دومین تلاش واشنگتن برای حل اختلافات سد النهضه

وزیران امور خارجه این سه کشور آفریقایی را در این دور از مذاکرات ، وزیران نیرو و حوزه آب  این کشورها نیز همراهی کردند تا بتوانند اختلافات بر سر ادامه کارهای عمرانی ساخت این سد را  با حضور "مایک پمپئو" وزیر امور خارجه آمریکا و در واقع به میزبانی "استیون منوچین" وزیر خزانه داری این کشور حل و فصل کنند.

به گزارش خبرگزاری المیادین از واشنگتن، وزارت‌ خارجه آمریکا امروز در بیانیه‌ای اعلام کرد، نشست دیروز که نماینده بانک جهانی نیز در آن حضور داشت براساس نتایج نشست وزرای خارجه سه کشور مذاکره کننده پیرامون این سد که ششم نوامبر (15 آبان) تشکیل شده بود، برگزار شد.

وزیران این سه کشور در پایان همان نشست با صدور بیانیه مشترکی اعلام کرده بودند که در نشست‌های دیگری که در روزهای ۹ دسامبر (دیروز) و ۱۳ ژانویه (23 دی) به منظور ارزیابی میزان پیشرفت مذاکرات در واشنگتن برگزار می‌شود، شرکت خواهند کرد.

در آن زمان وزارت خزانه داری آمریکا نیز اعلام کرده بود که چنانچه نشست های دیروز و 23 دی آینده در این وزارتخانه به منظور ارزیابی و حمایت از پیشرفت گفت‌وگوها درباره سد النهضه  به نتیجه ای برای امضای یک توافق منجر نشود باید از یک میانجی دیگر کمک خواسته شود.

دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا نیز دیروز اعلام کرد که مذاکرات خوبی را با مسئولان مصر، اتیوپی و سودان درباره سد النهضه برگزار کرده است؛ سدی که اتیوپی اقدام به بنای آن بر روی رودخانه نیل کرده است و دولت مصر و تا حدودی سودان نسبت به روند اجرای کار معترض هستند.

البته پیش از برگزاری نشست تخصصی دیروز، مایک پمپئو در دیدار جداگانه ای که با سامح الشکری، همتای مصری خود در ساختمان وزارت خارجه داشت علاوه بر موضوع این سد، در باره ضرورت مشارکت راهبردی میان دو کشور و نگرانی از وضعیت حقوق بشر در مصر و وضعیت لیبی گفت و گو کردند.
براساس گزارش ها، نشست دیروز این کشورها در وزارت خزانه داری آمریکا با هدف ارزیابی دو نشست سابق سه کشور مصر، سودان و اتیوپی است که به ترتیب در آدیس آبابا و قاهره برگزار شده بود تا نتایج نشست ماه نوامبر گذشته وزیران خارجه این سه کشور در واشنگتن اجرایی شود.

در واقع ناتوانی کشورهای حوزه رودخانه نیل در شمال آفریقا برای حل اختلاف بر سر تقسیم آب این سد موجب شد آنها به برخی میانجیان بین المللی از جمله آمریکا و روسیه روی آوردند که هر کدام از آنها اهداف خاص خود را در میان پی می جویند.

مثلا پیش از این دولت روسیه نیز با برگزاری نشست هایی با مقامات این سه کشور در جهت رفع اختلافات آنها تلاش کرد؛  از جمله در نشست اواخر مهر ماه سران کشور های آفریقایی با روسیه در سوچی روسیه بود که یک نشست ویژه برای این موضوع در حاشیه آن برگزار شد.

چرا که وزیران امور خارجه این کشورها شامل اتیوپی، مصر، سودان و اوگاندا که بعد از چند سال مذاکره دوجانبه و سه جانبه نتوانسته بودند بر سر موضوع انحراف و یا ایجاد انسداد موقت در مسیر رود نیل از طریق احداث سد  "النهضه" توسط اتیوپی به نتیجه برسند به همین دلیل سه ماه قبل به روسیه روی آورده و در نشست دو ماه قبل سران کشورهای آفریقایی در سوچی آن کشور با هم مذاکره کردند.

خبرگزاری "راشا تودی" روسیه چندی پیش گزارش داده بود که اختلاف این کشورها تا پیش از نشست سوچی به جایی رسیده بود که کشورهای مصر و اتیوپی تهدید کرده بودند چنانچه نتوانند به نتیجه مطلوبی در این زمینه دست یابند از  توان نظامی خود علیه طرف مقابل استفاده خواهند کرد.

یک هفته قبل تر نیز نمایندگان این کشورهای حوزه رود نیل از جمله مصر، اتیوپی، سودان و اوگاندا نتوانسته بودند طی دور روز مذاکره در خارطوم پایتخت سودان به یک راه حل مشترک و مطلوب دست یابند.

