حسن ملکی در دیدار دانشجویان دوره دکتری برنامه‌ریزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری از دفاتر مختلف سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، اظهار داشت: خانه اصلی دانشجویان برنامه‌ریزی درسی این سازمان است. این سازمان مکانی منحصر به فرد در کل کشور است، منحصر به فرد بودن یعنی تنها جایی است که برای نظام رسمی آموزش، برنامه ریزی می‌کند، مواد و رسانه‌های یادگیری در آن تولید می‌شود و در واقع برنامه‌ریزی درسی در این سازمان جلوه عینی پیدا می‌کند.
وی برنامه‌های اخیر سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی را در چهار محور بیان کرد و افزود: محور اول از برنامه‌های اخیر این سازمان که در دست اقدام است عملیاتی کردن اسناد تحولی به زبان برنامه درسی است.
معاون سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی خاطرنشان کرد: آنچه که دانشجویان رشته برنامه‌ریزی درسی باید در جریان آن قرار بگیرند، یک سری اسناد تحولی و بالا دستی مانند نقشه جامع علمی کشور، سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، سند برنامه درسی ملی است، همانطور که برخی از ساختمان‌ها چند طبقه هستند این اسناد نیز چند طبقه دارند.
ملکی ادامه داد: طبقه اول این اسناد تحولی، برنامه درسی ملی است که بدون پله وارد آن می‌شویم و به سایر طبقات این اسناد باید از طریق پله‌های مدیریّتی سر بزنیم. همچنین باید توجه داشته باشیم که نمی‌توان بدون اطلاع از اسناد بالا دستی برای کشور برنامه درسی طراحی کنیم.
وی تصریح کرد: به اعتقاد من اگر طراحان برنامه درسی از اسناد متوالی مربوط به حوزه‌های تعلیم و تربیت بی خبر باشند، مذموم است.
معاون طراحی و تولید بسته‌های یادگیری سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی افزود: در طراحی برنامه درسی توجه به این نکته از ضروریات است که ما باید برنامه درسی را بین واقعیت ها و آرمان‌ها شناور نگه داریم، به این معنا که اگر برنامه‌های درسی فقط به واقعیت‌ها قفل شود فارغ التحصیلان آن برنامه‌ها حال نگر و واقعیت‌بین و از آرمان‌ها بی‌خبر خواهند شد.
ملکی خاطرنشان کرد: اگر آدم هایی تربیت کنیم که فقط به آرمان‌ها فکر کنند آنها هم انسان‌های رویایی و آینده‌نگری صِرف خواهند شد که آن نیز فایده‌ای ندارد. به اعتقاد من یکی از رسالت‌های مطالعات برنامه درسی در کشور، پیوند زدن بین واقعیت‌ها و آرمان‌های مربوط به اسناد بالادستی جمهوری اسلامی ایران است.
وی ادامه داد: نمی‌توان برنامه درسی طراحی کرد که پیوند و ارتباطی با آرمان‌ها نداشته باشد همانطور که نمی‌شود برنامه درسی طراحی کرد که از واقعیت‌ها خبری نداشته باشد. ما نیز با همین راهبرد می‌خواهیم اسناد تحولی را عملیاتی کنیم.
معاون سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی همچنین گفت: اگر در این کار توفیق حاصل شود این سازمان، راست قامت وعزت مدارانه می‌تواند اعلام کند در حال انجام کاری است که تاکنون انجام نشده است.
ملکی یادآور شد: در این زمان که در گام دوم انقلاب حضور داریم و رهبر معظم انقلاب هم به آن تأکید فرمودند برای این سازمان در قالب عملیاتی کردن اسناد تحولی و بالادستی تعریف می‌شود به گونه‌ای که بناها بر مبنا مبتنی شود. بناها، برنامه‌ها و کتاب‌های درسی و مبنا هم اسناد تحولی هستند.
به گزارش روز شنبه وزارت آموزش و پرورش، وی افزود: محور دوم از برنامه‌های اخیر سازمان پژوهش این است که بنا داریم چهار مرحله اصلی فرآیند برنامه‌ریزی درسی یعنی؛ طراحی، تدوین، اجرا و ارزشیابی را عینیّت بخشیم. هر کدام از این چهار مرحله از فرآیند برنامه‌ریزی درسی جایگاه خود را دارند، هیچ کدام جای دیگری را نمی‌گیرد.
