به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش‌های خبری ایرنا، پس از حدود یک سال و نیم تنش و جنگ تعرفه‌ای، سرانجام پکن و واشنگتن بر سر تدوین روابط تجاری تازه با یکدیگر به توافق‌های اولیه‌ای دست پیدا کردند. «دونالد ترامپ» ۲ روز پیش در توئیتر از نزدیک‌شدن به یک توافق بزرگ خبر داد. البته رئیس جمهوری آمریکا به گونه‌ای رفتار کرد که گویا از سر لطف به چنین توافقی رضایت داده‌است؛ وی عنوان داشت که پکن مایل به امضای یک توافق بود و «به همین دلیل ما آن را انجام دادیم».
ترامپ این خبر را پس از دیدار با معاون نخست وزیر چین اعلام کرد. هیات چینی در چند روز گذشته در واشنگتن سرگرم مذاکره با مقام های آمریکایی بود. این خبر باعث شد ارزش سهام در بازارهای آمریکا و قیمت جهانی نفت افزایش یابد.
ترامپ و کسری تراز تجاری
یکی از بزرگترین مشکلات در اقتصاد ایالات متحده وجود تراز منفی تجاری با کشورهای جهان است. ترامپ از ابتدای ورود به کاخ سفید تلاش کرد تا با اتخاذ سیاست‌های تهاجمی و وضع تعرفه بر واردات، کسری تجاری ایالات متحده در مقابل دیگر کشورها را جبران کند. چین کشوری است که بیشترین مازاد تراز تجاری را با آمریکا دارد. سال گذشته کسری تجاری واشنگتن در برابر پکن بالغ بر ۴۰۰ میلیارد دلار بود. آمارهای تازه نیز حکایت از آن دارند که در ۱۰ ماه نخست سال ۲۰۱۹ کسر تجاری واشنگتن نسبت به پکن به حدود ۳۰۰ میلیارد دلار رسیده است.
به دلیل همین تراز تجاری منفی رو به افزایش که گریبان اقتصاد آمریکا را گرفته، ترامپ از حدود ۱۷ ماه قبل روی صدها میلیارد دلار کالای وارداتی از چین تعرفه‌هایی را وضع کرد. در همین راستا قرار بود که از روز یکشنبه (۱۵ دسامبر) بر ۲۵۰ میلیارد دلار کالای چینی تعرفه اضافی را وضع کند.
تاکنون نمایندگان دو طرف جلسات پرشماری را برای دستیابی به توافق برگزار کردند که هر بار به دلیلی این امر محقق نشد. موضوع‌هایی همچون رعایت حق مالکیت معنوی و وضع قوانین تازه در زمینه تسهیل حضور و تجارت شرکت‌های آمریکایی در بازارهای چین از جمله چالش‌هایی بود که تاکنون مانع توافق بودند. ترامپ اما اکنون اعلام کرده که چین حتی قول داده است حجم خرید محصولات کشاورزی از آمریکا را به میزان۵۰ میلیارد دلار افزایش دهد.
هنوز متن کاملی از این توافق منتشر نشده است اما دو طرف تائید کرده‌اند که در مورد برخی کالاها تعرفه‌ها به قبل باز می‌گردد؛ همچنین قرار است چین در دوسال آینده حدود ۲۰۰ میلیارد دلار کالای اضافی از آمریکا کالا وارد کند.
اگرچه چینی‌ها هنوز با خرید این مقدار محصولات کشاورزی از آمریکا موافق نیستند اما گفته‌اند خرید خود را به شدت افزایش می‌دهند.
برندگان و بازندگان توافق
هنوز جزئیات توافق فاش نشده است اما بسیاری از تحلیلگران اعتقاد دارند کلیات آن با خواسته‌هایی که ترامپ پیش از این اعلام می‌کرد، اختلاف دارد. اگرچه خبر علاقه‌مندی به امضای توافق، باعث جهش ارزش سهام شد اما بسیاری از تجار و فعالان اقتصادی هنوز به این توافق با دیده تردید می‌نگرند.
روزنامه «واشنگتن پست» اما این توافق را حیرت‌آور و تاریخی توصیف کرد و عنوان داشت مقام‌های ارشد چینی که نسبت به برگزاری نشست خبری علاقه‌ای ندارند، این بار اعلام کردند توافق برای آن‌ها پیروزی به شمار می‌رود زیرا می‌تواند نیازهای روزافزون مردم این کشور را مرتفع سازد.
این توافق محدود البته از نظر سیاسی راه چاره پایانی برای ترامپ هم ارزیابی می شود زیرا همه اهداف وی را برآورده نمی‌کند. رئیس جمهوری آمریکا اکنون با این توافق می‌تواند در کارزار انتخاباتی خود حداقل ادعا کند که در حوزه اقتصادی چین را متوقف ساخته‌است. وی می‌تواند به کشاورزان آمریکایی هم نوید پیروزی بر چین را بدهد زیرا تاکنون آن‌ها به علت جنگ تعرفه‌ای صدمات زیادی را متحمل شدند. در یک سال گذشته ورشکستگی کشاورزان ۲۴ درصد افزایش یافت.
