ثبت دارایی مسئولان، گامی در مسیر شفافیت

رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضائیه ابتدای آبان ماه از مهلت یک ماهه برای ثبت دارایی مسئولان خبر داده بود در حالیکه در روز رونمایی از این سامانه که در 31 شهریور ماه با حضور خبرنگاران و اصحاب رسانه برگزار شد، وی اعلام کرد که مدیران و مقام های مسئول تا پایان مهر ماه فرصت ثبت نام دارند.

حجت الاسلام حمید شهریاری با اشاره به برخی مشکلاتی که در زیرساخت های این سامانه وجود داشت در اول آبان ماه گفت: سامانه ثبت دارایی مسئولان از ۲۸ مهر ماه روی شبکه ملی قرار گرفته و مسئولان و مدیران نظام جمهوری اسلامی ایران در سراسر کشور می‌توانند دارایی و اموال خود را اظهار کنند.

این معاون قوه قضاییه از مهلت 30 روزه به مسئولان برای ثبت دارایی هایشان سخن گفت و افزود: مسئولان و مدیران نظام جمهوری اسلامی ایران بعد از دریافت حساب کاربری «ثنا» از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، لازم است تا پایان آبان ماه دارایی‎ها و اموال خود را در سامانه مذکور اظهار کنند.

بر اساس این گزارش، مدیرانی باید اموال و دارایی های خود را در این سامانه به ثبت برسانند که از 23 دی سال 94 عهده دار مسئولیت شده باشند که جزییات آن در قانون ثبت دارایی مسئولان آمده و بر اساس برآورد مسئولان قوه قضاییه تعداد این مدیران به 250 هزار نفر می رسد.

قانون رسیدگی به دارایی مقامات، مسئولان و کارگزاران جمهوری اسلامی ایران طبق اصل 142 قانون اساسی در 14ماده و 22 بند در اردیبهشت 91 در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید و پس از کش و قوس های فراوان با اصلاحاتی در شش ماده و 29 بند در نهم آبان سال 94 از سوی مجمع تشخیص مصلحت نظام موافق با مصلحت نظام تشخیص داده شد.

این قانون در دوران مسئولیت آیت الله صادق آملی لاریجانی مسکوت ماند ولی حجت الاسلام و المسلمین سید ابراهیم رئیسی به عنوان رئیس قوه قضاییه، آیین نامه این قانون را در ۱۹ تیر ماه در ۲۱ ماده و هشت تبصره ابلاغ کرد.

غلامحسین اسماعیلی سخنگوی قوه قضائیه در نشست خبری سی ام مهر ماه درباره سامانه ثبت اموال مسئولان اظهار داشت: اجرای قانون که معطل مانده بود، یک گام بلند در راستای اعتمادسازی بین مردم و مسئولان و لزوم اجرای همه قوانین لازم‌الاجرای کشور بود. این اقدام می‌تواند یکی از زمینه‌ها برای ایجاد شفافیت و اعتماد مردم باشد.

حجت الاسلام حمید شهریاری رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه نیز اواخر مرداد سال جاری گفت که سامانه ثبت اموال و دارایی های مسئولان با هدف شفاف سازی وضعیت مالی مدیران، به زودی به صورت پایلوت در تهران راه اندازی و افتتاح می‌شود.

وی این سامانه را گامی بسیار مهم در راستای شفافیت مالی مدیران دانست و اضافه کرد: مشغول انجام ملاحظات امنیتی در این سامانه هستیم تا طوری طراحی شود که اطلاعات مسئولان در اختیار بیگانگان قرار نگیرد و سایت آن هک نشود.

بر اساس ماده ۱۲ این قانون، مقام های مسئول چه در داخل و چه در خارج کشور باید فهرست دارایی خود را شامل تمام اموال غیرمنقول، حقوق دارای ارزش مالی، مطالبات و دیون اعم از حال یا وعده دار، سرمایه گذاری، اوراق بهادار از قبیل اوراق مشارکت و سهام، موجودی حساب های بانکی، مؤسسات مالی و اعتباری و صندوق ها اعم از دولتی یا غیردولتی یا قرض الحسنه و نظایر آن را با ذکر شماره حساب و هرگونه منابع درآمدی مستمر را اعلام کنند.

همچنین طبق ماده سه این آیین نامه، مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه ‌قضاییه موظف است ظرف سه ماه از تاریخ تصویب آیین نامه با همکاری اداره کل با رعایت ساز و کارهای امنیتی، حفظ محرمانگی و حریم خصوصی و همچنین صحت و تمامیت داده‌ها، سامانه را راه ‌انداری کند تا دستگاه اجرایی و مقامات مسئول پس از ایجاد حساب کاربری، از طریق این سامانه با استفاده از شناسه کاربری و گذرواژه مخصوصی که در اختیارشان قرار می‌گیرد اطلاعات لازم را در برگه های مخصوصی که در سامانه ارائه می شود، اعلام کنند.

