چشم‌انداز سرانداز چهارمحال و بختیاری

به گزارش ایرنا، سرانداز ، نامی است که بر روی نوعی گلیم مناطق بختیاری انتخاب کرده‌اند که در واقع همان فرش بدون پُرز است، که برای تار و پود آن از پنبه، پشم، ابریشم کُرک استفاده می‌شود.
استفاده از رنگ‌های سفید، سبز، آبی، قرمز و زرد در بافت سرانداز همواره مورد توجه بافندگان و مورد پسند مشتریان قرار می‌گیرد.
طرح‌های مورد استفاده برای بافت انواع سراندازها در چهارمحال و بختیاری حاصل تراوش فکری و ذهنی بافندگان این دیار است.
این نوع گلیم با نام محلی " رندی " در مناطق روستایی و عشایری چهارمحال و بختیاری به ویژه در شهرستان‌های اردل، لردگان و برخی نقاط فارسان بافته می‌شود.
بافت سرانداز به شیوه‌ای منحصربه‌فرد صورت می‌گیرد و در واقع حلقه واسطی بین گلیم و قالی به شمار می‌رود.
این نوع گلیم در برخی استان‌های کشور با نام‌های مختلف نیز بافته می‌شود، به عنوان مثال در استان آذربایجان با نام " ورش" یا در استان کرمان با نام " شیریکی پیچ " و در استان فارس با نام " گلیم سوزنی" مرسوم است.
نقش‌های سراندازبافی چهارمحال و بختیاری ذهنی است
کارشناس توسعه و ترویج بازرگانی معاونت صنایع دستی و هنرهای سنتی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی چهارمحال و بختیاری گفت: طرح‌ها و نقش‌های سرانداز (رندباف) اغلب به طور ذهنی از نسل‌های گذشته سینه به سینه نقل شده است.
جهانبخش ترکی هرچگانی روز یکشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا تاکید کرد: طرح‌های سراندازبافی اغلب از فرهنگ، آداب، سنت‌ها و طبیعت اطراف الهام گرفته‌اند.
وی افزود: در سراندازبافی چهارمحال و بختیاری از طرح‌هایی همچون گل‌برفی، چهارتکه، گل‌خورجین، چله‌چنگ، چنگ و طرح‌های شکسته هندسی بهره‌گیری می‌شود که معروف‌ترین آن در استان طرح‌های قیصری است.
ترکی هرچگانی تصریح کرد: یکی از نکات قابل توجه در بافت و تولید سرانداز این است که این گلیم را به صورت پشت می‌بافند.
وی یادآور شد: در سراندازبافی، بافنده از پشت طرح مورد نظر شروع به بافت می‌کند و تا پایان بافت قسمت روی کار خود را نمی‌تواند ببیند.
کارشناس توسعه و ترویج بازرگانی معاونت صنایع دستی و هنرهای سنتی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی چهارمحال و بختیاری اظهار داشت: این مهم از ویژگی‌های منحصربه‌فرد این نوع بافت است که در کمتر جایی نظیر آن دیده می‌شود و از امتیازهای آن به شمار می‌رود.
وی گفت: هم‌اکنون بافندگان مناطق روستایی و عشایری شهرستان اردل قادرند طرح‌های قالی را بر روی سرانداز ببافند که نشان از ذوق و استعداد ذاتی مردم این منطقه دارد.
ترکی هرچگانی تاکید کرد: کارشناسان صنایع دستی چهارمحال و بختیاری در سال ۱۳۶۴ با بررسی انجام شده بر دستبافت‌های روستایی و عشایری استان متوجه نوعی خورجین متعلق به طایفه اولاد حاج علی شدند.
وی افزود: این خورجین از ۳ تکنیک بافت شامل قالی‌بافی، گلیم‌بافی و رندی‌بافی تشکیل شده بود و از آن به بعد رندی‌بافی بر روی زیراندازی به نام سرانداز شکل گرفت.
به گزارش ایرنا، چهارمحال و بختیاری افزون‌بر ۱۲ هزار هنرمند صنایع دستی دارد که از این تعداد ۳ تا ۶ هزار نفر در فصل‌های مخلتف سال فعالیت می‌کنند.
هم‌اکنون ۵۲ رشته صنایع دستی شهری، روستایی و عشایری در چهارمحال و بختیاری وجود دارد.
بافته‌های داری مانند فرش‌بافی، گلیم‌بافی، جاجیم‌بافی و قالی‌بافی، چوخابافی، نمدمالی، کلاه‌مالی، گیوه دوزی، سرمه‌دوزی، منبت‌کاری، سفال‌گری، خورجین‌بافی، بافت سیاه چادر، قفل‌سازی، حجاری، گره‌چینی، احجام فلزی خاتم و مشتقات آن ها از مهمترین صنایع دستی شهری، روستایی و عشایری این استان است.
در سال‌های ۱۳۹۱ تا ۱۳۹۶ حدود یک میلیون و ۲۵۰ هزار دلار محصولات نمدی از چهارمحال و بختیاری به خارج از کشور صادر شد و این نشان می‌دهد این محصول می‌تواند یکی از مهمترین کالاهای صادراتی استان باشد.
هم‌اینک ۵۰۰ هنرمند نمدمال در ۱۵ کارگاه بزرگ تولیدی چهارمحال و بختیاری فعالیت دارند که از این تعداد ۴۰۰ نفر در شهرکرد و ۱۰۰ نفر در بروجن هستند.
تاکنون ۲۵۰ فقره مجوز صنایع دستی برای این رشته صادر شده و ۴ شرکت فعال در تولید و صادرات نمد در چهارمحال و بختیاری فعالیت دارند.
در خرداد ۱۳۹۰ نمدمالی چهارمحال و بختیاری جزو میراث ناملموس ملی به ثبت رسیده است. با توجه به کاربرد زیاد نمد، قابلیت استفاده این تولیدات در صنایع گردشگری، خودروسازی، دفاع و ورزش نیز وجود دارد.
تولید محصولات نمدی چهارمحال و بختیاری به دو روش سنتی و نوین صورت می‌گیرد که امروزه در بخش تولید نمدهای نوین به علت نوآوری و کاربردهای مختلف افزون‌بر ۴۰ نوع محصول نمد تولید و روانه بازار مصرف می شود.