جنگ لفظی میان رهبران این کشورها به ویژه مصر و اتیوپی عمدتا از طریق صدور بیانیه های شدید الحن علیه یکدیگر ادامه یافت تا اینکه قاهره بعد از یک موضع گیری شدید و تعجب برانگیز آدیس آبابا، پیشنهاد آمریکا برای برگزاری نشست وزیران خارجه سه کشور در واشنگتن به منظور حل این اختلاف براساس اصول اعلامیه سال ۲۰۱۵ را پذیرفت.

با وجود آنکه نشست چندجانبه اول این کشورها در واشنگتن برگزار شده بود اما بعد از برگزاری آن تلویزیون "چنل آفریقا" به نقل از "نیبیات غیتاشیو" سخنگوی وزارت خارجه اتیوپی اعلام کرد که این گفت‌وگوها به معنای انجام مذاکرات فنی مورد نظر آمریکا نیست، بلکه اتیوپی در این گفت وگوها برای اعلام مواضع خودش مشارکت می‌کند.

وی با انتقاد از نقش آمریکا در این مذاکرات گفته بود که آمریکا در این گفت وگوها به عنوان میانجی‌ حضور ندارد و نقش واشنگتن با این سیاست های دوگانه نمی تواند واقعا میانجی گرانه باشد.

این در حالی است که پایگاه خبری "افریکا نیوز" فرانسه به نقل از "سیلشی به کِله" وزیر نیرو (آبیاری) اتیوپی نوشت که او بعد از این نشست از ابراز تمایل وافر ترامپ برای افتتاح این سد در آینده خبر داد و گفت که او به وزارت خزانه داری خود تاکید کرده است مدیریت این مذاکرات را با دقت فراوان برای نیل به نتیجه پیگیری کند.

به اعتقاد تحلیلگران، ترامپ که برخلاف اوباما رییس جمهوری پیشین آمریکا تاکنون به این قاره بی توجه بوده است، این بار به دنبال بهانه ای می گردد که تا نخستین سفر آفریقایی خود به اتیوپی را برای راه اندازی این سد انجام دهد.

در هر صورت اختلافات بر سر ساخت این سد همچنان ادامه دارد و دور از از انتظار است که به راحتی حل شود، چرا که حتی پیش از نشست اول این کشورها در واشنگتن که نشست دیروز دومین آن بود، پیش بینی می شد مصر تنها دو گزینه در پیش رو داشته باشد؛ بین‌المللی کردن قضیه سد النهضه و یا توسل به گزینه نظامی که در این مرحله بین المللی کردن آن را پیشنها داده بود.

البته جدای از اقدامات میانجیگرانه روسیه و آمریکا برای میانجیگری میان این چهار کشور، دست های پنهان رژیم صهیونیستی نیز در شکل دهی به این بحران و یا ارایه هدفمند راه حل این معادله بی تاثیر نبوده و نیست.

در واقع باید گفت که میانجیگری هریک از کشورهای خارج از حوزه نیل برای حل این بحران بسیار هدفمند است، از جمله اینکه روسیه تلاش می کند قدرت و نفوذ سیاسی و اقتصادی خود را در قاره آفریقا تقویت کند و رژیم صهیونیستی نیز بطور سنتی این منطقه از جهان را از قبل حیاط خلوت خود فرض کرده و برای حفظ نفوذ خود در آن از هیچ تلاشی ولو با اختلاف افکنی میان کشورهای آن دریغ نمی ورزد.

اما دولت آمریکا به ویژه دونالد ترامپ رئیس جمهوری این کشور اهدافی مشابه و در عین حال متفاوت از دیگران را در این موضوع پیگیری می کند.

سد النهضه بر روی رود نیل آبی در کشور اتیوپی و در ۴۰ کیلومتری مرز سودان در حال ساخت است. ساخت سد به طور رسمی از سال ۲۰۱۱ آغاز شده و پیش بینی‌می‌شود سال ۲۰۲۰ ساخت آن به پایان رسیده و تا سال ۲۰۲۲ آبگیری شود.

این سد در منطقه "بنی شانغولو" واقع در نزدیکی مرزهای سودان و در 900 کیلومتری شمال غربی پایتخت اتیوپی، سازه ای است که قرار است بر روی رود نیل احداث شود و مصر آن را یک تهدید موجودیتی و اتیوپی یک فرصت برای جهش اقتصادی خود می‌داند.

از سوی دیگر این سد که در ۲۰ کیلومتری سودان احداث می شود نه تنها موجب بروز آسیب به سودان نیست بلکه خارطوم حتی برای جبران کمبود برق خود نیز به ساخت این سد امید بسته است.

البته دولت مصر و سودان نیز طرح هایی برای احداث سدهای دیگر از جمله سد "آسوان" در مصر دارند که در این مرحله بیش از هرچیز احداث سد النهضه برای دو کشور دیگر مشکل آفرین شده است. چون سهم آبی مصر از رود نیل سالانه ۵۵.۵ میلیارد متر مکعب است و در مقابل ۱۸ میلیارد متر مکعب نیز سهم آبی سودان از مجموع ۸۴ میلیارد متر مکعب مجموع آب‌های رود نیل است و اکنون مصر خواهان آن است که در صورت پر شدن سد النهضه، آسیبی به سهم آبی این کشور وارد نشود.