، انواع میوه‌ها، سیب زمینی و آجیل، نان جو، نان گندم، جوانه گندم، سبوس گندم، عدس، لوبیای سفید، کلم بروکلی، اسفناج و سایر سبزیجات، گردو، فندق و بادام و منابع غذایی سلنیوم از جمله انواع پینر، شیر، تخم مرغ، گوشت و جگر گوساله و گاو، قلوه، ساردین و سایر انواع ماهی‌ها است.

وحید ربانی کارشناس تغذیه نیز در این زمینه به خبرنگار ایرنا می گوید: آلودگی هوا یک مشکل جدی در جهان امروز بوده و نمی توان آن را نادیده گرفت ، بهترین کاری که می توان انجام داد، خنثی کردن اثرات منفی تنفس مواد شیمیایی و سمی از بدن است.

وی با بیان اینکه مصرف منظم برخی مواد غذایی اثرات محافظت کننده  در مقابل آلاینده ها به مدت طولانی دارند، می افزاید: افزایش مصرف میوه و سبزیجات علائم آسم را کاهش می دهد. کلم ها، مانند کلم بروکلی، حاوی ترکیباتی است  که توصیه می شود جهت کاهش التهاب ناشی از آلودگی های هوا روزانه و به مقدار زیاد مصرف شود. خوردن جوانه کلم بروکلی به بدن در سم زدایی آلاینده هایی مانند بنزن کمک می کند. بر اساس نتایج یک مطالعه، نوشیدنی تهیه شده از جوانه بروکلی، عرقیجات، آناناس و آب لیمو میزان دفع آلاینده های سرطان زای خطرناک را به طور چشمگیری افزایش می دهد. کلم بروکلی به علت آنکه از خانواده گواتروژن ها است بهتر است به مدت 20 دقیقه آن را پخته و میل کنید و افرادی که دچار کم کاری تیروئید هستند حتما باید این توصیه را رعایت کنند.

ربانی تاکید می کند: زنجیل در برابر آلاینده ها هوا مفید است، در صورتی که مزه تند زنجبیل را دوست داشته باشید،  می توانید آن را روزانه به غذاها و نوشیدنی ها اضافه کنید، ریشه زنجبیل را می توان به صورت تازه یا پودر مصرف نمود، زیرا هر دو نوع آن غنی از عناصر ضد التهابی قوی هستند. هم چنین زنجبیل یک عامل تعدیل کننده طبیعی بوده که به حفظ و تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می کند تا در برابر عوامل استرس زای مختلف از قبیل آلودگی هوا مقاوم باشید.

وی ادامه می دهد: منیزیم یک ماده معدنی است که سیستم ایمنی را تقویت می کند و باعث گشاد شدن لوله های تنفسی ریه ها می شود. آجیل ها، خصوصا بادام هندی و بادام درختی سرشار از منیزیوم هستند. اما بسیاری از دانه ها و حبوبات همچنین حاوی مقادیر زیادی از این ماده معدنی است و  اسیدهای چرب امگا3 محافظ عالی بدن از آلودگی هوا بوده و  بهترین منبع گیاهی این اسیدهای چرب بذرکتان است.

این کارشناس تغذیه تصریح می کند: مواد غذایی غنی از ویتامین C بهترین آنتی اکسیدان جهت مبارزه با اثرات مضر آلودگی هوا بوده و  بهترین منابع ویتامینC فلفل،کلم پیچ، کیوی، توت ها، مرکبات، گوجه فرنگی و نخودفرنگی است.