در ماده هشت این آیین نامه نیز تصریح شده است: مشمولان ماده سه قانون (مسئولان 24 نهاد و سازمان) باید فهرست دارایی اعضای خانواده را از زمان لازم الاجرا شدن قانون مطابق آیین‌نامه حداکثر ظرف یک ‌ماه از تاریخ راه اندازی سامانه اعلام کنند.

اسماعیلی با اشاره به استقبال از اجرای این قانون اعلام کرد: از ۳۱ شهریور که سامانه بارگذاری شده است، به بخش‌های مختلف اعلام کردند که بیایید و این سامانه را در محل سازمان ما مستقر کنید تا افراد واجد شرایط نسبت به ثبت نام اقدام کنند.

برخی مشکلات باعث شد تا بارگذاری این سامانه کمی به تاخیر افتد به گونه ای که سخنگوی قوه قضائیه اعلام کرد: سامانه دچار محدودیت بود و افراد برای ثبت نام باید به دفاتر معدود مراجعه می‌کردند؛ دستور صادر شد که با این وضعیت و حجم زیاد مسئولان مشمول، سامانه ارتقا یابد تا افراد از محل کار یا منزل یا بخش‌های دیگر نسبت به ثبت‌نام اقدام کنند.

وی اضافه کرد: دستور ارتقای سامانه عملیاتی و در این هفته سامانه توسعه یافته فعال شد و افراد می‌توانند از منزل خود نیز وارد سامانه شوند و با این رویکرد قوه قضائیه تصمیم گرفت که زمان یک ماهه را از زمان بارگذاری سامانه ارتقا یافته محاسبه کند.

در همین راستا مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضائیه در 16 مهر ماه اعلام آمادگی کرد تا دفتر موقت ثبت دارایی مسئولان نهادها و دستگاه های کشوری و لشکری را در نقاط مهم حاکمیتی راه اندازی کند که این اقدام به دلیل استقبال و درخواست جمع کثیری از کارگزاران برای ثبت دارایی ها و اموال خود در این سامانه بوده است.

این مرکز به همین منظور با نهادهایی همچون شورای عالی امنیت ملی، شورای نگهبان، شورای عالی انقلاب فرهنگی، شورای عالی فضای مجازی، مجمع تشخیص مصلحت نظام، مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان رهبری مکاتبه کرد و مسئولان این نهادها به مرور دارایی های خود را به ثبت رسانده اند.

بنابر این بسیاری از مسئولان نسبت به ثبت دارایی های خود در سامانه مورد نظر اقدام کرده اند. مثلا عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی روز دهم آذر ماه اعلام کرد که همه نمایندگان مجلس در سامانه ثبت دارایی مسئولان در قوه قضائیه ثبت نام کرده اند اما هنوز از سوی قوه قضاییه آماری از تعداد ثبت نام کنندگان منتشر نشده است.

در این میان با توجه به پایان مهلت ثبت نام مدیران نظام در سامانه دارایی مسئولان باید به تذکر یک ماه پیش مدیر سامانه ثبت دارایی مسئولان جمهوری اسلامی ایران توجه کرد که گفته بود: در صورت عدم اظهار دارایی توسط افراد مشمول قانون رسیدگی به دارایی مسئولان، امضای آنها فاقد اعتبار خواهد بود.

داود کریمی مرید اعلام کرد: سی ام آبان ماه مهلت ثبت اطلاعات دارایی مسئولان پایان می یابد و بر همین اساس از مسئولان انتظار می رود تا پایان مهلت اعلام شده نسبت به ثبت اطلاعات دارایی و اموال خود در سامانه ثبت دارایی به نشانی  residegi.adliran.ir اقدام کنند.

البته وی بدون ارائه آماری درباره تعداد مدیرانی که دارایی های خود را اعلام کرده اند، از استقبال خوب مسئولان نظام سخن گفت و افزود: به منظور تسهیل فرآیند اظهار دارایی با دستور رئیس قوه قضائیه از ۲۸ مهر ماه دسترسی به سامانه ثبت دارایی در بستر شبکه ملی اطلاعات امکان پذیر شده و تاکنون بسیاری از مسئولان توانسته اند اطلاعات دارایی و اموال خود را اظهار کنند.

اینک بیش از 15 روز از آخرین مهلت ثبت نام مسئولان می گذرد اما هنوز آمار دقیقی از وضعیت ثبت نامی ها اعلام نشده است.

حال باید دید چه تعداد از مدیران کشوری و لشکری طبق قانون بر اساس زمان بندی اعلام شده، فهرست دارایی های خود را اعلام کرده اند و تکلیف آن دسته از مسئولانی که به هر دلیلی هنوز در این سامانه ثبت نام نکرده و اموال خود را معرفی نکرده اند، چه می شود؟