موضع آمریکا در قبال شهرک سازی صهیونیست ها؛ژست سیاسی یا دعوای درون حاکمیتی؟

وزیر خارجه آمریکا روز دوشنبه در نشست خبری اعلام کرد که دولت آمریکا "پس از مطالعه دقیق مباحث حقوقی همه طرف‌ها" اعلام می‌کند که شهرک‌سازی در کرانه باختری با قوانین بین‌المللی ناسازگار نیست.

اما روزنامه صهیونیستی تایمز آو اسرائیل نوشت: مقامات آمریکایی روز سه شنبه به تلویزیون اسرائیل گفتند که این سیاست جدید آمریکا نباید چراغ سبزی برای الحاق بخش هایی از کرانه باختری یا شروع ساخت مسکن در این شهرک ها در نظر گرفته شود.

بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی بارها وعده داده بود که بخش هایی از کرانه باختری را به سرزمین های اشغالی ضمیمه می کند و همچنین مدعی بود که این اقدام با همکاری حداکثری با آمریکا صورت می گیرد. حال اظهارات وزیرخارجه آمریکاست که علیه رژیم صهیونیستی موج براه انداخته است. فلسطینی ها و اکثر جامعه جهانی تغییر سیاست آمریکا در مورد شهرک های یهودی نشین در کرانه باختری را محکوم کرده و آن را مانع دسترسی به توافق صلح میان فلسطینی ها و اسرائیلی ها دانسته اند. 

اکنون باید نظاره‌گر آن بود که آیا این اظهار نظر مقامات آمریکایی یک نوع ژست سیاسی در برابر واکنش های گسترده بین المللی است؟ یا به نوعی دعوای درون حاکمیتی که نشان از اختلافات شدید در هیات حاکمه آمریکا دارد؟

مقامات دولت آمریکا در گفتگو با شبکه 13 تلویزیون رژیم صهیونیستی اعلام کردند که انگیزه اصلی برای تغییر سیاست، خواست دولت ترامپ برای لغو تصمیمات اتخاذ شده توسط دولت باراک اوباما بوده است.

به گفته این مقامات، "دیوید فریدمن" سفیر آمریکا در اسرائیل سنبه پر زور در جریان تصمیم گیری واشنگتن بوده است. برخی رهبران بخش های اشغالی کرانه باختری به روزنامه تایمز آو اسرائیل گفتند که فریدمن شخصا تغییر سیاست آمریکا را کلید زده است.

با وجود اظهارات این چنینی از سوی مقامات واشنگتن در فاصله ای کوتاه، آیا این نوع تناقض در موضع گیری ها را باید طبیعی تلقی کرد یا آن را نشانه اختلاف نظر و شکاف گسترده در حاکمیت آمریکا را دانست؟ بر اساس گزارش شبکه 13 تلویزیون رژیم صهیونیستی، فریدمن مدتی کوتاه پس از انتخاب دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهور تغییر سیاست را آغاز کرد اما رکس تیلرسون وزیر خارجه پیشین آمریکا با آن مخالف بود.

فریدمن این مساله را در زمان جانشینی مایک پمپئو در آوریل 2018 دوباره مطرح و این بار "چراغ سبز" را از دولت ترامپ برای بازنویسی سیاست آمریکا در مورد شهرک های یهودی نشین دریافت کرده است. پمپئو وزیر خارجه آمریکا در نشست خبری دیروز گفت که وزارت خارجه وقت در سال 1978 شهرک‌سازی‌های رژیم صهیونیستی را نامنطبق با قوانین بین‌المللی اعلام کرد، اما در سال 1981 رونالد ریگان رئیس جمهوری وقت آمریکا با این سیاست مخالفت کرد. اما در دسامبر سال 2016 جان کری وزیر دولت اوباما در آخرین روزهای کاری این دولت، این رویکرد را تغییر داد و غیرقانونی بودن شهرک‌سازی‌ها را به صورت علنی اعلام کرد.

تغییر سیاست های آمریکا در این خصوص طی 4 دهه اخیر اختلاف نظر عمیق دموکرات ها و جمهوریخواهان در مورد شهرک های یهودی نشین در کرانه باختری اشغالی را نشان می دهد. فریدمن فرزند یک خاخام ارتدوکس که تلاش گسترده ای را برای قانونی دانستن شهرک های یهودی انجام داده، نقطه مقابل و مخالف شدید باراک اوباما رئیس جمهوری سابق آمریکاست. فریدمن رابطه نزدیکی با شهرک های یهودی نشین در کرانه باختری دارد و پیش از رسیدن به سمت سفیر آمریکا، مدیر یک سازمان برای ساخت و ساز در "بیت ال" (یکی از شهرک های یهودی نشین در شمال قدس) بود.

در دوره ریاست جمهوری ترامپ افزایش چشمگیر حمایت از صهیونیست ها ملموس بود و در راستای گام برداشتن برای اتخاذ چنین تصمیم جنجالی دولت ترامپ دست پمپئو را باز گذاشت. مقامات آمریکایی گفتند، کاخ سفید دست پمپئو و تیم وی را برای پیش نویس این سیاست باز گذاشتند و پس از آن یک تیم مخصوص از وکلای وزارت خارجه آمریکا برای بررسی این موضوع تشکیل شد. 

با نگاهی اجمالی به وقایع روی داده در دو روز گذشته این سوال مطرح می شود که آیا تغییر موضع آمریکا در مورد شهرک های یهودی نشین در کرانه باختری اشغالی واکنشی به محکومیت های جهانی و نوعی عقب نشینی بوده یا اینکه نشانگر اختلاف نظر عمیق و ریشه ای در میان حاکمیت این کشور است؟ ؛ البته در هر نوع تحلیل در ارتباط با مواضع تازه هیات حاکمه آمریکا می بایست به این امر توجه کرد که موضوع سرنوشت فلسطین و آینده دولت صهیونیستی مانند دهه های قبل چندان در اولویت نظام سیاسی آمریکا قرار ندارد.