کارشناسان همچنین توافق را عاملی برای رشد دو درصدی اقتصاد ایالات متحده می دانند ضمن اینکه احتمال وقوع رکود در سال آینده را کم می‌کند.
کشاورزان آمریکایی اکنون از برندگان توافق خواهند بود. در کنار آن‌ها شرکت‌های بزرگی همچون اَپل و دیگر شرکت‌های تولیدکننده تلفن همراه نیز سود سرشاری را کسب می‌کنند. خرده فروشان و مالکان فروشگاه‌های زنجیره‌ای، سهامداران و سرمایه‌گذاران در وال استریت، تجار و شرکت‌های بزرگ در کنار دولت چین مهم‌ترین برندگان شرایط کنونی ارزیابی می شوند.
واشنگتن پست، بازندگان توافق ترامپ را هم اینگونه برشمرد؛ کشاورزانی که در یکی دو سال اخیر ورشکسته شدند از بزرگترین بازندگان شرایط تازه هستند. در مرحله بعد دموکرات‌های آمریکا هم از جمله گروه‌هایی هستند که در حوزه سیاسی، از گام نخست توافق ضرر می‌کنند زیرا شرایط و افکار عمومی به نحو محسوسی به نفع ترامپ چرخش خواهد داشت. در عمل، این یک موفقیت بزرگ اقتصادی دیگر برای رئیس جمهوری ایالات متحده هم به شمار خواهد رفت. ترامپ از این به بعد با تمرکز بیشتری انرژی خود را بر موضوع انتخابات متمرکز خواهد کرد.
ترامپ هنوز بر ۳۷۰ میلیارد دلار کالای چینی تعرفه می‌گیرد و در مقابل چین هم تعرفه‌های خود بر کالای آمریکایی را حفظ کرده است. شرکت‌های آمریکایی که مجبور به پرداخت تعرفه هستند هم از بازندگان توافق کنونی خواهند بود. اقتصاد چین و شرکت هواوی از دیگر بازندگانی است که احتمالاً کاهش رشد را تجربه خواهند کرد.
ترامپ و نگاه به آینده
در آینده تحلیل‌های گسترده‌ای درباره تأثیر جنگ تعرفه‌ای و توافق فعلی ترامپ بر اقتصاد ایالات متحده ارائه خواهد شد. با این همه، نکته‌ای که کارشناسان و تحلیلگران بر آن هم نظر خواهند بود این است ترامپ مسیری را که در مقابل چین ریل‌گذاری شده بود، دگرگون ساخت. تاکنون هر دو حزب از «جورج بوش» تا «باراک اوباما» رویه‌های نسبتاً مشابهی را در زمینه تجارت با چین دنبال می‌کردند اما ترامپ مسیری را برگزید که با پیشینیان متفاوت است.
کارشناسان بر این باورند که توافق تجاری ترامپ تأثیر چندانی بر برنامه «چین ۲۰۲۵» نخواهد داشت و به همین دلیل برخی مشاوران به وی توصیه کرده بودند تغییری را در رویکرد تعرفه‌ای خود ایجاد نکند اما رئیس جمهور آمریکا مسیری متفاوت را برگزید و به کم‌کردن خواسته‌ها و امضای توافقی کوچکتر رضایت داد زیرا چاره‌ای جز این نداشت. به نظر نزدیکان ترامپ، گام دوم این توافق پس از انتخابات ۲۰۲۰ آمریکا و در صورت پیروزی ترامپ در انتخابات دنبال خواهد شد.
تارنمای نشریه «آتلانتیک» نیز به این موضوع پرداخت که ترامپ به بیهوده بودن سیاست جنگ تجاری خود علیه چین پی برد. وی نه‌تنها دریافت که سختگیری در مورد پکن نمی‌تواند پاسخ های مورد نظر وی را تمام و کمال برآورده سازد بلکه در عوض سیاست‌های محافظه‌کارانه این کشور را تشدید می‌کند.
تحلیلگران اعتقاد دارند شعار «نخست آمریکا»ی ترامپ در عمل باعث شد تا آمریکا منزوی شود و جایگاه نخست آن در اقتصاد جهان متزلزل شود. در عوض چین به رتبه نخست نزدیک شد. دولت آمریکا برای حفظ میراث خود در رهبری جهان باید بین یکجانبه‌گرایی ترامپ و رویکرد واقعگرایی تطبیقی چین، مسیر سومی را برگزیند. کاخ سفید دریافته است که نمی‌تواند اراده خود را بر چین تحمیل کند اما باید مسیر تازه‌ای را تدارک ببیند. در غیراینصورت جایگاه ایالات متحده در قرن ۲۱ به شدت ضربه خواهد دید.
نظر شما