مدیریت پسماند از سال‌ها قبل به عنوان یک دغدغه بزرگ در کشور مطرح شد اما در عمل کمتر مورد توجه قرار گرفت به طوری که هنوز مراکز استان‌هایی همچون خراسان جنوبی طرح جامع مدیریت پسماند آنها نهایی نشده و شهر از اعتبارات ملی مربوط به سازمان دهیاری و شهرداری‌های کشور محروم است.
طبق ماده چهار قانون مدیریت پسماند مراکز استان‌ها تا سال ۹۰ و بقیه شهرها و روستاها تا سال ۹۲ می‌بایست طرح جامع مدیریت پسماند را اجرایی می‌کردند اما به دلایل مختلف محقق نشده و با افزایش بیش از پیش زباله‌گردان روز به روز بهداشت عمومی به مخاطره می‌افتد.
زباله‌گردی و تهدید بهداشت عمومی
کارشناس مسؤول پایش اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی گفت: زباله‌گردی و فعالیت مراکز خرید و فروش ضایعات تهدیدی علیه بهداشت عمومی است که بارها این موضوع مورد اخطار دانشگاه علوم پزشکی و حفاظت محیط زیست قرار گرفته است.
مرتضی نخعی نژاد با بیان اینکه دادستانی به عنوان مدعی‌العموم باید با جدیت با این پدیده نازیبا برخورد کند افزود: درحال حاضر ۶۰ مرکز خرید و فروش ضایعات در استان فعالیت می‌کنند که طبق آمار رسمی و غیر رسمی بین ۳۰۰ تا ۷۰۰ زباله‌گرد آنها را پوشش می‌دهند.
وی یادآور شد: مراتب طبق مستندات قانونی به دادستانی اعلام شده که انتظار داریم با توجه به اهمیت بهداشت عمومی این مراکز توسط دادستانی پلمپ شود.
نخعی نژاد اظهار داشت: برخی‌ها بر این باورند که جلوگیری از زباله‌گردی جلوی اشتغال چندین خانواده را خواهد گرفت اما با توجه به وجود مقداری از پسماندهای ویژه و پزشکی در زباله‌دان‌ها، زباله‌گردی تهدیدی بزرگ برای جامعهای بزرگ خواهد بود و ما نمی‌توانیم اشتغال تعدادی محدود را به تهدید سلامت یک جامعه بزرگ ترجیح دهیم.
وی گفت: وجود سطل‌های زباله سرباز در سطح شهر علاوه بر بوی تعفن و افزایش تعداد حشرات، زباله‌گردی را هم در پی داشته که با استقرار سطل‌های مکانیزه با درب یک طرفه به‌طور حتم این تهدید تا حدودی مدیریت خواهد شد که اگر شهرداری در تهیه این نوع از سطل زباله همت کند اقدام شایسته‌ای در تامین بهداشت عمومی خواهد بود.
نخعی نژاد تصریح کرد: زباله گردی تهدید علیه سلامت مردم است که باید قاطع توسط مراجع قانونی با آن برخورد شود.
تنها زباله‌گاه استاندارد خراسان جنوبی در سرایان
کارشناس مسؤول پایش اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی گفت: با توجه به اهمیت اجرایی شدن قانون مدیریت پسماند، زباله‌گاه شهرستان سرایان تنها زباله‌گاه استاندارد استان است.
وی با بیان اینکه در یک سال گذشته در بازدید از ۴۰ زباله‌گاه استان ۸۰ اخطار از سوی حفاظت محیط زیست صادر و چهار شهردار به محاکم قضایی معرفی شدند افزود: متاسفانه مدیریت پسماند در خراسان جنوبی قابل قبول نیست.
وی ادامه داد: طبق قانون سوزاندن پسماند ممنوع است اما متاسفانه قریب به اتفاق زباله‌گاه‌ها زباله‌ها را می‌سوزانند.
نخعی نژاد اظهار داشت: تاکنون فقط ۲ شهرستان فردوس و بشرویه طرح مدیریت پسماند مصوب دارند هرچند اجرای ضعیفی را شاهد بودیم اما از اعتبارات سازمان دهیاری و شهرداری های کشور بهره‌مند شده‌اند و بقیه شهرستان‌ها از این اعتبارات محروم مانده‌اند.
وی با بیان اینکه روزانه ۲۰۰ تن زباله در زباله‌گاه بیرجند دفع می‌شود یادآور شد: شهرداری بیرجند در سال‌های گذشته اقدامات خوبی را در این زمینه انجام داده ولی هنوز ایراداتی دارد که با تشکیل سازمان مدیریت پسماند امیدواریم با اجرایی شدن طرح مشکلات پیش رو مرتفع شود.
نخعی نژاد تصریح کرد: طرح تفکیک از مبدا را شهرداری بیرجند با همکاری یک شرکت آغاز کرده و در حال حاضر اجرا می‌شود اما با توجه به حضور پرشور زباله‌گردها این شرکت حتما باید حمایت و تقویت شود و گرنه راهی جز ورشکستگی نخواهد داشت.
تعلل مشاوران دلیل اصلی است
معاون خدمات شهری شهرداری بیرجند هم گفت: دلیل اصلی مغفول ماندن طرح مدیریت پسماند شهرداری بیرجند تعلل مشاوران در سنوات گذشته بوده است، با اینکه از توان دانشگاهیان استفاده شد اما از طرح در کارگروه‌های ذیربط دفاع نکردند.
محمد محمدزاده افزود: با توجه به اهمیت این مهم اقدام به ثبت طرح در سامانه ستاد و عقد قرارداد با پیمانکار کردیم که مقرر شد پیمانکار مصوبه‌های مربوطه را از کارگروه‌های مدیریت پسماند شهرستان، استان و سازمان دهیاری و شهرداری‌های کشور اخذ کند.
وی ادامه داد: کارشناسان مدیریت پسماند به جد در تلاشند تا طرحی که در سنوات قبل آماده شده و به علت تعلل مشاوران به نتیجه نرسیده را به روزرسانی و آماده ارایه به کارگروه‌های ذیربط کنند.
محمدزاده در ارتباط با طرح مدیریت تفکیک در مبدا و مقصد زباله توضیح داد: این طرح چند ماه است در مرکز استان آغاز شده است و طبق مفاد قرارداد پیمانکار موظف است نسبت به جمع آوری، آموزش و تفکیک اقدام کند.
وی یادآور شد: با توجه به اهمیت جلوگیری از مراکز جمع‌آوری زباله‌های خشک با حکم دادستانی چندین مرکز پلمپ شد اما این روند تا پاکسازی کامل ادامه خواهد داشت.
معاون امور شهری شهرداری بیرجند با بیان اینکه اقداماتی را برای تفکیک در مقصد در دست اقدام داریم گفت: سه میلیارد تومان برای خرید خط پردازش زباله تامین اعتبار شده که تا یک هفته آینده شرکت مورد نظر برای خرید این دستگاه به شورای شهر معرفی خواهد شد.
وی از برنامه استانداردسازی زباله‌گاه بیرجند تا خرداد ۹۹ خبر داد و افزود: اقدامات قابل توجهی در ماه‌های گذشته در زباله‌گاه بیرجند صورت گرفت و در حال انجام است که امیدواریم تا خرداد ۹۹ شاهد زباله‌گاهی طبق استانداردهای مطرح شده باشیم.
سه هزار و ۵۰۰ سطل زباله در بیرجند مرکز خراسان جنوبی جاگذاری شده که تعلل در طرح مدیریت پسماند روز به روز بر تعداد زباله گردان می‌افزاید.