وی ادامه داد: اینکه بگوییم تدوین را خوب انجام می‌دهیم و نیازی به طراحی نداریم به مثابه این است که در ساختن بنایی بگوییم بدون اهمیت دادن به فونداسیون ساختمان دیوارها را بالا ببریم، همانطور که می‌دانیم این بنا با دوام نخواهد شد و با یک زلزله کم ریشتری هم فرو می‌ریزد.
معاون سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی همچنین گفت: تلاش داریم با بنا کردن برنامه‌های درسی مبتنی بر اسناد تحولی و بالادستی برنامه درسی ضد زلزله طراحی کنیم. برنامه درسی ضد زلزله، برنامه ایست که در آن به پایهتوجه و پرداخته شود. فونداسیون برنامه درسی، طراحی است. کارهای زیاد و خوبی در سازمان انجام شده است ولی در گام دوم می‌خواهیم لباس برنامه درسی را به‌طور کامل بر قامتش بپوشانیم.
ملکی تصریح کرد: محور سوم از برنامه‌های سازمان در شرایط کنونی این است که تفاوت‌ها را با تشابهات و ثابتات را با متغیرات در برنامه ریزی درسی ببینیم. اگر فقط به تشابهات توجه شود دچار یک ظلم تربیتی شده‌ایم زیرا همه جا و همه کس یکسان نیستند به عنوان مثال برنامه‌های درسی دفاتر دوره‌های عمومی و متوسطه نظری و فنی و حرفه‌ای و کار و دانش، تفاوت‌ها و شباهت‌هاتی با هم دارند که باید به هر دوی آنها توجه شود. باید بگوییم الگویی داریم که در آن تفاوت‌ها و شباهت‌هاتی وجود دارد.
وی خاطرنشان کرد: تفاوت‌ها به خاطر سرشت و ماهیت این دفاتر است. هر یک از دفاتر ماهیت و سرشتی دارند که باید به درستی آنها را شناخت و به آنها توجه کرد.
معاون طراحی و تولید بسته‌های یادگیری سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی از برنامه‌های دیگر این سازمان را آماده سازی نیروی انسانی برای انجام برنامه‌ریزی درسی عنوان کرد و اظهارداشت: برنامه درسی یک امر تخصصی است، نمی‌توانیم هر کسی را وارد کنیم تا کار برنامه‌ریزی درسی انجام دهد همانطور که عقلانی نیست ما وارد حوزه‌ای شویم که انجام برنامه‌ها و فعالیت‌های آن به متخصص خودش نیاز دارد.
ملکی تصریح کرد: برنامه‌ریزی درسی باید به وسیله متخصصان انجام شود. هر قدر افرادی که در سازمان پژوهش کار می‌کنند برنامه‌ریزی را بلد باشند ولی رشته آنها برنامه‌ریزی درسی نبوده و تجربه زیسته داشته باشند باید برای آنها کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی برگزار کنیم تا روح برنامه درسی در آنها دمیده شود و با قواعد و اصول برنامه‌ریزی درسی به طور کامل آشنا شوند و مهارت‌های لازم را نیز کسب کرده و با آن مهارت‌ها برنامه‌ریزی کنند. البته شاید این نیز کافی نباشد زیرا به تکرار و تمرین زیاد نیز نیازمند است.
وی خاطرنشان کرد: یکی از مباحث بین متخصصان این است که برنامه‌ریزی درسی علم است یا فن؟ از یک منظر برنامه‌ریزی درسی فن و به تعبیری هنر است ولی اگر از زاویه دیگری به آن نگاه کنیم برنامه‌ریزی درسی به دلیل دارا بودن نظریه، یک علم است.
وی همچنین گفت: با این توصیف هر دانایی در این رشته نمی‌تواند برنامه‌ریز درسی شود زیرا در عمل نیز باید آن را یاد گرفت. بر این اساس جنبه مهارتی داشته و ضرورت دارد نیروی انسانی سازمان را در این عرصه توانمند کنیم.
نظر شما