تا چند سال پیش ایران به عنوان واردکننده بزرگ بنزین در جهان شناخته می‌شد تا آنجا که در زمان تحریم نفتی ایران در دولت دهم، عدم فروش بنزین به کشور به عنوان یکی از سرفصل‌های تحریم مورد تاکید قرار گرفت و این در شرایطی بود که در آن زمان ایران روزانه بیش از ۱۰ میلیون لیتر بنزین وارد می‌کرد.
با روی کار آمدن دولت یازدهم و بهبود شرایط سیاسی کشور در مناسبات بین‌المللی اگرچه واردات بنزین آسان شد اما دولت و وزارت نفت نسبت به خودکفایی در تولید بنزنی حساس شدند و از همین رو بهبود کیفیت و افزایش تولید پالایشگاه‌های قدیمی در دستور کار قرار گرفت و در کنار آن روند ساخت بزرگترین پالایشگاه میعانات گازی جهان با شتاب بیشتری دنبال شد؛ تا آنجا که سال گذشته سرانجام ایران در تولید بنزین خودکفا شد.
اما این پایان ماجرا نبود. با کامل شدن فازهای پالایشگاه ستاره خلیج فارس، فاصله چند میلیون لیتری بین تولید و مصرف بنزین در ایران به وجود آمد. همین امر سبب شد تا ایران به فکر صادرات فرآورده‌های نفتی و از همه مهمتر بنزین بیافتد.
از سوی دیگر با توجه به شرایط تحریم، صادرات نفت و به دنبال آن در آمدهای نفتی ایران با کاهش روبه رو شد و صادرات فرآورده‌های نفتی می‌توانست به عنوان راهکاری برای عبور از این شرایط مطرح شود.
از همین رو از تابستان امسال فرآورده‌های نفتی در بورس انرژی عرضه شد تا بخش خصوصی ایران که پیش از این نیز در این بخش فعالیت می‌کرد، به عنوان صادرکننده بنزین شناخته شود.
تمایل بخش خصوصی به خرید این محموله‌ها سبب شد تا عرضه ها از سوی شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران به صورت مرتب و هفتگی انجام شود تا آنجا که حجم معامله بنزین عرضه شده توسط شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی در بورس انرژی ۲۵۶ هزار تن به ارزش ۱.۷ هزار میلیارد تومان در هشت هفته اول بوده است.
با این حال در چند هفته گذشته با کمیاب شدن بنزین سوپر در کشور، عرضه فرآورده‌های نفتی و بنزین برای دو هفته متوقف شد و این در حالی بود که بخش خصوصی آمادگی خرید و صادرات را داشت.
حالا با سهمیه‌بندی و واقعی‌شدن قیمت بنزین، می‌توان امیدوار بود که کنترل مصرف داخلی به افزایش حجم عرضه بنزین و صادرات این سوخت به کشورهای همسایه بیانجامد.
ایران اکنون ظرفیت تولید ۱۱۵ میلیون لیتر بنزین در روز را دارد و تا پیش از سهمیه‌بندی ایرانیان روزانه بیش از ۱۰۰ میلیون لیتر بنزین را در باک‌های خود می‌سوزاندند. حالا وزیر نفت معتقد است که سهمیه‌بندی، باعث کاهش مصرف بنزین خواهد شد و میزان کنترل شده مصرف به طور میانگین به ۹۴ میلیون لیتر در روز می‌رسد. این به معنای آن است که این میزان کاهش مصرف که حدود ۱۰ میلیون لیتر در روز است می‌تواند به صادرات اختصاص پیدا کند.
نکته مهم در این بین آن است که مقاصد صادراتی بنزین ایران درست همان مناطقی است که بیشترین قاچاق سوخت به آنها انجام می‌شود که شامل کردستان عراق، افغانستان و پاکستان می‌شود.
سود قاچاق هر لیتر بنزین یک هزار تومانی با احتساب دلار ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومانی، به ترکیه ۱۳ هزار و ۱۴۵ تومان، به عراق ۶ هزار و ۲۴۵ تومان، به پاکستان ۷ هزار و ۵۰ تومان و به افغانستان ۷ هزار و ۶۲۵ تومان بود بنابرانی واقعی‌شدن قیمت بنزین می‌تواند حاشیه سود قاچاق را کاهش داده و جا را برای صادرات رسمی بنزین از ایران باز کند.
در مجموع می‌توان گفت، واقعی‌شدن قیمت بنزین با توجه به فاصله بیش از ۲۰ میلیون لیتری تولید و مصرف در کشور، می‌تواند علاوه بر آنکه ایران را در نقشه انرژی و صادرکنندگان فعال فرآورده‌های نفتی وارد کند، همچنین این فرصت را ایجاد می‌کند تا با استفاده از آن، بخشی از کاهش درآمدهای نفتی را جبران کند.
نظر شما